Luxus - 01.12.1984, Page 93

og í dag er eitt frægasta listasafn
Dana í eigu þess: Ny Carlsberg
^lyptoteket við H.C. Andersens
Boulevard í Kaupmannahöfn.
Alger andstæða ölsins frá Carls-
“erg á heimsmarkaðnum er írski
bjórinn GUINNES, kolsvartur,
rammur og rótsterkur, enda brugg-
aður að miklu leyti með gömlu að-
ierðinni. írska fyrirtækið er svolítið
nienningarlegt líka þar sem það gef-
ur út heimsmetabókina sína frægu
hverju ári. írar og Danir eru þó
ekki meðal 10 mestu bjórfram-
eiðsluríkja heimsins í dag. Þar eru
Bandaríkjamenn efstir á blaði og
s>ðan koma Vestur-Þjóðveijar, Sovét-
menn, Bretar og Japanir. Hins vegar
eru Vestur-Þjóðveijar mestu bjór-
Þambarar heimsins, Tékkar eru í
öðru sæti og síðan koma Austur-
Pjóðverjar, Belgíumenn og Ástralir.
Danir eru í sjötta sæti og írar í því
níunda. Hollendingar, sem hafa fyrir
löngu vakið heimsathygli fyrir góðan
bjór, eru ekki á topp tíu listanum og
Bretar ekki heldur.
Neysla og tegundir
Þjóðveijar drekka um 150 lítra á
mann árlega — nýfædd börn og elstu
gamalmenni meðtalin. Þannig
drekkur hver fjögurra manna fjöl-
skylda þar í landi að meðaltali 600
lítra árlega en það eru um 1600
venjulegar bjórflöskur eða rúmlega
4 flöskur upp á hvern einasta dag
ársins - og kannski drekkur hús-
bóndinn það allt saman. Til skamms
tíma hefur bjórinn nefnilega verið
talinn til karlmannsdrykkja en á
seinni árum hafa konur orðið æ
meira áberandi á bjórkrám um víða
veröld.
En þetta voru nú öfgarnar í eina
átt.
í Kína er bjórdrykkja að sjálfsögðu
leyfð en þar er ársneyslan aðeins
hálfur lítri á mann eða tæplega hálf
önnur flaska. Það gerir eina flösku
hjá venjulegri þriggja manna fjöl-
skyldu á þriggja mánaða fresti en
það er minni ársneysla en hér á
Islandi þótt bjór fáist ekki hérna á
löglegan hátt. Og hvað skyldi ég nú
hafa fyrir mér í því? Einhvern tíma
var upplýst að um 200 smálestum af
bjór væri smyglað hingað til lands
árlega, allir þeir sem fara til útlanda
geta keypt svolítið í fríhöfninni á
leiðinni heim og þar að auki brugga
margir sitt eigið öl. Svo hafa ölstofur
sem selja einhvers konar „bráða-
birgðabjór" sprottið upp eins og
gorkúlur um allt land á síðustu mán-
uðum og það eru ótrúlega margir
Islendingar sem þekkja nokkrar er-
lendar bjórtegundir af eigin raun,
án þess að ég ætli að fara mikið
nánar út í sálma.
En þar sem ekki getur talist sak-
næmt að ræða lauslega um vöruteg-
und sem ekki fæst í landinu ætla ég
aðeins að minnast á nokkrar af þeim
erlendu bjórtegundum sem íslend-
ingar þekkja almennt hvað best:
BECKS frá Bremen í Vestur-
Þýskalandi. Ljóst og milt öl, nokkuð
sætt.
BUDWEISER frá Bandaríkjunum.
Nokkuð ljós og fremur bragðdaufur
bjór, þótt styrkleikann vanti ekki.
Best þykir að dekka hann kældan.
CARLSBERG frá Danmörku.
Ljóst og milt öl með miðlungs mikilli
bragðfyllingu. Vægasta tegundin af
þeim áfengu nefnist HOF, Gull-
Carlsberg er nokkuð sterkari og enn
sterkari er ELEFANT sem er frægur
fyrir gæði.
FALCON EXPORT frá Svíþjóð.
Ljóst öl með fersku humalbragði.
GUINNES frá írlandi. Beiskur
„stout“, svartur á litinn. Mikil bragð-
fylling og freyðir vel. Hann er ósætur
á bragðið þótt sykurmagnið sé í
meðallagi. Best þykir að drekka
hann allt að því stofuheitan eða um
15 gráður.
HEINEKEN frá Hollandi. Miðl-
úngi ljós pilsner með fersku bragði
og freyðir vel. Vinsæll um víða veröld.
LÖVEBRÁU frá Munchen í Þýska-
landi. Ljóst, frískt öl með þægilega
beisku bragði.
SCHLITZ frá Bandaríkjunum.
Miðlungi ljós, þægilegur á bragðið
og örlítið sætur.
SCHULTHEISS frá Dortmund í
Þýskalandi. Ljósbrúnn með nokkuð
sérkennilegu, beisku bragði. Nokk-
uð seintekinn en þrátt fyrir það
vinsælasti bjór Þýskalands.
TUBORG frá Danmörku. Ljós og
ferskur bjór með fylltu bragði. Eins
og hjá Carlsberg eru 3 tegundir af
áfengum bjór þekktastar. Grænn
Tuborg er vægastur, Gull Tuborg er
sterkari og FF er mjög sterkur. Fyrir
páska brugga dönsku brugghúsin
rótsterkan bjór sem kallast Páska-
brugg.
Bjórmenning
Eins og flestir vita drukku forfeður
okkar, víkingarnir, bjór með bestu
lyst, enda var hann talinn til goða-
veiga. í dag er bjór framleiddur og
seldur í öllum löndum heimsins
nema þar sem múhameðstrúin
ræður ríkjum. í venjulegri bjórdós af
miðlungssterku öli er sem svarar 4
cl (einum sjússi) af Kláravíni eða
svipuðu víni hvað áfengismagn
snertir og svo er til mun sterkara öl.
Margir tala um bjór sem almúga-
drykk en hann er meira en það.
Hann er drukkinn um víða veröld
með máltíðum og auk þess mikið
notaður sem samfundadrykkur.
Bjór á að drekka hægt og rólega til
að hann njóti sín sem best. Þótt
hann sé talinn góður við þorsta telst
það til hreinnar villimennsku að
sturta honum í sig enda eykur það
bara þorstann nema rétt á meðan
teygað er og maginn tekur á móti
honum. Þegar hellt er í glasið er gott
að halla því um 45 gráður eða svo
og skal þá renna bjórnum hægt
niður eftir glasveggnum. Vilji menn
hins vegar hafa mikið „líf' í bjórnum
skal hella beint í glasið. Við það
myndast mikil froða — helmingur
bjór, helmingur froða - um það leyti
sem glasið fyllist.
Bjórglös eru mjög misjöfn að gerð
vegna þess að bjór virðist bragðast
misjafnlega eftir ílátum. Þannig
virkar hann ljúfur og svalandi úr
þunnum og grönnum glösum,
hressandi og örvandi úr þykkum
glerkrúsum en matarmikill og af-
slappandi úr leirkrús. Bjórglös ættu
alltaf að vera ókæld, hrein og vel
þvegin. Ekki er ráðlegt að blanda
saman tveimur eða fleiri bjórtegund-
um þar sem það getur valdið ógleði
þegar líða tekur á drykkjuna eða
miklum timburmönnum daginn
eftir. Og þar sem bjór er mjög næmur
fyrir utanaðkomandi áhrifum ætti
aldrei að geyma upptekna bjórflösku
innan um eitthvað sem sterk lykt er
af. Það gæti haft áhrif á bjórbragðið.
Ljóst öl (lager og pilsner) á að vera
svalt þegar það er drukkið en þó
ekki ískalt því að við það tapast
ilmurinn af því. 7—8 gráðu hiti þykir
hvað ákjósanlegastur. Til saman-
burðar má geta þess að hitinn í
venjulegum kæliskáp er yfirleitt ein-
hvers staðar á bilinu 6 til 10 gráður.
En því dekkra sem-ölið er því volgara
á það að vera. Maltöl og annar
dökkur bjór ætti að drekkast 11-12
gráðu heitt, en auðvitað er það
smekksatriði. Guinnes-bjórinn þyk-
ir hvað bestur um 15 gráðu heitur.
Ameríkanar drekka bjórinn sinn vel
kældan en mörgum Bretum finnst
ágætt að hafa hann stofuheitan (18-
19 gráður) eins og rauðvín.
Gott er að drekka bjór með reykt-
um eða söltuðum mat, s.s. síldar-
réttum, skinku, hamborgarhrygg,
hangikjöti (t.d. malt), og saltkjöti.
Einnig þykir hann fara vel með vel
krydduðum mat, t.d. indverskum
karríréttum og mexíkönsku chili
con carne.
Framtíð?
í lok síðasta áratugar voru um
1500 bjórbruggunarverksmiðjur í
Vestur-Þýskalandi en þeim fer fækk-
andi. Þróunin hefur verið svipuð um
allan heim undanfarið. Til dæmis
voru 2400 bjórframleiðendur í
Bandaríkjunum um síðustu alda-
mót en nú eru þeir aðeins um 120
- eitt hundrað og tuttugu.
Ástæðurnar fyrir þessari fækkun
eru nokkrar, en fyrst og fremst sú
að bestu tegundirnar halda velli í
harðnandi samkeppni en hinar lak-
ari detta út. Þar að auki þarf fyrir-
tæki sem framleiðir milljónir lítra
öls árlega að eiga miklar landspildur
til að rækta korn og humal á.
Bruggtæknin hefur líka sitt að
segja. Bjór sem þolir illa langa flutn-
inga og geymslu getur ekkf verið góð
söluvara - nema þá í næsta ná-
grenni. Markaðsöflun er líka erfið
þar sem fólk virðist æ vandlátara á
ölið sitt nú á dögum.
Annars standa Norðurlandaþjóð-
irnar sig nokkuð vel í þessu. Þegar
dönsku verksmiðjumar, Carlsberg
ogTuborg, sameinuðust fyrirnokkr-
um ámm fóm þær að framleiða nýja
tegund, FAXE, sem hefur þegar náð
töluverðum vinsældum í öðmm
löndum og Hansabjórnum norska
hefur vegnað nokkuð vel á heims-
markaðnum undanfarin ár.
Á íslandi em tvö fyrirtæki sem
bmgga bjór opinberlega, Ölgerð Eg-
ils Skallagrímssonar og Sanitas.
Hver veit nema þau geti einhvem
tímann orðið samkeppnisfær á
heimsmarkaðnum - ef sala á sterk-
um bjór verður einhvem tímann
leyfð hér á landi.