Íslenskt mál og almenn málfræði - 2015, Blaðsíða 153

staðar því að erlend áhrif verða seint sönnuð eða afsönnuð. En ég set hér samt
ekki nema eitt spurningarmerki, það er við tilvik þar sem mér þóttu erlend áhrif
ólíkleg en þó ekki alveg útilokuð. Eins og sjá má tel ég meiriháttar erlend áhrif
vel hugsanleg í tveimur síðustu athugununum.
5.5 Dæmi um samanburð: tími
Loks langar mig að minnast á tíma, þ.e. þann tíma sem það tók helstu breytingar
að renna sitt skeið. Í eftirmála er þetta sýnt á mynd 1 (bls. 605).
Í fjórum fyrstu köflunum er þessi tími langur, fjögur eða fimm hundruð ár. En
í síðustu tveimur athugununum virtust breytingarnar vera mun sneggri, þær
taka að líkindum ekki nema eina eða eina og hálfa öld. Þetta eru einmitt þær
tvær breytingar þar sem mér þykja stórfelld erlend áhrif vel hugsanleg. Og ég
geri því reyndar skóna að þarna á milli gæti verið eitthvert samband: Vera má
að þar sem stórfelld erlend áhrif koma við sögu gangi breytingar hraðar yfir en
ella.
6. Er einhver tesa?
Fólk spyr mig stundum að því hver sé tesan í ritgerðinni. Svarið er alltaf að það
sé engin tesa. Um daginn var ég að tala um þetta við vin minn sem hefur lesið
bókina. Hann sagði: „Jú jú, víst er tesa — það eru margar tesur.“ Það er líklega
alveg rétt hjá honum. Það er vissulega engin stór tesa sem allt hverfist um, það er
Sögur af orðum 153
1200 1300 1400 1500 1600 1700 1800 1900 2000
I Hvorgi, ? hvorugur
II Sjá, þessi ?
III Ein(n)- ? hver(r)
IV Hvortveggi
og hvor
tveggja
V Okkar(r),
ykkar(r)
og yð(v)-
ar(r)
VI Eigin(n) ?
Mynd 1: Tími helstu breytinga.