Morgunblaðið - 29.10.2020, Blaðsíða 68

68 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 29. OKTÓBER 2020
IB ehf | Fossnes A | 800 Selfoss | ib.is
Nánari upplýsingar ib.is
Ábyrgð og þjónusta fylgir öllum nýjum bílum frá IB
Bílar á lager
Sími 4 80 80 80
Litur: Silver/ Dark walnut að innan.
2020 GMC Denali, magnaðar
breytingar t.d. 10 gíra skipting,
auto track millikassi, multipro
opnun á afturhlera, flottasta
myndavélakerfið á markaðnum
ásamt mörgu fleira. Samlitaðir
brettakantar, gúmmimottur í húsi
og palli.
VERÐ
13.250.000 m.vsk
ATH. ekki „verð frá“
2020 GMC Denali Ultimate
Litur: Carbon Black/ Walnut
að innan. 2020 GMC Denali ,
magnaðar breytingar t.d. 10 gíra
skipting, auto track millikassi,
multipro opnun á afturhlera,
flottasta myndavélakerfið á
markaðnum ásamt mörgu
fleirra. Samlitaðir brettakantar,
gúmmimottur í húsi og palli.
VERÐ
13.250.000 m.vsk
ATH. ekki „verð frá“
2020 GMC Denali Ultimate
Litur: Silver/ Grár að innan.
6,7L Diesel, 450 Hö, 925 ft of
torque, 4X4, 10-speed Automatic
transmission, 6-manna.
Heithúðaður pallur.
VERÐ
11.290.000 m.vsk
2020 Ford F-350 XLT
Lét sjálfan mig mæta afgangi
Ómar Örn Sigurðsson (54 ára) er
suðrænn í útliti, brúneygður og
brosmildur. Hann vann lengi hjá
stóru fjölmiðlafyrirtæki þar sem
hann hannaði útlit fjölda tímarita.
Samvisku-
samlega sat
hann við tölv-
una og kláraði
verkin, því það
voru svo oft
skiladagar,
„dead lines“,
sem varð að
virða. Matar-
tímar, hvíld,
fjölskyldulíf og hreyfing var eitt-
hvað sem gat beðið – eða hvað? Nei,
reyndar ekki. Ómar þekkir það að
stranda, missa kraft og þor og ver-
aldlega hluti. Saga Ómars er saga
manns sem ákvað að verða fullorð-
inn og taka ábyrgð þegar hann var
kominn á miðjan aldur – en samt
þurfti hann að læra að fyrirgefa sér
og dæma sig ekki of hart.
Örlagaríkt símtal
„Áður en ég komst að hjá VIRK
hafði ég vanrækt mig lengi, leyfði
mér meðal annars að borða of mikið,
er með fíknartilhneigingu og bætti á
mig 30 kílóum. Sat einangraður fyrir
framan tölvuna heima og borðaði
drasl og nennti ekki að hreyfa mig.
Ég vanrækti sjálfan mig á svo mörg-
um sviðum.
Ég upplifði svakalega mikinn og
alvarlegan kvíða sem var lamandi.
Var heilu helgarnar í kuðung uppi í
sófa, meikaði ekki að gera neitt og
einangraði mig frá fólki. Vissi að ég
var að missa þetta allt út úr hönd-
unum.
Einn daginn var ég að versla í
Krónunni og vissi ekki hvað ég átti að
kaupa, var alveg utan við mig. Hafði
heyrt af VIRK og fletti skyndilega
upp númerinu og hringdi þar sem ég
stóð í versluninni. Spurði bara:
„Hvernig virkar þetta? Þarf ég að
vera í stéttarfélagi?“ Ég sagðist vera
hálfgerður „anarkisti“ í lífinu, væri
eiginlega ekki til. Í ljós kom að ég
hafði einhvern tímann verið í stéttar-
félagi og greitt mín gjöld og var því
til á skrá. Ég sá allt í móðu.
En mér var vel tekið og heim-
ilislæknirinn sendi þeim upplýsingar
um mig og þremur vikum síðar fékk
ég ráðgjafa hjá VIRK. Ég svaraði vel
gerðum spurningalista og fékk svo
„alls konar fyrir aumingja“ frítt.“
Ómar brosir glaðlega og það er létt
yfir honum í dag. En var hann svo
djúpt sokkinn að sjálfsvígshugsanir
létu á sér kræla á þessu erfiða tíma-
bili þegar allt var í móðu?
„Nei, ekki á þeim tíma. Ég kannast
við það frá öðrum tíma, í gamla daga
þegar ég var að koma út úr neyslu.
Það sem ég upplifði þarna í Krónunni
var doði og rosaleg andleg þreyta.
Sálfræðingurinn minn hjá VIRK
var mjög góður. Ég sótti námskeið í
núvitund sem gerði mér mjög gott og
ég fór á námskeið og í sjúkraþjálfun í
Heilsuborg. Það var svakalega fínt.
Ég var orðinn bakveikur, festist oft í
bakinu enda í mjög slæmu formi.
Alltaf lafmóður. Ég hafði alltaf verið í
frekar góðu líkamlegu formi en
þarna var ég ekki eins og ég átti að
mér að vera og kunni ekki við þetta
slæma ástand.“
Stundaskrá er góð
„Ég byrjaði að æfa reglulega og
það var gott að komast aftur af stað.
Ég hef verið að æfa síðan þá. Æfi
svona þrisvar til fjórum sinnum í viku
og finn að ég þarf að setja enn betri
rútínu á mig, því það er gott fyrir
mann að hafa stundaskrá, sér-
staklega þegar maður er verktaki, þá
kemur maður fleiru í verk.
Í fyrsta tímanum sem ég sótti í
Heilsuborg var farið í stoðkerfisæf-
ingar.
„Í hvaða gamalmennatíma er ég
kominn?“ hugsaði ég með mér.
Ég ætlaði ekki að mæta aftur. En
ég þurfti að gleypa hrokann og stolt-
ið og ég fann að ég átti ýmislegt sam-
eiginlegt með þessu fólki. Ég var
þarna til að bjarga lífi mínu alveg
eins og þau og fann fyrir skömm að
vera kominn á þennan stað með sjálf-
an mig.
Mér fannst að ég ætti frekar að
vera flotti gæinn sem er allt í lagi
með, en svo sá ég að við áttum ýmis-
legt sameiginlegt. Það var erfitt að
staðsetja sig þarna og viðurkenna að
ég þjáðist af offitu og var í ömurlegu
formi.
Ég hafði verið í afneitun. En ég tók
eftir því að þegar maður bætir svona
á sig kílóum, hættir fólk að þekkja
mann.
Eftir mánuð í Heilsuborg fór ég að
finna að þetta vann með mér. Ég var
duglegur að sinna endurhæfingunni,
skipulagði mig og setti í forgang að
mæta í allt sem var uppbyggjandi og
raðaði svo vinnunni í kringum það.
Ég ætla að halda áfram að stjórna lífi
mínu þannig.
Ég er að hanna ný borðdagatöl og
það hentar mér vel að skrifa fyrst inn
á þau allt sem ég ætla að gera fyrir
mig og svo það sem er nauðsynlegt
fyrir fjölskylduna, til dæmis að keyra
stjúpson minn í íþróttir og taka svo
stutta æfingu sjálfur á meðan hann
er á íþróttaæfingu.
Svo raða ég vinnunni inn á daga-
talið.
Áður en ég strandaði, var for-
gangsröðin þannig að vinnan var allt-
af númer eitt.
Ef það var til dæmis foreldra-
fundur eða annað sem þurfti að gera í
tengslum við börnin, þá skaust ég
ekki nema enginn annar gæti reddað
því fyrir mig. Það var alltaf auka-
stress ef maður þurfti að fara eitt-
hvað með krakkana.
Í starfinu mínu eru tímamörk,
„deadlines“, og það er eins og tíma-
mörkin séu heilög. Mörgu er fórnað
til að ná tímamörkum og jafnvel unn-
ið heila nótt. Ég gætti þess ekki að
standa upp og fara í mat. Matartím-
anum var oft fórnað og bara borðað
við tölvuna. Mjög langar setur við
tölvuna eru óhollar og ég gaf mér
ekki tíma til að fara í líkamsrækt –
eða sinna mér og lífinu. Svo sat ég
uppi með það að hafa engin áhuga-
mál. Ég horfði á félaga mína á fullu í
mótorkrossi, veiði, golfi ... og ég velti
því fyrir mér hvernig þeir hefðu tíma,
orku og peninga til að geta sinnt
þessu. „Hverju er ég að missa af?“
varð ágeng spurning.“
Áratuga uppsöfnuð streita
„Á þessu tímabili byrjaði ég að
verða mjög stressaður. Fékk smá
taugaáfall um tíma og var orðinn
„nastí“ við fólk í kringum mig. Gat
aldrei verið án síma og tölvu, ekki
einu sinni í fríum. Síminn var alltaf
að trufla og ég var með alla deildina
á herðunum.
Ég vann samfleytt í nokkra sólar-
hringa þegar við vorum eitt sinn að
gefa út stórt verk. Ég lagði mig allan
fram en fékk svo ekki greitt. Ég fékk
svívirðingar yfir mig frá forstjór-
anum og streitan byrjaði alvarlega
að „kikka inn“. Fyrirtækið fór í raun
á hausinn og nýtt fyrirtæki tók yfir.
Ég hafði ekki áhuga á því sem þar
var í boði, enda var þetta orðið meira
en nóg og ég hætti.
Þetta var fyrir tuttugu árum og ég
hef verið „freelance“ síðan.
Þegar ég fór seinna til sálfræðings
á vegum VIRK var lagt fyrir mig
próf sem sýndi að ég væri með ára-
tuga uppsafnaða streitu.
Ég var að reyna að reka sjálfan
mig af einhverju viti sem verktaka í
tímaritabransa en það gekk nú mis-
jafnlega.
Hjónabandið leið fyrir þetta og við
skildum.
Á tímabili var ég einn með börnin
og var með vinnuaðstöðuna mína
heima. Þá stofnaði ég fyrirtæki með
félaga mínum en það samstarf gekk
ekki upp og hafði þær afleiðingar að
ég missti íbúðina mína eftir banka-
hrunið og er enn ekki búinn að bíta
úr nálinni með það.“
Sigling upp á við
„Í tvö ár hef ég verið að sigla upp á
við og hef ákveðið að setja ekki tak-
mörk á hversu hátt ég get farið. Ég
ætla bara að leyfa mér að vaða af
stað og sjá hvað gerist. Sumir setja
þak á hversu vel þeim má ganga en
ég ætla ekki að setja þak á vel-
gengni.
Ég er 54 ára og er að ná því að
vera jafnaldri minn og taka ábyrgð á
mínu lífi, fjármálum og starfi – það
er gott. Það er áríðandi að klára
hreinsunina og afgreiða fortíðina
sem nartar í hælana og lætur mig
vaka á nóttinni með kvíðahnút. Til að
gangast við ábyrgð þarf ég að bæta
fyrir brot mín milliliðalaust og það
mun ég gera.
Ég þarf að gangast við því sem ég
gerði og ég þarf að fyrirgefa mér
það. Og láta það fara. Get ekki verið
að ganga í gegnum lífið með refsi-
vönd á bakinu. Það gagnast engum
og síst mér.“
Þegar karlar
stranda
Bókarkafli | Sirrý Arnardóttir hefur tekið viðtöl
við karlmenn á ólíkum aldri úr ólíkum áttum sem
eiga það sameiginlegt að hafa strandað og upp-
lifað verulega vanlíðan. Viðtölin eru birt í bókinni
Þegar karlar stranda. Bókin er gefin út í sam-
vinnu við VIRK – starfsendurhæfingarsjóð.
Endurhæfing Sirrý Arnardóttir ræddi við karlmenn á ólíkum aldri, úr ólíkum áttum, sem eiga það sameiginlegt að
hafa strandað en gripu til aðgerða, fóru að vinna í sínum málum og komust í land.