Peningamál - 04.05.2022, Page 18

PENINGAMÁL 2022 / 2 18
Peningamagn og útlán
Vöxtur peningamagns drifinn áfram af auknum
innlánum fyrirtækja
Ársvöxtur peningamagns mældist 11,8% á fyrsta fjórð-
ungi ársins sem er nokkru meiri vöxtur en á árinu 2021
(mynd II-7). Vöxturinn sótti heldur í sig veðrið er leið á
síðasta ár í takt við aukin innlán fyrirtækja. Innlán fyrir-
tækja hafa aukist í nær öllum atvinnugreinum samhliða
aukinni veltu en meginþorra aukningarinnar má þó
rekja til þjónustufyrirtækja. Aukin umsvif í ferðaþjónustu
kunna að skýra þá þróun að hluta en það er þó fjöl-
breyttur hópur fyrirtækja sem heyrir undir þjónustu. Þá
hafa innlán annarra fjármálafyrirtækja í innlánsstofnun-
um aukist á ný en þau drógust saman nánast allt síðasta
ár. Vöxtur innlána heimila er enn töluverður eða um
6,9% milli ára á fyrsta fjórðungi ársins þó að dregið hafi
úr honum frá fyrsta fjórðungi síðasta árs þegar hann var
tæplega 11%. Helst það í hendur við hægari vöxt íbúða-
lána undir lok síðasta árs, minnkandi áhrif faraldursins
á neyslugetu einstaklinga og minnkandi sparnað þeirra
(sjá kafla III).
Hægt hefur á vexti íbúðalána …
Ársvöxtur útlána lánakerfisins hefur verið nokkuð stöð-
ugur í um 6% undanfarið ár (mynd II-8). Útlán til heimila
skýra sem fyrr bróðurpart aukningarinnar þó að tekið sé
að hægja á vexti þeirra. Áætlað er að ársvöxtur útlána
lánakerfisins til heimila hafi verið rúmlega 10% á fyrsta
fjórðungi ársins en hægt hefur á vextinum frá miðju
síðasta ári þegar hann náði hámarki og nam tæplega
11½%. Því er áhrifa vaxtahækkana á vöxt íbúðalána
líklega farið að gæta og heimilin virðast í minna mæli
nýta aukið veðrými til að fjármagna önnur neysluútgjöld.
Niðurstaða nýrrar útlánakönnunar Seðlabankans frá því í
apríl bendir einnig til þess að eftirspurn eftir íbúðalánum
muni standa í stað eða minnka á árinu (sjá umfjöllun í
rammagrein 3 í Fjármálastöðugleika 2022/1). Samfara
því að hægt hefur á vexti íbúðalána viðskiptabank-
anna hafa uppgreiðslur á sjóðsfélagalánum lífeyrissjóða
minnkað enda bjóða sumir þeirra nú betri kjör en við-
skiptabankarnir.
… og samdráttur útlána til fyrirtækja hefur stöðvast
Útlán lánakerfisins til fyrirtækja stóðu nánast í stað milli
ára á fyrsta fjórðungi ársins en jukust lítillega að teknu
tilliti til áhrifa gengisbreytinga á fyrirtækjalán í erlendum
gjaldmiðlum. Hrein ný útlán til fyrirtækja hafa aukist að
undanförnu og kann vöxtur útlána til þeirra því að vera
að taka við sér eftir samfelldan samdrátt frá ársbyrjun
2021. Endurspeglar það líklega aukna fjárfestingarþörf
Peningamagn1
1. ársfj. 2014 - 1. ársfj. 2022
1. M3 er leiðrétt fyrir innlánum fallinna fjármálafyrirtækja. Fyrirtæki eru atvinnufyrirtæki
og félagasamtök sem þjóna heimilum.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Heimili
Fyrirtæki
M3
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd II-7
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
16
20212020201920182017201620152014
Fjármálageiri
Sveitarfélög
Útlán lánakerfis1
Janúar 2016 - mars 2022
1. Leiðrétt fyrir endurflokkun og skuldalækkunaraðgerðum stjórnvalda. Án útlána til
innlánsstofnana, fallinna fjármálafyrirtækja og ríkissjóðs. Fyrirtæki eru atvinnufyrirtæki
og félagasamtök sem þjóna heimilum. Tölur fyrir mars 2022 eru áætlun Seðlabankans
en gögn um útlán fyrirtækja liggja ekki fyrir þann mánuð.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Heimili Heildarútlán
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd II-8
-5
0
5
10
15
20
‘22202120202019201820172016
Fyrirtæki