Arkitektúr og skipulag - 01.12.1992, Síða 30

GESTUR ÓLAFSSON
ARKITEKT.
eir íslendingar sem verið
hafa erlendis hafa margir
furðað sig á því hvers
vegna þar er víða miklu
hærra til lofts bæði í íbúðarhúsum
og öðrum byggingum en hér á landi.
Þar er víða algengt að lofthæð sé
þrír metrar eða meira, sérstaklega ef
herbergi eru stór. Víða er þar líka
farið mj ög frj álslega og skemmtilega
með rýmismyndun innan dyra enda
er hún mikilvægur hluti af nútíma
byggingarlist og oft ekki dýr. I
þessum húsum er oft eins og fargi sé
létt af fólki - það réttir ósjálfrátt úr
sér og fær nýja reisn.
Þegar heim er komið í íslenskar
íbúðir þrengir að. Það er eins og
eitthvert ofurvald hafi komið því
til leiðar að lofthæð í íslenskum
íbúðum skuli alls staðar vera sú sama
- 2.40 m - allt að því heilög tala.
Leikur með spennandi loftrými
hverfur og lofthæð íbúða virðist
víðast hvar hníga í þetta sama far. I
nokkrum gömlum húsum er að vísu
meiri lofthæð og þar andar maður
ósj álfrátt léttar og réttir úr sér. Hvar
gæti orsakanna verið að leita ? Skilja
íslenskir arkitektar ekki mikilvægi
spennandi og breytilegrar rýmis-
myndunar í byggingarlist eða eru
hér einhver önnur öfl að verki?
Ef grannt er skoðað má finna það
lágmarksákvæði í byggingarreglu-
gerð að lofthæð í íbúðarherbergjum
megi ekki vera minni en 2.40 m, en
hvers vegna verður þetta lágmark
víðast hvar líka hámark?
Víðast hvar á Islandi er gatnagerð-
argjald reiknað út samkvæmt
svonefndri rúmmálsgjaldskrá, en í
reglugerð um gatnagerðargjöld í
Reykjavík segir: „ Af öllum nýbygg-
ingum, svo og stækkunum eldri húsa
hvort sem er á eignar- eða leigulóð
í Reykjavík, skal greiða
gatnagerðargjald.... Af hverjum
rúmmetra húss greiðist ákveðinn
hundraðshluti byggingarkostnaðar
pr. rúmmetra eins og hann er hverj u
sinni á vísitöluhúsinu skv. útreikn-
ingi Hagstofu Islands, að frá-
dregnum kostnaði við gatnagerð pr.
rúmmetra... Rúmmál húss skal
reikna frá neðstu grunnplötu. N æsta
nýtanleg hæð undir þaki skal telj ast
að rúmmáli flatarmál hennar marg-
faldað með 3.30 m.“
I Reykjavík þarf sá sem byggir ein-
býlishús með eða án tvíbýlisaðstöu
nú samkvæmt þessu að greiða kr.
2.670 ígatnagerðargjaldafhverjum
rúmmetra sem hann byggir (ág. ”92).
Ef byggjandi sem ætlar að byggja
200 fermetra einbýlishús vill „rétta
úr kútnum“ og auka lofthæð hjá sér
um 1 mþarfhannaðgreiðaReykja-
víkurborg 534-000 krónur fyrir þá
heimild eina, þótt borgin þurfi ekki
að stofna til neins kostnaðar vegna
þessa eða þetta aukna rými skapi
aukið álag á götur, lagnir eða opinber
mannvirki.
Hér er ekki verið að gagnrýna
sveitarfélög fyrir að taka sanngjarnt
gjald fyrir veitta þjónustu heldur
verið að benda á að lítil sanngirni
getur verið fólgin í gjaldtöku fyrir
enga þjónustu. Það getur heldur
ekki talist æskilegt að gjaldtaka
sveitarfélaga hafi mikil áhrif á bygg-
ingarlist eða það hvort menn vilji
frekar byggja hús með flötu þaki en
risi til þess að sleppa við opinber
gjöld. Annað form á þessari gjald-
töku, sem hefði minni áhrif á bygg-
ingarlist, en gæfi sveitarfélögum
sömu krónutölu gæti verið að reikna
gatnagerðargjald af nýtanlegum
gólffleti húsa samkvæmt skipulagi
eða lóðarstærð, eða margfeldi af
þessu tvennu. Hvort tveggja væri
mikil bót á núverandi gjaldtöku. -
Gefum okkur sjálfum þá sjálfsögðu
gjöf að fá að rétta úr kútnum! ■
28