AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.03.1994, Blaðsíða 45

Umferðarslys á hraðbraut í Þýskalandi. Flutningabíll kremur fjóra fólksbíla á milli sín og hópferðabifreiðar. Sjö
manns létust í fólksbílunum.
andi vaxandi bílaeign.Ein af þeim hugmyndum, sem
undirritaður skoðaði í doktorsverkefni sínu, var, að
aukning bílaeignar gæti leitt til færri slysa. Þetta gildir
um alvarleg slys á götuköflum eða gatnamótum, en
á hins vegar ekki við um eignatjónsóhöpp. Tölur fyrir
heilt land eru síðan safn margra götukafla og gatna-
móta og fækkun dauðaslysa því að einhverju leyti
skýranleg með aukningu umferðar. Lítum nú á ímynd-
aðan götukafla með þekktri umferð og lengd og
slysin á honum. Ef ekki eru á honum gatnamót má
gera ráð fyrir, að þéttleiki slysa sé jafndreifður yfir
kaflann. Meiri umferð þýðir yfirleitt fleiri slys og
almennt er gert ráð fyrir línulegu sambandi, m.a. tvö-
földun umferðar þýði tvöföldun slysa, en rannsóknir
sýna, að tíðni slysa vex ekki alveg svo hratt. Aukin
umferð þýðir mikla aukningu á þeim atvikum, sem
leitt geta til slyss, yfirleitt talin háð umferðarmagninu
í öðru veldi. Mismunurinn á því sem búast mætti við
ef fólk væri algerlega hugsunarlaust og raunveru-
leikanum er afleiðing þess, að fólk upphefur ástandið
að hluta. Eftir því sem alvarleiki slysanna eykst er
meira upphafið og alvarlegustu slysum getur jafnvel
fækkað með auknu umferðarmagni. Tölfræðilega
séð eru þó alvarlegustu slysin það fá, að niðurstaðan
er ekki marktæk.
Það hefur verið sagt, að umferð sé afleiðing þeirrar
frumþarfar mannsins að komast á milli staða og slys
henni tengd hafi komið í stað þeirrar áhættu, sem
fólst í daglegu lífi áður fyrr, en nú hefur dregið úr.Ef-
laust er nokkuð til í þessari skoðun, en lögmálin varð-
andi fjölda dauðaslysa virðast þó ekki vera óhagg-
anleg. Dauðaslysum í umferðinni fer fækkandi, þó
svo að hættulegum tilvikum hafi fjölgað til muna eða
einmitt vegna þess. Frjáls meðalhraði við litla umferð
og góðar aðstæður hækkar með betra gatnakerfi og
betri bílum, en lækkar með aukinni umferð. Það hafa
verið uppi hugmyndir um það, að maðurinn upphefji
áhrifin af öllum breytingum, sem framkvæmdar eru
til þess að auka umferðaröryggi. Það myndi þýða,
að lagfæringar gatnakerfis væru upphafnar af
glannalegum akstri, lögleiðsla bílbelta væri upphafin
með meiri hraðakstri, löggilding Ijósanotkunar allan
daginn væri upphafin með skertri athygli o.s.frv.
Gamli brandarinn: „Spennið beltin og bíðið spennt
eftir slysunum", fær þar með nýja merkingu. Flestir
telja raunveruleikann liggja þarna einhvers staðar á
milli. Vissulega upphefur fólk breytingar, en yfirleitt
ekki að fullu. Þarna koma fram tengsl við hugleið-
ingar hér að framan um götukafla og slys á honum.
Ef aðgerðum hefur verið breytt til þess að auka
umferðaröryggi, skiptir verulegu máli, að sýna fram
á gagnsemi breytinga með því að bera saman tíma-
43