Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 2016, Blaðsíða 8

ÞÓR MAGNÚSSON
KRISTJÁN ELDJÁRN:
100 ÁRA MINNING
Árin með Kristjáni1
Ég sem þetta rita er nú, auk Þórðar Tómassonar í Skógum, orðinn einn
eftir þeirra safnmanna sem unnu með Kristjáni Eldjárn í Þjóðminjasafninu.
Samstarf okkar þar stóð í fjögur ár, og reyndar lengur, því að ég var
lausamaður í safninu eða á vegum þess tvö sumur áður. Ég kom að safninu
sem fastur starfsmaður 1964, að þjóðháttadeildinni, sem þá var nýstofnuð,
en hann hvarf frá safninu síðla sumars 1968. Samstarfið við Kristján var
mér dýrmætur lærdómstími, og meira lærði ég þá af honum og öðrum
mér eldri safnmönnum um grundvallaratriði safnstarfa og kynntist betur
Þjóðminjasafninu og þjóðminjum landsins en ég hygg að sumt safnfólk
síðari tíma eigi almennt kost á.
Það var eins og að sitja í akademíu að vera návistum við Kristján í
starfi, njóta þekkingar hans og leiðsagnar um hið fjölbreytta svið
menningarsögunnar sem söfnin geyma og sem safnmaður þarf að þekkja
skil á og snertir þjóðmenningu fyrri tíðar. Kristján blandaði mjög geði við
samstarfsfólk sitt og tók ósjaldan til hendi við hin beinu safnstörf.
Ég var tíður gestur í Þjóðminjasafninu á skólaárum mínum, bæði uppi í
gamla safni og allt frá fyrsta degi er það var opnað við Suðurgötu árið 1952.
Ég hafði oft séð Kristjáni Eldjárn bregða fyrir og líklegast hefur hann orðið
var við mig, þennan strákling sem var sífellt að sniglast um safnið, skoða
hluti og lesa sýningartexta, en fyrstu kynni okkar voru í janúar 1953. Mér
hafði verið fengin í hendur kúpt næla frá landnámsöld er fannst í kumli
fyrir norðan, en meira bjargaðist ekki úr því. Ég bar kennsl á gripinn og
strax fyrsta laugardaginn er gafst stakk ég nælunni í vasann og arkaði suður
á Þjóðminjasafn. Það var rétt búið að opna safnið og ég gekk inn í opna
1 Fyrri hluti greinarinnar er byggður á erindi sem höfundur hélt á 100 ára afmælishátíð Kristjáns í
Þjóðminjasafni Íslands 6. desember 2016.