Bændablaðið - 04.04.2023, Blaðsíða 8

8 Bændablaðið | Þriðjudagur 4. apríl 2023
FRÉTTIR
Öryggis Bakkmyndavél
7" Skjár - Myndavél - Hleðslubanki sem festist með segli
Stutt lýsing á innihaldi pakkans:
- Stafrænn skjár (16:9 & 4:3)
- Notkunarhitastig: -25°~ +70
- Spenna: DC12V ~ 32V
- Virk fjarlægð: ~ 150M
- Vatnsheld IP69K
- Hleðslubanki fyrir rafhlöður
(hægt að kaupa INR18650 rafhlöður
sem eru endurhlaðanlegar)
www.sbogason.is / pantanir@sbogason.is
S: 854-8819 / Stóriteigur 10 - 270 Mosfellsbær
S.bogason

Öryggis bakkmyndavél
7″Skjár – myndavél – hleðslubanki sem festist með segli

Stutt lýsing á innihladi pakkans:
- stafrænn skjár (16:9 & 4:3 )
- Notkunarhitastig: -25°～+70°
- Spenna: DC12V ~ 32V
- Virk fjarlægð: ~150M
- Vatnsheld IP69K
- Hleðslubanki fyrir rafhlöðu .
(hægt að kaupa INR18650 rafhlöður
sem eru endurhlaðanlegar )
www.sbogason.is / pantanir@sbogason.is
S: 854-8819 / Stóriteigur 10 - 270 Mosfellsbær
S.bogason

Öryggis bakkmy davél
7″Skjár – myndavél – hleðslubanki sem festist með segli

Stutt lýsing á innihladi pakkans:
- stafrænn skjár (16:9 & 4:3 )
- Notkunarhitastig: -25°～+70°
- Spenna: DC12V ~ 32V
- Virk fjarlægð: ~150M
- Vatnsheld IP69K
- Hleðslubanki fyrir rafhlöður.
(hægt að kaupa INR18650 rafhlöður
sem eru endurhlaðanlegar )
www.sbogason.is / pantanir@sbogason.is
S: 854-8819 / Stóriteigur 10 - 270 Mosfellsbær
Efling kornræktar:
Reisa haframyllu á Suðurlandi
Enginn tækjabúnaður er á Íslandi
til að verka hafra til manneldis.
Undanfarin ár hafa hafrar verið
ræktaðir í talsverðu magni til
þroska á Sandhóli í Meðallandinu.
Senda hefur þurft uppskeruna með
skipi til Jótlands í Danmörku til að
láta verka þá og síðan til baka á
Íslandsmarkað.
Á dögunum fóru Sandhólsbændur
í leiðangur til Finnlands til að skoða
vænlegar haframyllur og hafa nú
látið hanna fyrir sig eina slíka, sem
getur afkastað 1,5 til 3 tonnum á
klukkustund.
„Við fórum til Finnlands í síðasta
mánuði til að kanna möguleikana á
því að kaupa myllu til verkunar á
höfrunum okkar. Við höfum verið
að rækta þá til þroska og manneldis
í mörg ár og vildum athuga hvort
það væri markaður fyrir þá hér á
Íslandi, sem hefur svo heldur betur
reynst vera, segir Örn Karlsson,
framkvæmdastjóri Sandhóls.
„Þar sem enginn tækjabúnaður
hefur verið hér á landi til að verka
þá, höfum við þurft að senda þá með
skipi til Árósa og til baka þegar búið
er að vinna þá fyrir okkur – sem er
auðvitað ekki góð staða.“
Miklir vaxtarmöguleikar
í ræktun hafra
„Viðtökurnar hafa bara verið þannig
að við höfum verið að selja þetta
í gámavís og svo má segja að
vaxtarmöguleikarnir í ræktun hafra
hér á landi séu einnig mjög miklir í
því ljósi hversu mikið er flutt hingað
inn. Við höfum verið að þreifa fyrir
okkur með myllur en ekki fundið
hingað til neina myllu sem hentaði
okkar aðstæðum – fyrr en nú.
Þá vildi það þannig til að ég komst
í kynni við finnska konu að nafni
Remi Meres, sem er nú starfsmaður
finnsku bændasamtakanna, en var
hér á Íslandi í tvö ár í vinnu og
talar góða íslensku. Hún vissi um
einmitt þessa gerð af myllu sem
okkur vantaði hér og með hennar
hjálp þá fundum við réttu tegundina
af myllum,“ segir Örn.
Í Finnlandsferðinni komust þeir
að því að það eru í það minnsta
tveir framleiðendur sem framleiða
þessa tegund og eftir viðræður við
þá voru báðir aðilar beðnir um að
hanna og teikna þannig myllu, sem
Sandhólsbændur vonast eftir að geta
reist á Suðurlandi, en slík mylla
getur afkastað 150 til 300 tonnum
á klukkustund.
Eini alvöru ræktandinn
Örn er spenntur fyrir áformum um
eflingu kornræktar á Íslandi og
væntir þess að góður stuðningur
komi frá stjórnvöldum í kjölfar
þeirrar vinnu. „Ég sé fyrir mér að
það verði sett upp svona mylla
hérna á Suðurlandi, ekki langt frá
Þjóðvegi 1. Það gæti mögulega verið
á Hvolsvelli, Hellu eða einfaldlega
hér á Sandhóli – það fer í raun eftir
því hverjir kæmu að verkefninu.
Eins og er þá skoðum við þetta á
okkar forsendum en auðvitað væri
betra að það væru frekar fleiri en
færri í þessu með okkur,“ segir Örn
og telur að Sandhóll sé í raun eini
alvöru ræktandi hafra til þroska
í dag.
Bændur þurfa hvata
Í skýrslunni „Bleikir akrar –
aðgerðaráætlun um aukna kornrækt“,
sem skilað var til matvælaráðherra
fyrir skemmstu, kemur fram að
ræktun hafra á Íslandi sé fremur
einföld og örugg. Markaður fyrir
hafra til manneldis og fóðurs er þar
metinn 417 tonn á ári – og er þar
vísað til heimilda frá Hagstofunni
um innflutning á sekkjuðum höfrum.
Þar fyrir utan eru hafravörur sem
fluttar eru inn í pakkningum
eingöngu til manneldis; tröllhafrar,
haframjöl og haframjólkurvörur.
„Ég þekki til bænda sem eru
áhugasamir, en það þarf ákveðna
hvata fyrir þá. Bændur vilja auðvitað
bara hafa virkan markað og með
tilkomu svona myllu til landsins – og
svo betri stuðningi stjórnvalda – þá
opnast tækifæri fyrir fleiri. Svo held
ég að besta stuðningfyrirkomulagið
við þessa grein til uppbyggingar, sé
að koma á fjárfestingastyrkjum.
Ekki að bæta við jarðræktarstyrkina,
eða að styrkja land, heldur til
uppbyggingar að megninu til.
Miðað við innflutning í dag þá
eru heilmiklir möguleikar – held
það sé ekkert óvarlegt að áætla að
sala á höfrum í verslunum á Íslandi
hlaupi á tonnum í hverri viku – og
það er meira og minna allt innflutt
nema okkar. Við framleiðum yfir tvö
hundruð tonn af höfrum á ári, sem fer
að mestu til framleiðslu á tröllhöfrum
og haframjöli – en það er bara lítill
hluti af markaðshlutdeildinni.“
Dýr og sérhæfður tækjabúnaður
Tækjabúnaðurinn er að sögn Arnar
mjög dýr og sérhæfður, en sú mylla
sem Sandhóll hefur augastað á
er fær um að skila af sér þremur
vörutegundum.
„Ferlið frá því að hafrarnir eru
skornir og þar til þeir eru komnir í
neytendaumbúðir eru í einföldu máli
þannig að eftir að búið er að þreskja
þá eru þeir þurrkaðir niður í svona 13
prósent rakainnihald, svo þeir mygli
ekki í geymslu. Fyrir vinnslu eru
þeir hreinsaðir fyrst, síðan afhýddir
og veltur það á vörutegundinni hvað
gert er næst.
Ef þú ætlar að gera haframjöl þá
klippir þú hafrana í tvennt. Fyrir
tröllhafra þarf að hita þá upp með
gufu og mýkja, áður en þeir eru
valsaðir. Það er gert í tromlu þar
sem þeir eru flattir út. Enn önnur
vinnsluaðferð er að dufta þá, þá
eru þeir settir beint í gegnum
hamarmyllu. Hafrar sem búið er að
vinna í duft, eru til dæmis notaðir til
að baka úr.“ /smh
Örn Karlsson, framkvæmdastjóri Sandhóls.
Íslenskt haframjöl frá Sandhóli.
Hafraþresking.
Úthlutun styrkja hjá Landgræðslunni
Gengið hefur verið frá úthlutun
styrkja úr samstarfsverkefnunum
Bændur græða landið og Landbóta-
sjóði fyrir árið 2023.
Niðurstaðan verður send til styrkþega
með tölvupósti að því er fram kemur í
tilkynningu frá Landgræðslunni.
„Ef samstarfsaðilar hafa ekki
fengið niðurstöðu í hendur eru þeir
vinsamlegast beðnir um að hafa samband
við viðkomandi verkefnisstjóra eða
næsta héraðsfulltrúa Landgræðslunnar,“
segir í tilkynningunni.
/ghp
Skipulagsmál:
Hreppsnefnd lagði Skógræktina
Úrskurðarnefnd umhverfis- og
auðlindamála hafnaði kröfu
Skógræktarinnar um að felldar
yrðu úr gildi ákvarðanir hrepps-
nefndar Skorradalshrepps um að
hafna umsóknum um fram-
kvæmdarleyfi vegna skógræktar
á jörðunum Stóru Drageyri og
Bakkakoti.
Skógræktin kærði hreppsnefnd
Skorradalshrepps fyrir að hafna
framkvæmdarleyfisumsókn þeirra
til nýskógræktar. Sveitarstjórn
Skorradalshrepps hafnaði umsókn-
inni vegna þess að þær samræmdust
ekki aðalskipulagi hreppsins.
Jarðirnar Stóra Drageyri og
Bakkakot í Skorradalshreppi eru
í eigu ríkissjóðs en Skógræktin
fer með umráð og nýtingu þeirra.
Sumarið 2022 hóf Skógræktin
undirbúningsframkvæmdir á
jörðunum fyrir gróðursetningu
en þær voru stöðvaðar af
lögreglu. Framkvæmdirnar voru
leyfisskyldar og ekki hafði verið
aflað framkvæmdarleyfis.
Skógræktin sótti þá um
framkvæmdarleyfi. Rækta átti
fjölnytjaskóg með blönduðum
trjátegundum á 188,7 ha lands á jörð
Stóru Drageyri. Á Bakkakoti átti að
gróðursetja 50.000 birkiplöntur í
gróðureyjar á 36 ha svæði.
Samkvæmt aðalskipulagi
hreppsins eru þau svæði sem skóg-
ræktin átti að fara fram flokkuð
til landbúnaðarnota. Sérstakur
kafli með reglur um skógrækt
innan landbúnaðarsvæða tiltekur
að skógrækt umfram 20 ha sé
háð framkvæmdaleyfi. Þá segir
í útskurðinum að þau svæði sem
sótt var um framkvæmdaleyfi
fyrir séu utan afmörkunar um
fyrirhuguð skógræktarsvæði á
landbúnaðarsvæðum samkvæmt
aðalskipulagi.
Úrskurðarnefndin taldi því rétt að
hreppsnefndin hafnaði umsókn um
framkvæmdarleyfi með vísan til þess
að fyrirhuguð skógrækt samræmdist
ekki aðalskipulagi. Úrskurðurinn var
kveðinn upp þann 7. mars sl. /ghp
Úr Skorradal. Tré í landi Brekkukots. Mynd / HGS