Læknablaðið - 01.12.2021, Qupperneq 49

L ÆKNABL AÐIÐ 2021/107 613
„Hvað um malaríu og aðra sjúkdóma
sem við vinnum að því að lækna? Við
erum á réttri leið en við þurfum að vera
sanngjörn, huga að siðfræðinni og setja
rannsóknum ramma, leiðbeiningar, sem
hjálpa.“
Svíar vísi ábyrgðinni á stofnanir
En talandi um traust. Gefið hefur verið
upp að 15.000 hafi látist af COVID-19 í Sví-
þjóð. Uppreiknað hlutfallslega væru það
um 500 hér á landi, en eru enn undir 40.
Hvað finnst henni um það?
„Já, það hefur gengið miklu betur hér
á Íslandi en í Svíþjóð,“ segir hún. „Mér
finnst að Svíar þurfi að sýna auðmýkt og
læra af öðrum.“
En ætti einhver að sæta ábyrgð vegna
þessara dauðsfalla? „Ábyrgð. Hún er afar
mikilvæg í samfélögum. Sé hún ekki til
staðar getur traustið horfið,“ segir hún.
„Það skapar vanda ef óljóst er hver ber
ábyrgð. Tilhneiging er í Svíþjóð til að
segja að kerfið beri ábyrgð en enginn er
ábyrgur fyrir kerfinu,“ segir hún.
„Læknar bera ríka ábyrgð, en þeir
verða þá einnig að hafa umboð til að
taka ákvarðanir. Ábyrgð án þess að geta
gripið til gjörða er mjög krefjandi og
streituvaldandi fyrir lækna. Þeir finna til
mikillar ábyrgðar en fá ekki tækifæri til
að bregðast við,“ svarar hún.
„Það er heillavænlegra að líta á ábyrgð
hvers og eins og nýta kerfið til lausnar.
Það er ókostur að engin þeirra 24 heil-
brigðisstofnana sem eru í Svíþjóð taki á
málinu. Það ætti að vera í höndum einnar
að gera það.“ Læknar hafi hins vegar sjálf-
ir tekið faraldurinn föstum tökum og þótt
svona hafi farið hafi traust til þeirra vaxið.
Spítalarnir hafi gripið til varnar.
Læknar útskýri hvað gerðist
En var áfall fyrir þjóðina að svona fór? „Já,
en traustið er þó enn mikið þótt skort hafi
á getuna til að vernda fólkið fyrir faraldr-
inum.“ Nú sé á ábyrgð lækna að útskýra
hvað hefur gerst.
Sjálf fékk Stensmyren COVID-19 í upp-
hafi faraldursins. Hún segir það hafa verið
hræðilegt. „Ég veiktist áður en þekkingin
á sjúkdómnum varð svona víðfem. Ég átti
erfitt með andardrátt,“ segir hún.
„Það tók mig langan tíma að koma
til baka. En í upphafi var talað um að
sjúkdómurinn herjaði eins og kvef á fólk
og hyrfi hratt á braut, en ég upplifði það
ekki þannig.“ Þekking hennar hafi hjálpað
henni, ólíkt mörgum sem vissu ekkert við
Mikilvægt að þjóðir séu sjálfbærar
„Það er alþjóðlegur skortur á heilbrigðisstarfsfólki. Mörg lönd missa heilbrigðis-
starfsmenn sína til velmegandi landa. Við eigum að vera sjálfbær þegar kemur að
því að mennta okkar eigið heilbrigðisstarfsfólk,“ segir Heidi Stensmyren, forseti
Alþjóðasamtaka lækna.
„Norðurlöndin eiga einnig að styðja önnur ríki sem standa ekki vel. Dæmi eru
um lækna sem sinna þúsundum sjúklinga. Við þurfum því að efla heilbrigðis-
menntun,“ segir hún.
Stensmyren bendir þó á að heilbrigðismenntun nútímans þurfi að breytast. Þau
sjái til að mynda í Svíþjóð að verði staðið eins að menntuninni eftir 20 til 30 ár til
að anna sömu verkum, þurfi að mennta öll sænsk börn í skólakerfinu sem heil-
brigðisstarfsfólk.
„Það er ekki hægt. Það verður því ekki sjálfbært að starfa óbreytt frá því sem nú
er.“
Heidi Stensmyren var gestur Læknafélagsins á aðalfund-
inum sem haldinn var á Hótel Natura. Hún hefur gegnt
stöðu forseta Alþjóðasamtaka lækna, WMA, frá miðjum
október en var áður formaður Sænska læknafélagsins.
Mynd/gag
hverju væri að búast. „Fólk kom jafnvel á
spítala til þess eins að vera sent heim.“
Hún nýtti tímann sinn vel á Ís-
landi. Hitti Ölmu Möller landlækni og
Önnu Sigrúnu Baldursdóttur, fram-
kvæmdastjóra á skrifstofu forstjóra
Landspítala, fyrir aðalfundinn. Þær
ræddu samvinnu svo hver eining á Norð-
urlöndunum þurfi ekki að sérhæfa sig í
sjaldgæfum sjúkdómum.
„Ég trúi að með stafrænni tækni og
möguleikunum að deila upplýsingum geti
norrænar sjúkrastofnanir unnið enn betur
saman.“