Leikhúsmál - 01.11.1963, Side 100

PAT: Svona er farið með mann. ((Hryggð-
in heltekur hann.)
GILCHRIST: Ég hef alltaf sagt, að hers-
höfðingjar ásamt tilheyrandi skothrið séu
bezta ráðið til að láta ykkur gleyma erf-
iðleikum okkar.
MEG: Já, ekki hvað sízt þegar vöruverðið
er komið upp úr öllu valdi.
GILCHRIST: Fátækt er það hjarta sem
aldrei gleðst.
PAT: Þeir hafa að minnsta kosti engan
rétt til að laumast upp að landamærunum
og ræna ungum mönnum eins og þessum
og koma með hann hingað.
MEG: Þeir hafa alveg eins mikinn rétt til
að skilja eftir lappirnar á sér uppi við
landamærin, eins og þú hafðir til að
skilja eftir þína löpp hjá Mullingar eða
Cork eða hvar það nú annars var.
(Þau drekka. Miss Gilchrist ætlar að færa
Leslie glas, en sjálfboðaliðinn kastar
henni út.)
SJÁLFBOÐALIÐINN: Var ég ekki búinn
að banna yður?
MEG: Láttu hana vera.
PAT: Nei, burt með hana. Kemur hingað
til að hafa í frammi dónaskap og frekju
við örkumla mann sem aldrei hefur gert
flugu mein.
MEG: Já, burt með hana!
PAT: Svo ég tali nú ekki um þau ár sem
ég sat í fangelsi með öllum hinum írsku
frelsishetjunum, en þær þrautir þekkir
Guð einn og talið getur.
MEG: Yss. Tugthúsið er eins og hver ann-
ar heimavistarskóli fyrir þig og þína líka.
Og ég ætla bara að segja þér eitt og það
er það að síðan þú hættir að vinna fyrir
þér eins og heiðarlegur maður og tókst að
þér að reka þetta hús fyrir Monsjur og
fórst að spila selskapsherra fyrir kven-
sniftir eins og hana þessa, þá hefur þú
ekki verið annað en viljalaust himpin-
gimpi, herbergisþjóim og stofustúlka hjá
hverjum þeim uppreisnardela sem hefur
haft lyst á að brúka þig.. .
GILCHRIST: En það orðbragð!
PAT: Já, gjörðu svo vel, haltu bara áfram
að svívirða mig, manninn þinn sem dró
þig upp úr rennusteininum einn sunnu-
dagsmorgun, þegar allar búlur voru lok-
aðar.
MEG: 0, éttu það sem úti frýs. Þú hefur
aldrei lifað fyrir neitt nema þetta írland
þitt og svo andskotans letina í sjálfum
þér.
PAT: Af hverju ertu þá að hanga hérna
hjá mér?
MEG: Það má Guð vita.
(Fólk er að lognast út af í stiga og göng-
um. Pat og Meg tala ekki saman lengur.
Hermaðurinn hugsar um morgundaginn
og reynir að hressa sig með söng. Offiser
kemur í könnunarferð.)
HERMAÐUR:
Lýs milda ljós, í gegnum þennan geim,
mig glepur sýn,
Því nú er nótt og harla langt er heim,
ó, hjálpin min.
(Miss Gilchrist setur svarta sorgarslæðu
yfir höfuðið, kveikir á kerti og gengur
hægt til hermannsins, með vælusöng.
Sjálfboðaliðinn fær ekkert að gert.)
MEG: Hún ætlar strax að byrja líkvakt-
ina yfir aumingja stráknum og hann er
ekki dauður ennþá.
(Þegar hún fer framhjá Pat blæs hann á
kertið, mikið áfall fyrir Miss Gilchrist.)
PAT: Ef þú þarft endilega að syngja,
syngdu þá eitthvað fjörugt.
HERMAÐUR: Ég kann ekkert fjörugt.
SJÁLFBOÐALIÐINN: Þegiðu þá!
(Miss Gilchrist er nú komin inn, og er
kyrr þar.)
GILCHRIST: Ég veit hvað það er að dvelj-
ast í útlegð. Ég á ekki heima hér í Dyfl-
inni.
MEG: Það eru þó alltaf nokkur meðmæli
með þessari borg.
GILCHRIST: Ég kom hingað til að hafa
forstöðu fyrir húsi, hr. Pat.
MEG: Sagði ég ykkur ekki hvers konar
manneskja hún væri.
GILCHRIST: Það var í mjög fínu hverfi,
og við leigðum bara guðfræðistúdentum.
Það voru yndislegir piltar, miklu viðkunn-
anlegri en læknastúdentarnir.
PAT: Trúi því vel. Læknastúdentarnir eru
alltaf á því.
GILCHRIST: Að sjálfsögðu vísuðu mínir
piltar áfengisdjöflinum alveg á bug. Þar
sem þeir voru að búa sig undir þjónustu
við Drottinn, þá höfðu þeir auðvitað ann-
að og betra við tímann að gera.
MEG: Hvað annað?
PAT: Nei, heyrðu nú Meg. Þú veizt að
þeir eru alltaf á kafi í náminu, lesandi um
„þennan sem lagðist með þessari" og
„Einn gat annan“ og „Annar gat hinn“
og „Sá þriðji gat ekki neitt“, svo maður
tali nú ekki um þann gamla sem lagðist
með dætrum sínum.
MEG: Og á meðan fá þeir að háma í sig
kræsingar og þamba dýrustu vín. Mesta
furða að það skuli vera hægt að hafa
nokkurn hemil á þeim.
GILCHRIST: Það er nú heldur ekki alltaf
hægt. Æjá lífið geymir sínar bitru minn-
ingar. Og síðan hefur starfið í víngarð-
inum verið köllun mín. að reisa við fallna
og færa syndugum frelsið.
MEG: Meinarðu ekki, að færa frelsuðum
syndina ?
GILCHRIST (virðuleg): Ég fylgi þeirri
kennisetningu sem okkar elskaði Frelsari
boðaði að „skakkir og bæklaðir skulu fá
að ganga, hver með sínu lagi, svo framar-
lega sem þeir æsa ekki til verkfalla,
ræna, stela eða velta Franco úr valda-
sessi".
MEG: En það er hins vegar allt í lagi að
þú veltir þér með þessum kærleiksríka
friðli þínum.
GELCHRIST: Má ég spyrja við hvern þér
eigið ?
MEG: Postulanum Pál á þriðju hæð.
GILCHRIST: Þér meinið Mr. Mulleady?
MEG: Ég meina hann.
GILCHRIST: Hann er vinur minn og fél-
agi. Ég leitaðist við að leysa sál hans
úr hlekkjum freistinganna, svo að hún
mætti svífa í fögnuði frelsunarinnar óháð
tíma og rúmi.
MEG: Líka rúmi?
GILCHRIIST: Það sem við máttum stríða
saman! — gegn vélabrögðum djöfulsins.
(Syngur.)
„Guðs stóra ríka alheimsást
hún streymir fram, hún streymir fram“.
(Eltir Leslie, Sjálfboðaliðinn eltir hana.)
PAT: Látið hann vera. Hann er alltof
ungur fyrir yður mín fróma.
GILCHRIST: Mr. Pat. Ég er eins hrein og
nýfallin snjór.
(Sjálfboðaliðinn slær hana í rassinn með
byssuskeftinu.)
MEG: Ætli þú sért ekki að minnsta kosti
búin að vera nýfallin oftar en einu sinni.
PAT: Hæ! Feargus! Komdu og fáðu þér
einn.
SJÁLFBOÐALIÐINN: Beztu þakkir.
PAT: Og hann líka!
HERMAÐUR: Hver djöfullinn er að ykk-
ur? Það er auðvitað allt í þessu fína að
bjóða mér upp á þennan gambra ykkar
og gapa um að ekkert verði við mig gert,
en ég er sko ekkert alheimsfífl, skal ég
segja ykkur.
PAT: Svona drekktu, strákur.
HERMAÐUR: Af hverju eruð þið svona
æst í að skjóta mig? Hvað hef ég eigin-
lega gert ykkur?
PAT: Hvað hefurðu eiginlega gert okkur?
Ég skal segja þér dálitla sögu. í hungurs-
neyðinni miklu hérna um árið, þegar fólk
hrundi niður eins og flugur, þá sendi
gamla drottningin ykkar — Viktoria hét
hún — hún sendi slitin fimm pund til að
hressa við írsku beinagrindurnar, og til
þess að enginn skyldi misskilja þetta og
halda að hún væri orðinn vitlaus upp-
reisnarseggur, þá sendi hún með sama
pósti fimm pund, handa kjölturökkunum
á hundaspítalanum í London. Það vantaði
sem sagt ekki flottheitin í kerlinguna,
eða hvað finnst þér?
MEG: Já, en blessaður góði Pat, þetta
var þegar spámaðurinn Moses var í
brunaliðinu.
PAT: Það sakar samt ekki að hann viti
það.
GILCHRIST: Þeir hefðu bara átt að láta
okkur hafa þessa eyju okkar í friði.
HERMAÐUR: Viltu segja mér eitt, maður
við mann. Af hverju sögðu þeir mér ekki
til hvers þeir nöppuðu mér?
PAT: Gerðu þeir það ekki?
HERMAÐUR: Nei.
PAT: Nú, það er stríð í Norður-írlandi! Þú
ert hermaður og þú varst tekinn til fanga.
98