Bjarmi - 01.09.2013, Blaðsíða 10

var hin prestslega þjónusta, að bera fram
bænir fyrir þjóðirnar og á verksviði prest-
anna var einnig að hlýða á skriftir og veita
aflausn og önnur sakramenti og þá sér-
staklega altarissakramentið sem vígsla
þeirra var talin veita sérstakt vald til.
Lúther hafnar afgerandi sérstöðu
presta og biskupa og flóknum vígslu-
og valdastiga innan kirkjunnar og
fjölda sakramenta en leggur áherslu
á almennan prestsdóm allra skírðra.
„Þar eð sérhver, „sem skriðinn er upp úr
skírnarbaðinu", er vígður prestur, verður,
það sem hin geistlega stétt lifði áður
sem staögenglar allra, nú ótvírætt verk-
efni allra kristinna. Þar með færist skylda
prestanna, til að lesa bænabók sína
(Breviarum) daglega, yfir á alla."4 Þessi
almenni prestsdómur er fyrir Lúther ekki
aðeins gjöf (sbr. ungbarnaskírn) heldur
einnig verkefni. Hann opnaði dyr klaustr-
anna, ekki til að leggja niður mikilvæga
starfsemi þeirra heldur til að færa hana
út í heiminn.
Á grundvelli skírnarinnar erum við
öll kölluð til hinnar almennu prests-
þjónustu, sem felur í sér að ganga fram
fyrir Guð í bæn en það krefst þekkingar á
trúargrundvellinum og trúariðkunar sem
byggir upp og nærir guðssamfélagið.
Segja má að Lúther tengi saman til-
einkun trúarþekkingar og nærandi og
uppbyggjandi trúariðkun í því sem hann
kallar (að hefðbundnum hætti) andlega
œfíngu. Og á skírninni byggir Lúther
skyldu húsmæðra og feðra til að leiða
andlega æfingu heimilisins.
Við sjáum hér grundvöllinn birtast
í þessum meginstoðum, skírninni og
Ritningunni, sem bæn, íhugun og öll
trúarleg uppbygging hvíla á. Á grundvelli
skírnarinnar komum við fram fyrir Guð
í bæn og fyrirbæn sem hluttakendur í
„konunglegu prestafélagi" en sú bæn er
grundvölluð á Orðinu og íhugun þess. En
þetta er ekki aðgreint með þeim hætti
sem okkur er gjarnt að gera.
-flndinn, OiUCuUitux, Insan
oj diujun oj ^&^naaUtlíj^
Sú sundurgreining biblíulestrar, bænar
og íhugunar, sem mörg okkar eru vön,
hefur verið Lúther og samtíð hans um
margtframandi.
Lúther og samverkamenn hans
leggja áherslu á að tengja verkan Heilags
anda við það að fagnaðarerindið sé kennt
og sakramentunum úthlutað „því að fyrir
orðið og sakramentin eins og tæki er
gefinn Heilagur andi, sem kemurtil leiðar
trúnni, þar sem og þegar Guði þóknast,
..."5 Guðsþjónusta safnaðarins (messan)
er því greinilega miðlæg og safn-
aðarsamhengið. En þjónusta kirkjunnar
10
september 2013
| bjarmi
verður einnig að ná inn á heimilin og til
trúariðkunar einstaklinga. Án þess að
einstaklingurinn eigi eitthvert persónu-
legt trúarlíf er hætta á að lítils verði notið
í guðsþjónustu né heldur að viðkomandi
sinni sínum almenna prestsdómi. Þetta
trúarlíf verður að rækta með trúariðkun.
Siðbótarmenn vara hins vegar ekki síður
við einangrun persónubundins trúarlífs
heldur en vanrækslu þess.6
Þegar Lúther tengir áhrif Heilags
anda Orðinu (ásamt sakramentunum,
skírn og kvöldmáltíð) þá á hann ekki við
að andinn stökkvi upp úr bókstöfum text-
ans þegar kveðið er að þeim í huganum
eða jafnvel upphátt. Hann lagði raunar
mesta áherslu á áhrifamátt hins talaða,
flutta guðsorðs, predikunina (og einslega
boðun við skriftir).7 Við hina persónulegu
trúariðkun hugsar hann sér að Orðið sé
lesið (farið með) í bænarhug og innihald
þess íhugað og reynt að heimfæra það
inn í lífsaðstæður og samfélag þess sem
biður, les og íhugar. Þannig opnar við-
komandi huga og hjarta fyrir áhrifum
anda Guðs undir leiðsögn Orðsins.
Qaui, íhucjun, pxófoun
Lúther hafði mótast af þá hefðbundinni
formúlu trúaruppbyggingarinnar, lectio
- meditatio - oratio - contemplatio,e
Þetta mætti útleggja sem lestur, íhugun,