Bændablaðið - 04.04.2023, Blaðsíða 54

54 Bændablaðið | Þriðjudagur 4. apríl 2023
Haustið 2022 voru gerðar upp
62 afkvæmarannsóknir hrúta
úti á búum hjá bændum sem
töldust styrkhæfar. Í heild voru
afkvæmahóparnir 629 og þar af
eiga veturgamlir
hrútar 375
afkvæmahópa.
Umfangið er
dálítið minna
en haustið 2021
en þá voru búin
70 og afkvæma-
hóparnir 713.
Samantekt yfir
niðurstöður styrk-
hæfra afkvæmarannsókna sem
framkvæmdar voru af bændum
veturinn 2021 til 2022 er að finna á
heimasíðu RML undir liðnum Forrit
og skýrsluhald.
Að vanda eru niðurstöður birtar
eftir sýslum og stutt umsögn fylgir
um niðurstöður fyrir hvert bú. Hafa
ber í huga að erfitt er að bera hrútana
saman á milli afkvæmarannsókna.
Hins vegar er líklegt að hrútur
sem sker sig mikið úr í samanburði
innan bús muni einnig sýna
yfirburði sína í öðrum hjörðum.
Í afkvæmarannsóknum fyrir
sæðingastöðvarnar er einmitt reynt
að etja saman yfirburðahrútum
frá fleiri en einu búi til að styrkja
samanburðinn og auka öryggi á
niðurstöðunum. Í þessari umfjöllun
eru ekki teknir fyrir hrútar sem voru
í afkvæmarannsóknum sæðinga-
stöðvanna, þótt þær afkvæma-
rannsóknir hafi uppfyllt skilyrði
um að vera styrkhæfar. Um þær
afkvæmarannsóknir er fjallað
sérstaklega í annarri skýrslu sem er
aðgengileg á heimasíðu RML.
Reglur um styrkhæfar afkvæma-
rannsóknir 2022:
• Að lágmarki 5 hrútar í
samanburði og þar af a.m.k. 4
veturgamlir (fæddir 2020).
• Hver hrútur eigi að lágmarki 8
afkvæmi af sama kyni ómmæld og
stiguð og a.m.k. 15 afkvæmi með
kjötmatsupplýsingar.
• Hrútarnir skulu notaðir á sem
jafnasta ærhópa þar sem aldur er
blandaður. Ekki er tekinn gildur
afkvæmadómur hrúta sem eingöngu
eru notaðir á veturgamlar ær nema
allir hrútarnir í samanburðinum séu
notaðir á veturgamlar ær (gemlinga).
• Að gengið sé frá uppgjöri
afkvæmarannsóknar í Fjárvís.is.
• Styrkupphæð miðar við 6.000
krónur á hvern veturgamlan hrút.
Þór 19-307 í Innri-Múla á
Barðaströnd sýnir líkt og haustið 2021
fáheyra yfirburði bæði í mati á lifandi
lömbum og í kjötmatseinkunn. Hann
hefur verið einn besti hrúturinn á sínu
heimabúi undanfarin ár en samt með
öfluga keppinauta.
Þór er sonur Spaks 16-302
sem stóð á toppnum á búinu í
afkvæmarannsóknum 2017-2019 og
sýndi jafnan mikla yfirburði. Spakur
16-302 faðir Þórs var aðkeyptur
frá Broddanesi 1 en móðir Þórs er
sonardóttir Sigurfara 09-860 frá
Smáhömrum og dótturdóttir Gullmola
08-314 í Innri-Múla sem var sonur
Gullmola 05-552 í Broddanesi 1. Þór
er greinilega frábær lambafaðir eins
og hann á kyn til. Manni 21-052 frá
Hriflu í Þingeyjarsveit er í öðru sæti
í heildareinkunn. Þessi veturgamli
hrútur er sonur Barkar 17-842 frá
Kjalvararstöðum en móðir hans dóttir
Dreka 13-953 sem kom á sínum tíma
inn á stöð frá Hriflu. Manni varð því
miður ekki langlífur og skilaði aðeins
þessum eina afkvæmahópi.
Athygli vekur að Börkur
17-842 faðir hans á sex syni í
afkvæmarannsóknum árið 2022
og þrír þeirra rata inn á topplistann
yfir þá hrúta sem ná bestum
árangri í kjötmatseinkunn í þessum
rannsóknum. Í þriðja sæti er 18-083
sem var í afkvæmarannsókn í Hlíð í
Hörðudal en er til heimilis á Vatni í
Haukadal. Þessi hrútur er fenginn frá
Hesti sem lamb og er hann hálfbróðir
Ramma 18-834 að föðurnum.
Móðurfaðir 18-083 er sonur Tanga
13-954 frá Klifmýri. Þessi hrútur
tók þátt í afkvæmarannsókn á Vatni
haustið 2021, fékk prýðilegan
vitnisburð og var þar í öðru sæti.
Þegar raðað er eftir kjötmats-
einkunn kemur Þór 19-307 í Innri-
Múla efstur en um hann hefur þegar
verið fjallað. Næstur kemur Oddur
21-539 í Lækjarbug í Hraunhreppi en
hann er aðkeyptur frá Oddsstöðum í
Lundarreykjadal. Faðir hans Krókur
20-149 er sonur Ramma 18-834 frá
Hesti. Að bak móður Odds í annan
ættlið standa tveir Oddsstaðahrútar
sem voru á sínum tíma fengnir inn
á stöðvarnar, þeir Spakur 14-801
og Náli 15-806. Hálfbróðir Odds
að föðurnum, Haki 21-151 mun
væntanlega etja kappi við hrúta
Hestbúsins í afkvæmarannsókn þar á
komandi hausti. Svarti-Pétur 20-593
í Nýpugörðum í A-Skaftafellsýslu
er sonur Glæpons 17-809 frá Hesti.
Hann gaf best gerðu sláturlömbin í
Nýpugörðum sl. tvö haust. Móðir
hans er dóttir Mávs 15-990 frá
Mávahlíð. Svarti-Pétur hefur nú lokið
sínu hlutverki sem kynbótahrútur.
Þór 20-398 á Gilsbakka í Hvítársíðu
er sonur Mjölnis 16-828 frá Efri-
Fitjum. Þór hefur staðið efstur í
afkvæmarannsóknum á Gilsbakka sl.
tvö haust. Móðir hans er dóttir Kára
10-904 frá Ásgarði. Sá fimmti í röðinni
er Örn 20-761 á Klifshaga 2 í Öxarfirði,
sonur Fálka 17-821 frá Bassastöðum.
Örn er sívalhyrndur enda kominn af
hyrndu fé í móðurætt. Móðurfaðir
hans, Ares 15-777, var mikið notaður
í Klifshaga 2 og reyndist vel.
Í töflu þrjú má sjá þá stöðvahrúta
sem áttu flesta syni sem tóku þátt í
afkvæmarannsóknum á síðasta ári.
Þar kemur ekki á óvart að Viðar
17-844 frá Bergsstöðum á flesta syni.
Enginn af 23 sonum hans nær hins
vegar að vera efstur í heildareinkunn í
afkvæmarannsókn. Glitnir 19-848 frá
Efri-Fitjum á næstflesta syni, eða 18, en
aðeins einn þeirra nær að standa efstur
í heildareinkunn í afkvæmarannsókn.
Rammi 18-834 frá Hesti á 15 syni
og þrír þeirra ná að standa efstir í
heildareinkunn og fleiri synir hans raða
sér mjög ofarlega. Rammi hefur verið
gríðarlega öflugur í að skila þykkum
bakvöðva til afkomenda sinna og þykkt
bakvöðvans vegur einmitt þungt í mati
á lifandi lömbum undan hrútunum.
Sá eiginleiki var hins vegar ekki sá
sterkasti hjá Viðari 17-844 eða Glitni
19-848 þó kostir þeirra séu um margt
óumdeildir. Mjölnir 16-828 frá Efri-
Fitjum á 14 syni og þrír þeirra standa
á toppnum í þessum samanburði á
sínum heimabúum. Hjá kollóttu
stöðvahrútunum á Fennir 19-857 frá
Heydalsá 1 flesta syni, eða fimmtán,
en enginn þeirra nær toppnum á
sínu heimabúi. Viddi 16-820 frá
RÁÐGJAFARMIÐSTÖÐ LANDBÚNAÐARINS
Afkvæmarannsóknir hjá bændum 2022
Árni Brynjar
Bragason.
Hrútar með 120 eða meira í heildareinkunn
Nafn Númer Faðir Faðir Heimabú Einkunn Einkunn Einkunn Einkunn Fallþungi Gerð Fita Ómvöðvi Ómfita Læri Aldur
Nafn Númer Fallþungi Kjötmat Líflömb Heild Dagar
Þór 19-307 Spakur 16-302 Innri-Múli 109,8 150,7 161,2 140,5 18,2 12,5 6,4 29,5 3 18,3 141,8
Manni 21-052 Börkur 17-842 Hrifla 111,4 132,5 157 133,7 18,2 11,4 7,2 34,2 2,4 18,4 141,3
18-083 Traustur 17-788 Hlíð 117,6 118,5 157,1 131,1 18,3 11,4 7,1 33,3 3 18,4 147,5
Boli 21-372 Durtur 16-994 Forsæludalur 108,3 117,4 159,6 128,4 15,7 9,7 5,2 30,3 2 17,5 128
Oddur 21-539 Krókur 20-149 Lækjarbugur 96,2 136,6 148,1 127 15,8 10,7 5,4 28,5 2,6 17,2 144,8
Svarti-Pétur 20-593 Glæpon 17-809 Nýpugarðar 102,3 136,5 132,4 123,7 15,9 11,1 6,7 29,5 3 17,9 166,5
Þór 20-398 Mjölnir 16-828 Gilsbakki 96,9 135,5 137,6 123,3 17,1 10,7 5,9 30,2 2,6 17,8 117,9
Hades 20-306 Amor 17-831 Valþúfa 99,5 129,2 138 122,3 17,7 10,7 6,1 31,3 2,6 17,4 134,6
Örn 20-761 Fálki 17-821 Klifshagi 2 106,3 135,4 124,2 121,9 15,8 10,7 5,5 29,1 2,2 17,9 139,1
Draugur 20-143 Vestri 16-144 Yzti-hvammur 107,7 128,1 129,3 121,7 16,4 11,9 6,5 32,5 2,9 18,4 150,3
Barði 20-448 Þristur 19-437 Klifmýri 113,3 125,5 125,1 121,3 18,8 11 6,7 33 2,7 17,9 152
Birtingur 19-105 Skuggi 18-293 Burstarfell 109,1 130,7 123,3 121,1 19,5 10,7 6,2 30,8 2,5 17,5 128,1
Prestur 20-363 Svarti-Pétur 18-381 Forsæludalur 108,2 117,2 136,6 120,7 15,5 9,5 5,2 29,1 2,3 17,2 130,7
Nixon 20-221 Fönix 18-131 Mýrar 2 111,2 125,7 125 120,6 20,2 12,8 7,5 30,1 3,5 18,1
Skari 21-392 Mjölnir 16-828 Teigur 108,6 125,2 126,9 120,2 18,5 11 6,4 32,2 2,3 18,2 156,7
Kjammi 20-252 Rammi 18-834 Sámsstaðir 95,8 134,2 130,2 120,1 16,3 10,5 5,9 31 3,1 17,9 134,4
Tafla 1. Hrútar sem sýna mesta yfirburði innan bús í heildareinkunn.
Hrútar sem fengu 125 eða meira í kjötmatseinkunn
Nafn Númer Faðir Faðir Heimabú Einkunn Einkunn Einkunn Einkunn Fallþungi Gerð Fita Ómvöðvi Ómfita Læri Aldur
Nafn Númer Fallþungi Kjötmat Líflömb Heild Dagar
Þór 19-307 Spakur 16-302 Innri-Múli 109,8 150,7 161,2 140,5 18,2 12,5 6,4 29,5 3 18,3 141,8
Oddur 21-539 Krókur 20-149 Lækjarbugur 96,2 136,6 148,1 127 15,8 10,7 28,5 2,6 17,2 144,8
Svarti-Pétur 20-593 Glæpon 17-809 Nýpugarðar 102,3 136,5 132,4 123,7 15,9 11,1 6,7 29,5 3 17,9 166,5
Þór 20-398 Mjölnir 16-828 Gilsbakki 96,9 135,5 137,6 123,3 17,1 10,7 5,9 30,2 2,6 17,8 117,9
Örn 20-761 Fálki 17-821 Klifshagi 2 106,3 135,4 124,2 121,9 15,8 10,7 5,5 29,1 2,2 17,9 139,1
Brúsi 21-104 Brúsi 17-127 Hólar 89,9 135,3 113,8 113 16,5 10,7 6,3 28,7 3 17,9 136,3
Kjammi 20-252 Rammi 18-834 Sámsstaðir 95,8 134,2 130,2 120,1 16,3 10,5 5,9 31 3,1 17,9 134,4
Glitri 21-567 Glitnir 19-848 Hellur 101,7 132,5 105,3 113,2 18,2 12,3 6,1 31,1 2,4 17,7 159,5
Manni 21-052 Börkur 17-842 Hrifla 111,4 132,5 157 133,7 18,2 11,4 7,2 34,2 2,4 18,4 141,3
21-509 Börkur 17-842 Nýpugarðar 97,7 131,8 127,2 118,9 15,6 10,6 6,2 29,2 2,8 17,8 146,5
Þorvaldur 21-072 Viðar 17-844 Hlíð 96,5 131,5 100,3 109,5 16,5 10,3 5,9 29,8 2,4 17,8 143,8
Hrímnir 21-073 Ísar 19-101 Burstarfell 93,7 131,1 114,7 113,2 17,9 9,9 5,8 30,3 2,5 17,6 130,6
Birtingur 19-105 Skuggi 18-293 Burstarfell 109,1 130,7 123,3 121,1 19,5 10,7 6,2 30,8 2,5 17,5 128,1
Hades 20-306 Amor 17-831 Valþúfa 99,5 129,2 138 122,3 17,7 10,7 6,1 31,3 2,6 17,4 134,6
Broddi 21-680 Hnikill 18-053 Svertingsstaðir 96,3 129 130,4 118,6 18,2 12,3 7,3 28,8 2,4 18,2 140
21-507 Börkur 17-842 Nýpugarðar 99,8 128,3 100 109,4 15,8 10,6 6,3 27,8 2,9 17,4 152,1
Draugur 20-143 Vestri 16-144 Yzti-hvammur 107,7 128,1 129,3 121,7 16,4 11,9 6,5 32,5 2,9 18,4 150,3
Nixon 20-221 Fönix 18-131 Mýrar 2 111,2 125,7 125 120,6 20,2 12,8 7,5 30,1 3,5 18,1
Lækur 18-581 15-754 Nýpugarðar 95 125,6 121,7 114,1 15,4 10,5 6,6 28,2 2,3 17,6 163,6
Blær 21-252 Kostur 19-849 Skerðingsstaðir 106,4 125,5 104 112 17,3 10,3 5,9 30 3 17,5 142,7
Barði 20-448 Þristur 19-437 Klifmýri 113,3 125,5 125,1 121,3 18,8 11 6,7 33 2,7 17,9 152
Skari 21-392 Mjölnir 16-828 Teigur 108,6 125,2 126,9 120,2 18,5 11 6,4 32,2 2,3 18,2 156,7
20-523 19-501 Svarfhóll 91,7 125,1 112,1 109,6 17 10,3 5,8 28,5 3,4 17,8 146,2
Skápur 19-069 Durtur 16-994 Litlu-Reykir 97,8 125 115,6 112,8 16,8 11,5 7 32,8 2,5 18,3 147,7
Tafla 2. Hrútar sem sýna mesta yfirburði í kjötmatseinkunn í samanburði innan bús.
Þór 19-307 í Innri-Múla á Barðaströnd.