Arkitektúr og skipulag - 01.12.1992, Blaðsíða 39

Ráðstefnugestir frá
íslandi.
skýrslum til Sameinuðu þjóðanna
um framkvæmdir á sviði umhverfis-
mála og hvernig miði að ná þeim
markmiðum sem sett eru í
áætluninni.
SKÓGAR JARÐAR
I yfirlýsingunni um skóga jarðar er
mælt með því, að hvert land fyrir
sig meti áhrif efnahagsþróunar á
skóga sína og geri ráðstafanir til
þess að draga úr skaðlegum áhrifum
efnahagsþróunar á skóglendi j arðar.
Yfirlýsingin hefur ekki lagagildi.
Það sem nú hefur verið talið má
telja hinn formlega fyrirliggjandi
árangur ráðstefnunnar í Ríó. En
árangurinn er auðvitað annar og
meiri en þetta. Flestir eru nú
sammála um að þessi ráðstefna hafi
markað þáttaskif í sögu og þróun
umhverfismála í veröldinni. Ekki
bara vegna þess að þetta var fjöl-
mennasta ráðstefna sem Sameinuðu
þjóðirnar hafa nokkru sinni haldið.
Ekki bara vegna þess að aldrei hafa
jafnmargir ríkisoddvitar komið
saman til skrafs og ráðagerða og
heldur ekki vegna þess að aldrei
hafa fulltrúar jafnmargra þjóða sest
á rökstóla til að bera saman bækur
sínarumaðsteðjandivanda. Heldur
vegna þess að æ fleirum er nú ljóst
að tími umræðu er liðinn og tími
aðgerða hafinn og setja verður
sjónarmið sjálfbærrar þróunar í
öndvegi ef við ætlum að halda
jörðinni byggilegri fyrir komandi
kynslóðir.
Enginn vænti þess í alvöru og það
var ekki raunhæft að tala í þá veru
að á ráðstefnunni yrði umhverfis-
vandi veraldarinnar leystur í eitt
skipti fyrir öll. Til þess er vandinn
að sjálfsögðu of mikill og marg-
slunginn. Því verður ekki með
neinum rökum haldið fram að
ráðstefnan hafi ekki skilað árangri.
Þegar frá líður og fram í sækir og
jafnvel nú þegar, efast ég ekki um
að Ríóráðstefnan verður ekki aðeins
talin marka tímamót, heldur vera
heimssögulegur viðburður vegna
þess að þar urðu raunverulega þátta-
skil í baráttunni fyrir betra umhverfi.
ÞYÐING FYRIR ÍSLAND
Margir spyrj a sem svo hver sé þýðing
þessarar ráðstefnu og þess sem þar
gerðist fyrir Island. Um það mætti
auðvitað skrifa langt mál. Hér skal
aðeins á tvennt drepið, sem stendur
upp úr.
I fyrsta lagi er það deginum ljósara,
að við getum ekki haft aðrar reglur
í umhverfismálum en aðrar þjóðir.
Þá er sama hvort um er að ræða að
losun skaðlegra efna út í umhverfið
eða hvort eigi að hafa hvarfakúta á
bílum til að draga úr mengun.
I öðru lagi verðum við að auka
verulega aðstoð okkar við
þróunarlöndin. Ein af tekjuhæstu
þjóðum heims getur ekki skipað sér
á bekk með þeim sem allra minnst
leggja af mörkum. Við erum og
verðum að því spurð hvers vegna
við látum ekki meira af hendi rakna
en raun ber vitni. Við þeirri
spurningu verðum við að eiga betri
svör en nú eru til. Við eigum á
árunum fram til aldamóta að auka
þessi framlög í áföngum uns við
höfum náð því markmiði sem
Sameinuðu þjóðirnar hafa sett og
Alþingi Islendinga í raun staðfest.
Ég hef stundum sagt að við þyrftum
að tileinka okkur ný viðhorf í
umhverfismálum. Viðhorf hins
gamla veiðimannaþjóðfélags þar
sem áhyggj ulaust var hægt að ganga
á auðlindir j arðar eins og þær mundi
aldrei þrjóta standast ekki lengur.
Þau hafa gengið sér til húðar. Við
verðum að tileinka okkur viðhorf
sem taka mið af því að hagsmunir
allra jarðarbúa eru samtengdir í
umhverfismálum og þótt við
Islendingar byggjum eyland í
skilningi landafræðinnar þá er það
í rauninni þannig að í umhverfis-
málum eru engar eyjar lengur til.
Það er mikilvægur þáttur þeirra nýju
viðhorfa sem við verðum að tileinka
okkur. ■
37