AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.03.1994, Blaðsíða 73

SNEIÐMYND A-A
um viðhald og endurnýjun á garði? Við endurnýjun
Skrúðs var ekkert íslenskt fordæmi til að fylgja en þó
bar að líta á þá sögu og þær hugmyndir sem lágu til
grundvallar garðinum og þann tíðaranda sem réð
ríkjum við uppbyggingu hans. Með þetta í huga þurfti
síðan að meta hvaða einkenni skyldu dregin fram
og varðveitt. Því miður má segja að í tilfelli Skrúðs er
ekki unnt að endurnýja garðinn eins og hann leit út
undir stjórn sr. Sigtryggs. Fjármunir og tími einfald-
lega leyfa það ekki. Engu að síður má ná fram þeim
aðalatriðum, sem nefnd hafa verið hér að framan,
með því að endurnýja og byggja sumt en viðhalda
öðru.
Menningarsögulegt gildi Skrúðs verður ekki dregið í
efa út frá íslenskum aðstæðum. ICOMOS ( Inter-
national Council on Monuments and Sites) eru
alþjóðleg samtök fagfólks sem láta sig varða varð-
veislu og endurnýjun menningarsögulegra bygg-
inga, minnisvarða, garða o.fl. Frá árinu 1964 hafa
þessi samtök markað stefnu í varðveislu gamalla
garða og segir m.a. í stefnumörkun þessara samtaka
um varðveislu garða:
„Sögulegur garður er byggingarfræðilegt (arkitekt-
oniskt) og líffræðilegt (biologiskt) mannvirki, sem séð
út frá sögulegu og listfræðilegu sjónarmiði vekur
almennan áhuga. Sem slíkan má skilgreina hann sem
minnismerki". Og ennfremur segir að „Hinn sögulegi
garður er byggingarfræðilegt (arkitektónískt)
mannvirki, þar sem grunnefnið er af lífrænum toga
spunnið, þ.e.a.s. lifandi gróður, og sem slíkt fallvalt
og endurnýjanlegt. Útlit hins sögulega garðs er því
niðurstaða af stöðugum breytingum árstíða, náttúr-
legrar þróunar og niðurbrots, og áhrifum frá garðlist
og garðyrkju sem reyna að viðhalda ástandi garð-
sins“.
Samkvæmt þessari merkingu leikur enginn vafi á að
okkur ber að varðveita Skrúð um ókomna framtíð,
sem vitnisburð um óvenjulega framsýni mannsins hér
á íslandi. Hvergi er fjallað um varðveislu garða í
íslenskum lögum, fyrir utan að í byggingareglugerð
er fjallað um varðveislu einstakra trjáa. Sú var tíðin
að hús voru rifin án þess að hugsað væri út í það
hvaða sögu eða menningarverðmæti væru hér á ferð
eða hver tengsl húsa voru við sitt nánasta umhverfi.
Ef sú staðhæfing reynist rétt að eiginleg garðlist hefjist
um upphaf þessarar aldar vaknar sú spurning hvort
ekkimegi innan fárra ára gera ráð fyrir að „sérstakir
menningargarðar“ fái sína vernd og að sú vernd verði
á einhvern hátt tryggð með lögum.
Að lokum vil ég f.h. framkvæmdanefndar Skrúðs
koma á framfæri þökkum til allra þeirra aðila sem
veitt hafa garðinum aðstoð og má sérstaklega nefna
Skógræktarfélag Reykjavíkur og Gróðrarstöðina Mörk
sem með myndarlegu trjáframlagi styrktu Skrúð.
Ennfremur eru sérstakar þakkir færðar til heima-
manna og landeigenda á Núpi sem sýnt hafa mál-
efninu mikinn skilning og áhuga í þeirri samvinnu sem
átt hefur sér stað við Skrúð.
Sú vinna sem lögð hefur verið fram af stórum hópi
manna og fyrirtækja miðar að því að verðmætum
þeim sem sjá má í Skrúð verði viðhaldið.ókomnum
kynslóðum til sýnis um þá hugsjón sr. Sigtryggs að
„maðurinn sáir og plantar, en Guð gefur ávöxtinn".
li
I
71