Leikhúsmál - 01.11.1963, Page 70

lýsingu, frásögn. Leikrit ekki. Þar gild-
ir augnablikið, hin talaða setning um
leið og hún er töluð, hvernig hún er
töluð, hvenœr hún er töluð. Orðum
er varpað á milli, þau eru notuð í
ýmiss konar samspili, fá á sýningunni
visst sjálfstœði í afstöðu sinni ,,í tíma
og rúmi" til annarra orða annars
fólks. Þau hafa annað gildi en að
standa á prenti — þau eru leikin,
það er leikið með þau. Impróvisation.
Hvað svo sem annars má þrœta um
gildi skáldskapar sem önnur gildi í
leikmenntum, er þetta samt innsta
eðli leikhúss, þótt sú staðsetning
kunni að vera eitur í beinum ýmissa
frœðinga. Jafnvel þögn á leiksviði
getur haft sín áhrif á leiksviði, þar
sem greinaskil í skáldverki, jafnvel
góðu skáldverki, verður aldrei nema
eyða á pappír. Sá er einmitt í allra-
einföldustu dráttum munurinn á leik-
sviði og bók.
Oddur Björnsson gerði mörgum gramt
í geði með einþáttungunum, sem sýn-
ir, að þeir hafa þó haft eitthvað til
síns máls. En nú ergir sig enginn yfir
EINKENNILEGUM MANNI. Hann sáir
sínu frœ í mannanna hjörtu án þess
aðrir sinni verulega þeim sáðmanni.
Afturför? í heild er EIKENNILEGUR
MAÐUR langt frá því að jafnast á við
einþáttunga sama faðernis. Það er
einsog pabbinn hafi bitið hausinn af
sjálfum sér. Þó ber að gceta tímarað-
ar. EINKENNILEGUR MAÐUR er upp-
haflega útvarpsleikrit, sem leikið var
í■ Ríkisútvarpinu á sl. vetri (sjá LEIK-
HÚSMÁL, 2. tbl.). Sennilega mun það
vera enn eldra. Þessi leikur ber ein-
hvern veginn of mörg merki verks
hins unga manns, sem er að lofa
góðu. Hugmyndin er ekki slœm, en
hún er of einfeldnislega á borð borin;
það ríkir hálfgert hallœri með að
finna nœgilega smellin teikn (,,plott-
ið") til þess að undirstrika þá niður-
stöðu eða hugmynd, sem höfundur
hefur œtlað leiknum. Yfirliðið og upp-
risan, „kraftaverkið", eru heldur fá-
tœklegar trakteringar, sem nálgast
það að vera barnalegar. Eins eru
nokkrar persónurnar hver um sig
orðnar að hreinum ávana í íslenzk-
um leikmenntum einsog vinnukonan
María norðanúr Þingeyjarsýslu, skell-
andi sér á lœr og sveiandi nýja tím-
anum, eða gœinn Útigangur. Þó voru
einmitt þessi tvö hlutverk leikin einna
bezt af þeim Jónínu M. Ólafsdóttur
og Sigurði Skúlasyni.
Hinsvegar fer höfundur um leikritið
af leiktœknilegri kunnáttu. T.d. eru
þáttabygging og atburðatengsl eink-
ar lagleg. Og nokkur atriði, sem bœtt
hafði verið í eftir útvarpsflutninginn,
voru tvímœlalaust langbeztu þœttirn-
ir. Höfundurinn, sem lofaði góðu, er
strax farinn að efna það í sama
verki ....
Leikstjóri var Guðjón Ingi Sigurðsson,
ungur maður. Of ungur. Það er hœp-
ið, að hópur œskufólks einsog Leikhús
œskunnar, geti haldið listaútgerð
sinni til streitu svo að vel fari án þess
að njóta leiðbeinslu og tilsagnar ein-
hvers eins, sem státað getur af langri
reynslu og nœgri kunnáttu. Vöntun á
þess háttar fyrirbœri kom nokkuð
greinilega í Ijós á þessari sýningu,
sem í heild var heldur rýr og bragð-
dauf. Það bar nokkuð á alls kyns
fálmi og pati; dúttl við blóm, bolla
eða pípu. Óþarfi. Þó skutu skemmti-
leg hughrif upp kollinum einsog í at-
riðinu milli nýja leigjandans og Úti-
gangs, sem var lálaust en sjarmer-
andi. Eins voru samtal nýja leigjand-
ans og Heimasœtu eða kaffiboðið
ansi smellin. I síðastnefnda atriðinu
gerði Bergljót Stefánsdóttir litlu hlut-
verki (frú Tryggvason) dágóð skil. —
Sœvar Helgason lék titiIhIutverkið,
hafði sig að mínum dómi of lítið í
frammi í leik og „mímikk", hefði get-
að verið betri. Leiktjöld hans og bún-
ingar voru góð eftir aðstœðum. Aðrir
leikarar voru Valdimar Lárusson
(Daníel Daníelsson), Sigurlín Óskars-
dóttir (Frú Dóra), Sigrún Kvaran
(Heimasœta), Þórunn Sigurðardóttir
(Jón Gíslason) og Grétar Hannesson
(Hörður Tryggvason). Hljómlist var
elektrónisk, eftir Magnús Bl. Jóhann-
esson og vakti mikla athygli (og
stundum kátínu). Góður effekt.
Hér er sízt verið að draga úr L.Æ.
Það vantar aðeins meiri festu í starf-
semina alla, veit ég, og svo ákveðn-
ara prógram. Flokkurinn hefur þegar
sýnt, að hann er nokkurs megnugur,
með Shakespeare-kvöldi sínu í fyrra,
og hann er mesta þarfaþing ungu
fólki, bœði áhorfendum sem þeim,
sem eru að dunda sér við leiklist og
finna hér vettvang til þess að spreyta
sig á. Ekki sízt œtti hann að vera
þarfaþing upprennandi stjörnum til
þess að sanna heiminum fyrst hvað
í þeim býr, áðuren þœr hverfa svo
rakleitt inní frœgðina. Ætli flokkurinn
eigi ekki eftir að ala upp margar
slíkar? ólm.
68