Veiðimaðurinn - 01.12.1995, Blaðsíða 32

stofnsins í Efra-Sogi, en rétt norðan við
ána voru a.m.k. fjórar hrygningarstöðvar
annarra stofna. En urriðarnir úr öllum
þessum stofnum syntu einfaldlega fram hjá
ánni á leið sinni á sínar eigin hrygningar-
stöðvar, og það tók, eins og ég sagði áðan,
a.m.k. hálfa öld fyrir urriðann að nema
Ölfusvatnsána á nýjan leik. Maður veltir
því auðvitað fyrir sér hvort það yrði eins
með Efra-Sog. A móti kemur að það er svo
kjörið urriðasvæði að e.t.v. gæti landnám-
ið gengið hraðar fyrir sig. Og það er alveg
ljóst að ef farið verður út í þetta þá mun
stórfiskastofninn koma upp aftur. Stórurr-
iðinn er reyndar enn til og slíkir fiskar veið-
ast alltaf öðru hvoru. Eg man sjálfur eftir
því árið 1982, þegar yngri bróðir minn
veiddi 14 punda urriða í Vatnsvikinu, en sá
fiskur var úr þessum stofni, — hundgamall
hausstór urriði og þótt hann hafi verið 14
pund þá hefði hann örugglega verið vel yfir
20 pund í sínu rétta og eðlilega umhverfi.
Það eru heimildir til um urriðann í Efra-
Sogi. Þetta hefur alltaf verið gríðarlegt
veiðisvæði. Stóri urriðinn, sem veiddist
víða í vatninu, er auðvitað kominn frá Sog-
inu. Fyrir virkjanirnar var þetta ótrúlegt
veiðisvæði og reyndur maður, eins og
Sveinn Benediktsson, sem átti veiðiréttinn
fyrir Kaldárhöfða, sagði að mót Efra-Sogs
og Úlfljótsvatns, þar sem heitir Straumur-
inn, hafi verið mesta og besta silungsveiði-
svæði á öllu landinu. Hann hefur reyndar
leitt getum að því að Úlfljótur lögsögu-
maður hafi haft bústað sinn við Úlfljóts-
vatn, einmitt vegna þess hve góð silungs-
veiðin var þarna og af þessum fornfræga
manni dragi vatnið nafn sitt.“
„Þegar menn byggðu virkjanirnar í Sog-
inu hækkaði vatnsborðið og þá fór að rofna
úr bökkunum og Straumurinn hvarf sem
veiðisvæði. Við þetta landrof fannst haug-
ur þar sem ríkmannlega búinn fornmaður
hafði verið heygður ásamt ungum dreng.
Þeir sem höfðu heygt fornmanninn höfðu
lát ið veiðitól hans í hauginn með honum og
þar fannst veiðibátur og fyrsti öngullinn
sem fundist hefur á Islandi. Haugurinn er
sennilega frá því skömmu eftir landnám
sem sýnir að veiði hefur verið stunduð í
Soginu frá örófi alda.“
Eftirlæti breska aðalsins
Þegar kom fram á síðustu öld var Efra-
Sog orðið frægt svæði um Evrópu fyrir sak-
ir góðrar urriðaveiði, en þá voru menn
ekki farnir að leggja þennan mikla þunga á
laxveiðina. Eg get nefnt það að breski að-
allinn, sem er sá þjóðfélagshópur sem
þróaði fram stangaveiðina, lagði mest upp
úr því að veiða urriða. Og þegar maður
skoðar heimildir um það hvernig stanga-
veiðin varð til þá kemst maður að því að
þegar breskir aðalsmenn, sem alltaf höfðu
nægan tíma, nóg af peningum og þjóna og
þræla á hverjum fingri, skrifuðu bækur sín-
ar um veiðiskap, fjölluðu þeir mest um
urriðaveiðar. Menn veiddu urriða og sjó-
birting víða í Englandi og Skotlandi, en þar
eru víða góðar silungsveiðiár. En þegar
menn vildu komast í verulega fínan urriða,
þá hafði frægð Efra-Sogsins og Þingvalla-
vatns borist þangað út og menn byrjuðu
strax upp úr miðri síðustu öld að koma til
íslands til veiða. Þetta voru breskir aðals-
menn, breskir háklerkar og auðjöfrar sem
komu hingað og veiddu. Segja má að fyrsta
ferðaþjónustan á Islandi í kringum útlend-
inga hafi sprottið upp í kringum þetta
svæði, því þá hófu bændur í sveitinni að
koma upp bændagistingu. Og ekki nóg
með það. Þessi þjónusta var líka auglýst í
erlendum blöðum. Þannig voru auglýstar
ferðir í ýmsum blöðum í Englandi þar sem
sagt var frá því að Efra-Sog væri besti
veiðistaður á Islandi. Boðið var upp á
hestaferðir þangað og menn gistu á bæjun-
32
VEIÐIMAÐURINN