Arkitektúr og skipulag - 01.04.1992, Blaðsíða 41

NAFNLAUSIR LISTAMENN
GESTUR ÓLAFSSON
arkitekt
Áletrun arkitekts gæti verið með ýmsum hætti. Hér hefur arkitektinn Gaspar Bennazar áletrað þessa
fallegu byggingu, sem er á Palma, Majorka, yfir aðalinngangi.
Allt frá upphafi ritlistar
hafa listamenn verið
ófeimnir við að gangast
við verkum sínum. Ein
elsta rúnaáletrun í Skandinavíu var á
listilega gerðum gullhornum sem
fundust í Danmörku á 17. öld við
Gallehus, en á þau ritaði nafni minn,
ófeiminn, að hann hefði smíðað
þessa gripi.
I dag finnst varla sá myndhöggvari,
málari eða skáld sem ekki vill leggja
nafn sitt við sín listaverk hvað sem
öðrum kann að finnast um listrænt
gildi þeirra. Einstaka maður notar
>Jistamannsnafn“ eða dulnefni, en
það þekkist varla að menn vilji ekki
gangast við sínum verkum.
Arkitektar hafa það umfram aðra
menn sem hafa hlotið innsýn í
tæknina að þeir hafa líka hlotið
fagurfræðilega menntun. Þeir eru
skapandi listamenn og að sjálfsögðu
eru þeir félagar í Bandalagi íslenskra
listamanna. Engu að síður virðist
mikil leynd hvíla yfir verkum þessara
manna hér á landi. Þegar sagt er frá
byggingum, sem marka svipmót
heilla bæja eða bæjarhluta og kosta
oft tugi eða hundruð milljóna króna,
er í hæsta lagi sagt frá formanni
byggingarnefndar í fjölmiðlum eða
þeim stjórnmálamanni sem tók fyrstu
skóflustunguna. Auðvitað er þetta
álíka fráleitt og ef fjölmiðlar hefðu
bara viðtal við fyrirtækið sem
framleiddi litina í tilefni af málverka-
sýningu á Kjarvalsstöðum.
Auðvitað er hér ekki við neinn að
sakast. Þetta sýnir einungis að þeir
sem ráða fjölmiðlum hér á landi og
vinna við þá hafa ekki ennþá gert sér
grein fyrir því að byggingarlist er list
og hluti af menningu okkar og á
kröfu á því að um hana verði fjallað í
fjölmiðlum af skilningi og þekkingu.
An efa kemur að þessu einhvern
tímann eins og í aðliggjandi löndum.
Þetta, eins og svo margt annað, er
spursmál um menningu og þroska.
Arkitektar sjálfir geta samt flýtt
mikið fyrir þessari þróun. Til dæmis
myndi það hjálpa fólki mikið við að
átta sig á því hvaða huldufólk það er
sem hannar helstu byggingar og
mannvirki á Islandi ef höfundar
skildu eftir nafnið sitt á helstu
mannvirkjum sem þeir hanna. Þetta
þyrfti ekki að vera nema eins og lítið
spjald hjá dyrabjöllunni og þyrfti
ekki að kosta mikið. Ef þetta kæmist
í framkvæmd, t.d. við allar opinberar
byggingar, myndi það hugsanlega
leiða til þess að arkitektarnir
vönduðu sig ofurlítið betur og að
fjölmiðlamenn gerðu sér grein fyrir
því að þessar byggingar eru hannaðar
af listamönnum. Svo gæti fólk líka
smám saman gert sér grein fyrir því
hverjir það eru sem hanna góðar
byggingar og slæmar. ■
39