Bjarmi - 01.09.2013, Blaðsíða 27

FYRSTA LAGIGAGNRYNA
ÞEIR AÐ ÉG SKULIVITNA
í OPINBER SKRIF HELSTU
FORYSTUMANNA
VANTRÚAR"
árum. Þessar skilgreiningar eru sóttar til
trúarlífsfélagsfræðinnar og sýna að það
er hægf að skilgreina trúarhugfakið á
fleiri vegu en vantrúarfélagar hafa kosið.
Innan trúarbragðafræðanna er hæglega
hægt að skilgreina trúarhugtakið þannig
að vantrúarfélagar færist sjálfir undir
trúarhattinn, verði trúarlegir og félag
þeirra trúarhópur, einfaldlega vegna
þess að þeir taka afstöðu til trúarlegra
málefna sem aðeins er hægt að bregðast
við á trúarlegum forsendum. Þetta grefur
undan þeim grundvallarmálflutningi
þeirra að það sé hægt að skipta öllu með
ótvíræðum hætti í trú eða trúleysi og trú-
félög eða lífsskoðunarfélög. Aðalatriðið
hjá mér er hins vegar að draga fram
helstu skilgreiningarnar og flokkunar-
kerfin, kosti þeirra og galla, en um þau
má að sjálfsögðu öll deila. Það er ekki
eining meðal fræðimanna um hvernig
skilgreina beri þessa hluti.
Ég dreg líka Vantrú fram sem athygl-
isverða hreyfingu aðgerðarsinna hér á
landi sem í baráttu sinni gegn meintum
hindurvitnum leitast með skipulögðum
hætti við að breyta viðhorfum og gildis-
mati almennings og ráðamanna til trúar-
stofnana og trúarbragða. Sú neikvæða
mynd sem dregin er upp af hinu trúarlega
á vettvangi Vantrúar virðist snúast um
það að gera almenningi og sérstaklega
fólki af yngri kynslóðinni það auðveldara
að aðgreina sig frá öllu slíku. Fyrir alda-
mót var umburðarlyndi í trúarefnum hér
töluvert en síðan þá og sérstaklega eftir
hryðjuverkaárásina á Bandaríkin II. sept-
ember 2001 hefur andúð og óþol í garð
annarra trúarlegra viðhorfa en guðleysis
aukist verulega í opinberri umræðu. Það
er sem æ fleiri meti allt sem þeir kalla
trúarlegt sem varhugavert og vilji víkja
því til hiiðar úr hinu opinbera rými.
Vantrúarfélagar reyndu að afla sér
sem mestrar samúðar með því að láta
eins og sármóðguð fórnarlömb grunn-
hyggins trúvarnargervifræðimanns. Fyrir
þessum spuna féllu því miður ýmsir sem
ekki höfðu fyrir því að kynna sér aðrar
hliðar málsins og tóku rangfærslum van-
trúarfélaga sem óvéfengjanlegum sann-
indum.
Hveei (ýtíxjnixjruL veittal&r
Jyélajex jaij aS&Uarje. jjifibí?
Það eru helst fjögur atriði. í fyrsta lagi
gagnrýna þeir að ég skuli vitna í opinber
skrif helstu forystumanna Vantrúar, ekki
síst stofnenda félagsins og stjórnar-
manna. Ég hef vitnað í blaðagreinar
þeirra, bloggskrif og greinaskrif á vef
félagsins. Þeir halda því fram að blogg-
skrif þeirra séu einkablogg sem komi
þeim einum við þó svo að þeir geri þau
öllum aðgengileg og hafi ár eftir ár verið
meðal vinsælustu bloggara landsins.
Þetta er eins og að segja að í stjórn-
málafræði í Fláskólanum megi ekki vitna
í skrif Björns Bjarnasonar, fyrrverandi
ráðherra Sjálfstæðisflokksins, af bloggi
hans eða úr blöðum þegar fjallað er um
hlut hans í íslenskum stjórnmálum. Svo
kærðu vantrúarfélagar mig líka fyrir að
vitna í útgefin rit Helga Hóseassonar og
Níelsar Dungal prófessors. Þeir gáfu sér
að fyrst ég væri guðfræðingur hlyti ég að
hafa verið að hæðast að þessum fyrir-
myndum sínum. Vanhæfa siðanefndin
gerði þetta reyndar að aðalatriði, að
ég skyldi hafa nefnt Helga á nafn sem
heiðursfélaga Vantrúar og vitnað í Ijóða-
bók hans. Skömmu áður höfðu á fjórða
tug þúsunda íslendinga farið fram á að
honum yrði reist minnismerki eða stytta í
Reykjavík og allir helstu fjölmiðlar lands-
ins voru með nær daglegar fréttir um
hann. Þegar Þórður Harðarson, formaður
vanhæfu siðanefndarinnar, nefndi þetta í
grein gegn mér í Morgunblaðinu svöruðu
honum á annað hundrað háskólakenn-
bjarmi | september 2013 27