Morgunblaðið - 29.10.2020, Blaðsíða 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 29. OKTÓBER 2020
Þegar frost
er á fróni
Þinn dagur, þín áskorun
Sölustaðir:
Hagkaup • Fjarðarkaup • Útilíf • N1 • Vesturröst • Verslun Guðsteins Eyjólfssonar • Verslunin Bjarg, Akranesi
JMJ, Akureyri • Lífland, Hvolsvelli og Blönduósi • Verslunin Blossi, Grundafirði • Efnalaug Vopnafjarðar
Kaupfélag Skagfirðinga, Sauðárkróki • Verslun Grétars Þórarinssonar, Vestmannaeyjum • Borgarsport, Borgarnesi
Kaupfélag V-Húnvetninga, Hvammstanga • Verslun Bjarna Eiríkssonar, Bolungarvík • Þernan, Dalvík • Siglósport, Siglufirði
Bókaverslun Breiðarfjarðar, Stykkishólmi • Vaskur, Egilsstöðum • Skóbúð Húsavíkur • Efnalaug Suðurlands, Selfossi • run.is
100% Merino
ullarnærföt
fyrir dömur og herra
Stærðir: S–XXL
Höfðabakka 9, 110 Reykjavík | run@run.is | www.runehf.is
OLYMPIA
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Gildi – lífeyrissjóður er orðinn næst-
stærsti hluthafi Icelandic Salmon AS,
hins norska eignarhaldsfélags Arnar-
lax, eftir útboð á nýjum hlutum, eins
og búist var við. Aðrir íslenskir lífeyr-
issjóðir eru ekki á lista yfir 14 stærstu
hluthafa en vitað er að einhverjir
þeirra keyptu hluti sem nú eru í vörslu
hjá erlendum fjármálafyrirtækjum.
Þá eiga íslenskir fjárfestar, væntan-
lega eru lífeyrissjóðir þar á meðal, í
verðbréfasjóðum Stefnis, sjóðastýr-
ingarfyrirtækis Arion banka, sem tók
þátt í útboði Icelandic Salmon.
Viðskipti hófust með hlutabréf Ice-
landic Salmon á Merkur-markaði
kauphallarinnar í Osló í fyrradag og
hringdi forstjóri kauphallarinnar
bjöllu til merkis um það. Upphafs-
verðið var 105 krónur norskar á hlut,
sem svarar til 1.600 íslenskra króna.
Verðið hækkaði í 110 krónur fyrsta
daginn í töluverðum viðskiptum en
lækkaði snarlega aftur í gær og stóð í
réttum 100 krónum við lok viðskipta.
Flestar tölur í viðskiptum kauphall-
arinnar voru rauðar þennan daginn og
fiskeldisfyrirtækin ekki undanþegin
því.
Fjórfalt fleiri hluthafar
Eftir útboðið eru um 370 hluthafar í
eignarhaldsfélagi Arnarlax en voru 84
fyrir útboðið. Hluthafarnir eru því
fjórfalt fleiri en var fyrir helgi.
Norska fiskeldisfyrirtækið SalMar
á áfram meirihluta, 51,02%, en hlutur
þess minnkaði um átta prósentustig
vegna þess að það keypti ekki nýja
hluti í útboðinu. Gildi er með 5,49%
hlut og Gyða ehf., félag Kjartans
Ólafssonar, stjórnarformanns Arnar-
lax, á 3,23% og er þriðji stærsti hlut-
hafinn. Stefnir er í áttunda sæti með
2,2% hlut. Aðrir hluthafar í hópi 14
stærstu eru norskir eða alþjóðlegir
fjárfestar. Félög Matthíasar Garðars-
sonar, stofnanda Arnarlax, ná ekki inn
á lista 14 stærstu en eitt þeirra var í
12. sæti fyrir útboðið.
Arnarlax er stærsta fiskeldis-
fyrirtækið hér á landi.
Menn eru að vanda sig
Stefnir keypti hlut í Ice Fish Farm
AS, norsku eignarhaldsfélagi Fiskeld-
is Austfjarða, í júní í tengslum við
skráningu félagsins á Merkur-markað
norsku kauphallarinnar og eiga sjóðir
félagsins því hlut í tveimur stórum
fiskeldisfyrirtækjum hér á landi sem
bæði eru með skráð hlutabréf í kaup-
höll.
„Mér finnst laxeldið hafa tekið út
gríðarlegan þroska á undanförnum
fimm árum. Þetta er grein þar sem
menn eru að vanda sig og er umhugað
um að vinna í sátt við umhverfið og
samfélagið,“ segir Jóhann Georg
Möller, framkvæmdastjóri Stefnis.
Nöfn lífeyrissjóða sjást ekki á lista
 Hluthafar í eignarhaldsfélagi Arnarlax orðnir 370 eftir útboð nýrra hluta  Snörp verðlækkun í gær
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Arnarlax Laxi pakkað fyrir útflutning í laxavinnslu Arnarlax á Bíldudal.
Fyrirtækið er stærsta fiskeldisfyrirtæki hér á landi og er enn í vexti.
BAKSVIÐ
Þóroddur Bjarnason
tobj@mbl.is
Þrátt fyrir að grein upplýsinga- og
fjarskiptatækniiðnaðar (UT) hafi
vaxið fiskur um hrygg á liðnum ár-
um er umfangið enn lítið hér á
landi í saman-
burði við önnur
Evrópuríki, sé
horft til útflutn-
ingsverðmætis,
hlutdeildar í
landsfram-
leiðslu og fjölda
einkaleyfis-
umsókna. Í
nýrri greiningu
Samtaka iðnað-
arins segir að
þarna séu tækifæri sem þurfi að
grípa.
Sem dæmi um þetta er nefnt í
skýrslunni að Íslendingar sóttu að-
eins um fimm einkaleyfi á hverja
milljón íbúa en evrópska meðaltalið
er 19.
Í greiningu SI kemur fram að
fyrirtækjum í UT hafi fjölgað um
57% á árunum 2010-2020 eða um
4,5% að meðaltali á milli ára á
tímabilinu. Á fyrstu sex mánuðum
ársins 2020 voru um 620 launa-
greiðendur í UT og er það fjölgun
um 1,5% frá sama tíma í fyrra. Það
gefur til kynna að hægt hafi á fjölg-
un fyrirtækja í greininni og hefur
fjölgunin milli ára ekki verið minni
frá 2009.
Fjöldi starfandi í greininni hefur
að sama skapi aukist nokkuð, eða
um 24% árunum 2010-2020. Þó hef-
ur hlutdeild starfandi í UT farið
lækkandi frá árinu 2011.
Spennandi grein
Valgerður Hrund Skúladóttir,
formaður Samtaka upplýsinga-
tæknifyrirtækja, segir í samtali við
Morgunblaðið að framleiðni sé mun
meiri í þessari grein en flestum
öðrum, sem geri hana mjög spenn-
andi. Auk þess sé greinin hálauna-
grein. „Nú í Covid-ástandinu hefur
mikilvægi upplýsingatækninnar
komið vel í ljós.“
Valgerður vill að reynt verði að
tryggja að Ísland standi framar-
lega í greininni. Það snúist ekki
bara um að grípa tækifærin innan-
lands, heldur líka erlendis. „Ísland
þarf fjölbreyttari gjaldeyristekjur,
og þá þurfum við að hugsa bæði til
skamms og langs tíma. Við og SI
höfum lagt mikla áherslu á átak í
menntun í vísindum, tækni, verk-
fræði og stærðfræði á öllum skóla-
stigum og tryggja þannig að það
fjölgi í greinunum til framtíðar.“
Valgerður vill einnig að yfirvöld
styrki markaðssókn greinarinnar
erlendis rétt eins og gert er með
íslenska ferðaþjónustu.
Veltan jókst hraðar
Velta fyrirtækja í UT jókst
hraðar en velta á einkamarkaði á
árunum 2010-2019. Hún jókst um
70% á árunum 2010 til 2019 eða úr
134 milljörðum í 228 milljarða
króna á verðlagi ársins 2020.
Hlutdeild greinarinnar í heildar-
veltu einkageirans jókst jafnframt
úr 3,8% í 5% á árunum 2010-2019.
SI segir að í alþjóðlegum sam-
anburði flytji Íslendingar hlut-
fallslega lítið út af upplýsinga- og
tækniþjónustu, eða að meðaltali
9% af þjónustuútflutningi Íslend-
inga á árunum 2010-2019. Þá voru
gjaldeyristekjur á hvern Íslend-
ing aðeins 1.500 evrur á meðan
þær voru nálægt 2.000 í Svíþjóð,
4.000 í Hollandi og 21.000 í Ír-
landi.
Verðmætasköpun í UT árið
2018 var að meðaltali um 16 millj-
ónir króna á hvern launþega sam-
anborið við 8,5 milljónir árið 2010
eða 92%, sem er meira en í einka-
geiranum á sama tíma.
Vísbendingar um að upplýs-
ingatækniiðnaðurinn skapi eftir-
sóknarverð og vel launuð störf
birtast í því sem fram kemur í
greiningunni að á árunum 2015-
2018 var launakostnaður á hvern
launþega á ári rúmar 10 milljónir
innan UT en tæpar sjö milljónir
að meðaltali innan einkageirans.
Umfang upplýsingatækni lítið
 SI segja að þarna liggi tækifæri sem þurfi að grípa Íslendingar sóttu aðeins um 1,7 UT-einkaleyfi á
ári að meðaltali 2011-2017  Þörf á átaki í menntun Fjölgun fyrirtækja í greininni ekki minni frá 2009
Upplýsinga- og fjarskiptatækniiðn aður á Íslandi
Fjöldi starfandi (þúsundir) í upplýsinga- og fjarskiptatækni-
iðnaði (UT) árin 2010-2020
Fjöldi einkaleyfaumsókna á hverja
milljón íbúa, meðaltal 2011-2017
7
6
5
4
3
2
1
0
6%
5%
4%
3%
2%
1%
0%
Starfandi í UT (þúsundir) Sem hlutfall af einkageiranum (%)
'10 '11 '12 '13 '14 '15 '16 '17 '18 '19 '20
Velta fyrirtækja í
UT jókst um 70% á
árunum 2010-2019 á
verðlagi ársins 2020
Hlutdeild UT í
landsframleiðslu jókst
frá 2,9% í 3,4% á
árunum 2010-2018
87% hefur útfl utn-
ingur í UT aukist um á
árunum 2013-2018
Svíþjóð
Finnland
Holland
Frakkland
Bandaríkin
Þýskaland
Danmörk
Austurríki
ESB
Bretland
Noregur
Ísland
148
128
48
34
32
29
27
20
19
12
11
5
Íslendingar sóttu
aðeins um
1,7 upplýsinga-tækni-
einkaleyfi á ári að
meðaltali árin 2011-
2017 eða um
5 einkaleyfi á hverja milljón
íbúa á meðan
evrópska meðal-
talið er 19
24% hefur starfandi í upplýsinga- og fjarskiptatækniiðnaði (UT)fjölgað um á árunum 2010-2020.
Launagreiðendum í UT fjölgaði um 57% á sama tímabili
Heimild: Samtök iðnaðarins
Valgerður Hrund
Skúladóttir