Vinnan - 01.05.1966, Page 48

Sigurður Sigurðsson
fræðingur og skrifari Runólfur
Þórðarson Mýrargötu 3. — Fundar-
menn voru 36 að tölu.“
Síðar segir: „Fundarstjóri hélt
stuttan fyrirlestur um verka-
mannasamtök í öðrum löndum og
um þýðingu þess félagsskapar bæði
fyrir þá og mannfélagið í heild
sinni.
Tillaga var samþykkt um félags-
stofnun. Síðan kosin 5 manna
nefnd til að semja frumvarp til
laga fyrir hið fyrirhugaða félag og
gefa því nafn.
Næsti undirbúningsfundur er
haldinn í Bárubúð 3. janúar 1906.
Nefndin hefur þá ekki lokið störf-
um, en leggur fram stofnskrá fyrir
hið væntanlega félag, er hún hefur
komið sér saman um að nefna
„Verkamannafélagið Dagsbrún."
Stofnskráin, sem þessi fundur
gekk frá, er svohljóðandi:
„Vér, sem ritum nöfn vor hér
undir, ákveðum hér með að stofna
félag með oss, er vér nefnum
„Verkamannafélagið Dagsbrún.“
Mark og mið þessa félags vors á
að vera:
1. Að styrkja og efla hag og at-
vinnu félagsmanna.
2. Að koma á betra skipulagi að
því er alla daglaunavinnu snertir.
3. Að takmarka vinnu á öllum
sunnu- og helgidögum.
4. Að auka menningu og bróður-
legan samhug innan félagsins.
5. Að styrkja þá félagsmenn eft-
ir megni, sem verða fyrir slysum
eða öðrum óhöppum."
Stofnskrá þessi er með eigin-
handar undirskriftum 384 manna,
er hana höfðu undirritað, áður en
---------- i/imian --------------
hinn reglulegi stofnfundur var
haldinn. Teljast þeir stofnendur
félagsins. Hefur skráin varðveitzt
ósködduð og er því hið mesta merk-
isplagg.
Strax á stofnfundinum 26. janú-
ar 1906 voru gerðar samþykktir um
kaupgjald og vinnutíma. Sam-
þykkt voru svokölluð „aukalög“
með ákvæðum um kaupgjald,
vinnutíma og önnur vinnuskilyrði.
Vinnutíminn var frá kl. 6—6.
Kaup að vetrinum 25 au. á tímann,
en 30 au. á sumrin.
Um þessar mundir voru fram-
kvæmdir að hefjast við Reykja-
víkurhöfn. Krafðst danskur verk-
stjóri þess, að vinnutíminn yrði
lengdur um 2 stundir. Kom þá til
verkfalls við hafnargerðina. Dags-
brún hafði sitt fram og náði skrif-
legum samningum.
Þar með hafði félagið fengið
fulla viðurkenningu.
Lengst hafa verið formenn Dags-
brúnar Héðinn Valdemarsson í 15
ár og Sigurður Guðnason í 12 ár.
Félagssvæði Dagsbrúnar er
Reykjavík, Seltjarnarneshreppur
og Kópavogskaupstaður.
Haustið 1915 sneri Dagsbrún sér
til nokkurra stéttarfélaga í Reykja-
vík og Hafnarfirði og bað þau að
tilnefna hvert um sig tvo menn í
nefnd til undirbúnings sambands-
stofnunar verkalýðsfélaganna. Þau
brugðust vel við þessum tilmælum,
og undirbjó nefndin stofnþing Al-
þýðusambandsins, er saman kom
12. marz 1916.
Dagsbrún hafði því frumkvæði
að stofnun Alþýðusambands ís-
lands.
Þjóðkunnugt er það forustuhlut-
verk, sem Dagsbrún hefur haft á
hendi í verkalýðshreyfingunni og
verður það ekki hér rakið.
Héðinn Valdemarsson
Eðvarð Sigurðsson
Félagsmenn eru nú rúmlega 3500
að tölu.
Núverandi stjórn Dagsbrúnar
skipa þessir menn:
Eðvarð Sigurðsson formaður,
Guðmundur J. Guðmundsson vara-
form., Tryggvi Emilsson, Halldór
Björnsson, Kristján Jóhannsson,
Tómas Sigurþórsson og Hannes M.
Stephensen.
Verkamannafélagið Hlíí
Verkamannafélagið Hlíf er stofn-
að í byrjun árs 1907 í Góðtemplara-
húsinu í Hafnarfirði, en um stofn-
dag er ekki vitað.
Fyrsti formaður félagsins var
ísak Bjarnason á Óseyri, en ekki
er örugg vissa um aðra stjórnar-
menn, þar eð fyrsta gjörðabók fé-
lagsins glataðist fyrir 35 árum.
Vitað er, að Jóhann Tómasson,
Jón Þórðarson og Gunnlaugur
Hildibrandsson áttu mikinn hlut að
stofnun félagsins og starfi þess
fyrstu árin.
Lengst allra hefur Hermann
Guðmundsson verið formaður fé-
lagsins.
Félagssvæði Hlífar er lögsagn-
arumdæmi Hafnarfjarðar, Garða-
hreppur og Bessastaðahreppur.
Verkamannafélagið Hlif er eitt
af sjö stofnfélögum Alþýðusam-
bands íslands. Hlíf tekur þannig
þátt í stofnun A.S.Í. 12. marz 1916.
Félagið hóf snemma útgáfu
handskrifaðs blaðs, er „Hjálmur“
hét. Það hefur verið gefið út prent-
að á seinni árum.
Árið 1914 hóf Hlíf útgerð til
atvinnuaukningar í samvinnu við
þrjá einstaklinga, og keypti þil-