Íslenskt mál og almenn málfræði - 2015, Blaðsíða 50

í töflu 3. Í (75) eru sýndar þær setningar sem þátttakendur töldu bestar en
í (76) þær sem fengu einna lakasta dóma (sjá nánar hjá Höskuldi Þráins -
syni og Theódóru Torfadóttur 2015:127):
Dæmi Hlutfall jákvæðra svara
(75) a. Stefán var heppinn að fá ekki rauða spjaldið.
Hann var sífellt að brjóta á Jóni í seinni hálfleik. 85,4%
b. Landsliðunum hefur gengið misjafnlega undanfarið.
Konurnar eru þó að standa sig mjög vel. 85,1%
c. Strákarnir stóðu sig ágætlega í leiknum.
Þeir voru að spila fína vörn. 84,1%
d. Skíðastökkið á Ólympíuleikunum gekk vel.
Keppendur voru flestir að stökkva yfir 90 metra. 81,9%
(76)a. Þetta er versti árangur Arnars til þessa.
Hann var bara að skora eitt mark á síðasta ári. 26,3%
b. Þetta var harður leikur og Óli var rekinn út af.
Hann var að brjóta á Gylfa á 30. mínútu. 23,1%
Tafla 3: Jákvæðir dómar í Tilbrigðakönnuninni um valdar íþróttamálssetningar.
Hér er greinilegur munur á dómunum um þessa tvo setningahópa. Yfir
80% þátttakenda töldu setningarnar í (75) tækar en aðeins um fjórðungur
taldi dæmin í (76) eðlilegt mál (og meira en helmingur taldi þau reyndar
alveg ótæk).
Lítum fyrst á dæmin í (76). Þrátt fyrir að sá sem um er rætt í (76a) hafi
hugsanlega leikið marga leiki skoraði hann aðeins eitt mark og því er
aðeins um einn ákveðinn atburð að ræða. Það sama má segja um (76b) þar
sem um er að ræða eitt einangrað tilvik. Berum þetta saman við setning-
arnar í (75). Í (75a) er um að ræða endurtekin brot ákveðins aðila og í (75d)
höfum við marga keppendur og þar með mörg stökk sem langflest eru
yfir 90 metrar. Hvert og eitt stökk er ákveðinn atburður. Í (75b) höfum
við vísun í mismunandi landslið sem hafa verið að leika mismunandi leiki
undanfarið og ef við lítum á hvern leik sem einn atburð er ljóst að um marga
atburði er að ræða. Hér er þó fyrst og fremst um að ræða leiki kvennanna
og í þessum leikjum hafa konurnar verið að standa sig vel. Í öllum þeim
dæmum sem fá jákvæða dóma höfum við því endurtekna atburði. Þessir
endurteknu atburðir mynda að vissu leyti nokkurs konar vana. Þegar við
skoðum setningarnar í (74) og (75) sjáum við því svipaða merkingarhliðr -
un og hjá ástandssögnum með vera að + nh. — setningarnar fá nokkurs
Kristín M. Jóhannsdóttir50