Peningamál - 04.05.2022, Page 36

PENINGAMÁL 2022 / 2 36
VVerðbólga
Nýleg verðbólguþróun
Verðbólga hefur ekki verið meiri síðan árið 2010 ...
Verðbólga hefur aukist töluvert að undanförnu og mæld-
ist 6,2% á fyrsta ársfjórðungi en í febrúar var spáð að
hún yrði 5,8%. Hækkun húsnæðisliðar vísitölu neyslu-
verðs hafði líkt og í fyrra mest áhrif á þróun verðlags á
fjórðungnum enda hefur húsnæðisverð áfram hækkað
hratt. Verðhækkun innfluttrar vöru hafði þó nánast álíka
mikil áhrif og húsnæðisliðurinn sem mátti einkum rekja til
verðhækkunar eldsneytis, húsgagna og heimilisbúnaðar.
Innlent eldsneytisverð hafði í mars hækkað um tæplega
fjórðung frá því á sama tíma í fyrra en það hækkaði veru-
lega á heimsmarkaði í kjölfar innrásar Rússa í Úkraínu (sjá
kafla I og rammagrein 2).
Verðbólga mældist 7,2% í apríl og hafði aukist úr
5,7% í janúar sl. (mynd V-1). Rekja mátti rúmlega þriðj-
ung mánaðarhækkunar vísitölunnar til hækkunar kostn-
aðar vegna eigin húsnæðis. Verðbólga án húsnæðis var
5,3% og hefur einnig aukist hratt. Verðbólga miðað við
samræmdu neysluverðsvísitöluna (sem einnig undanskil-
ur kostnað vegna eigin húsnæðis) sýnir sömu þróun en á
þann mælikvarða var 5% verðbólga í mars.
... og undirliggjandi verðbólga hefur jafnframt aukist
undanfarið
Undirliggjandi verðbólga var 5,3% í apríl sé miðað við
meðaltal ólíkra mælikvarða og jókst úr 4,4% í janúar
sl. (mynd V-2). Vísbendingar eru um að verðbólgu-
þrýstingur sé orðinn almennari en hann var í fyrra. Allir
mælikvarðar á undirliggjandi verðbólgu hafa hækkað að
undanförnu en munurinn á milli þeirra hefur jafnframt
aukist sem bendir til meiri óvissu um matið. Á sama
tíma er hlutfall undirliða sem hækka mánaðarlega í verði
komið vel yfir sögulegt meðaltal (mynd V-3).
Verðbólga á ýmsa mælikvarða
Janúar 2016 - apríl 2022
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
VNV
VNV án húsnæðis
12 mánaða breyting (%)
Mynd V-1
Samræmd vísitala neysluverðs
Verðbólgumarkmið
-4
-2
0
2
4
6
8
202120202019201820172016 ‘22
Mæld og undirliggjandi verðbólga1
Janúar 2016 - apríl 2022
1. Undirliggjandi verðbólga er mæld með kjarnavísitölu (áhrif óbeinna skatta, sveiflu-
kenndra matvöruliða, bensíns, opinberrar þjónustu og raunvaxtakostnaðar húsnæðislána
eru undanskilin) og tölfræðilegum mælikvörðum (vegið miðgildi, klippt meðaltal, kvikt
þáttalíkan og sameiginlegur þáttur vísitölu neysluverðs).
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
VNV
Meðaltal mælikvarða
á undirliggjandi verðbólgu
12 mánaða breyting (%)
Mynd V-2
2016 2017 2018 2019 2020 2021 ‘22
Verðbólgumarkmið
Bil hæsta og lægsta mats á
undirliggjandi verðbólgu
0
1
2
3
4
5
6
7
8