Arkitektúr og skipulag - 01.12.1992, Blaðsíða 31

HUGLEIÐINGAR UM
BYGGINGARKOSTNAÐ
BENEDIKT JÓNSSON
VERKFRÆÐINGUR
RANNSÓKNARSTOFNUN BYGGINGARIÐNAÐARINS.
Er byggingarkostnaður of
hár á Islandi - er hann sú
byrði sem er að sliga
þjóðfélagið? Er bygg-
ingarkostnaður hérlendis við sam-
bærilegt hús jafn miklu hærri hér
og t.d. gallabuxur og matvæli þegar
miðað er við Edinborgarverð? Með
öðrum orðum: er kostnaður við
byggingar hérlendis enn eitt dæmið
um langtum hærra verðlag á íslensk-
um markaði en þekkt er annars
staðar?
Samanburður á byggingarkostnaði
eftir löndum er flókinn; mismun-
andi kröfur eru gerðar til bygginga
varðandi styrk, einangrun o.fl. - og
einnig til stærðar og frágangs á
íbúðum. Ef litið er á öfgarnar sjáum
við moldarkofa í Afríku og stein-
steypt hús á Islandi. Þar fæst enginn
raunhæfur samanburður.
Mér vitanlega hefur aldrei verið
kannað sérstaklega hvar við stönd-
um varðandi byggingarkostnað ef
hús af okkar gæðum væru byggð í
öðrum löndum. Samkvæmt mjög
takmörkuðum gögnum sýnist mér
þó að byggingarkostnaður hér sé á
áþekku stigi, ef ekki lægri, miðað
við sambærileg íbúðarhús og t.d.
gerist í Noregi eða Svíþjóð. Ef við
viljum vita stöðu okkar miðað við
aðra verðum við auðvitað að vera
tilbúnir til að eyða peningum og
tíma í að kanna það nánar. Að
öðrum kosti drögumst við aftur úr.
En það er ekki byggingarkostnaður-
inn einn sem máli skiptir - það sem
skiptir mestu er getan til að eignast
bygginguna. Ef við kaupum galla-
buxurnar og matinn á þreföldu
verði, og höfum e.t.v. lakari laun að
auki, er að sjálfsögðu minna eftir til
að eyða í bygginguna. Það þýðir
kannski í raun að við þurfum að
lækka byggingarkostnaðinn til
samræmis við greiðslugetu kaup-
andans.
Eg leyfi mér að varpa fram þeirri
spurningu hvort það nálgist ekki
óskhyggju að halda, að meðan
verðlag hér er við hærri mörk þess
sem þekkist, getum við tekið eina
atvinnugrein út úr heildinni og
ætlað henni að framleiða sam-
bærilega vöru ódýrar en býðst í
öðrum löndum. Við verðum að
telja það atvinnugreininni til
framdráttar geti hún við þessar
aðstæður framleitt vöruna á
svipuðu verði og þekkist annars
staðar. En eins og ég sagði höfum
við takmarkaðar upplýsingar til að
byggja á samanburð.
Ef leitað er leiða til að lækka
byggingarkostnað, gildir jafnt fyrir
byggingariðnað og annan rekstur
að eðlileg rekstrarskilyrði og
hæfileg samkeppni innan greinar-
innar eru best til þess fallin að
tryggja lágmarkskostnað miðað við
þau gæði sem sóst er eftir. Hvatinn
til að lækka kostnað kemur þá frá
fyrirtækj um í greininni sj álfiri ef þau
standa frammi fyrir því vali að
framleiða ódýrar eða selja ekki ella.
Byggingar eru seldar á frjálsum
markaði, framboð og eftirspurn
ræður verði. Ef þensla er í byggingar-
iðnaði, þ.e. mikil eftirspurn, eru
líkur á að söluverðið sé verulega yfir
byggingarkostnaði. A samdráttar-
tímum er líklegt að verðið sé nær
framleiðslukostnaði. Þekking á
byggingarkostnaði er eina raunhæfa
aðhaldið sem neytandinn getur
veitt. Ef hann veit framleiðsluverð
íbúðarinnar gefur það honum
sterkari samningsaðstöðu gagnvart
seljandanum. Því er mikilvægur
liður í lækkun á húsnæðiskostnaði
að upplýsa húskaupendur um
markaðsverð fasteigna og líklegan
kostnað við gerð sambærilegra húsa
og þeir hyggjast kaupa eða byggja.
Það svigrúm sem er til lækkunar á
kostnaði við núverandi byggingar-
aðferðir er vel þekkt: einföldun á
byggingarlagi, betri efnisnýting,
fullnýting á styrk burðareininga,
hagræðing og skipulagning við
framkvæmdirogfjármögnun, ásamt
lækkun launa- og efniskostnaðar
“En það er ekki byggingarkostnaðurinn
einn sem máli skiptir - það sem skiptir
mestu er getan tii að eignast bygginguna.”
29