Bændablaðið - 04.04.2023, Qupperneq 12

12 Bændablaðið | Þriðjudagur 4. apríl 2023
Sex milljóna króna tap varð á
rekstri Ráðgjafarmiðstöðvar
landbúnaðarins á síðasta ári
en rúmlega 20 milljóna króna
hagnaður hafði verið á rekstrinum
árið á undan.
Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins
(RML) er dótturfélag Bændasamtaka
Íslands og á Búnaðarþingi 2023 á
dögunum fór Karvel L. Karvelsson,
framkvæmdastjóri félagsins, yfir
rekstrarafkomu og verkefnastöðu
þess á síðasta ári.
Karvel segir að reksturinn hafi
verið mjög viðunandi á síðasta ári.
„Tekjur fyrirtækisins námu 893
milljónum, þar af 349 milljónir
vegna framlaga og fjármagnstekjur
6,8 milljónir. Gjöld voru 906
milljónir,“ segir hann.
Að sögn Karvels voru bæði gjöld
og tekjur mun hærri en gert hafi verið
ráð fyrir í fjárhagsáætlun. „Það ræðst
fyrst og fremst af verkefnum sem
ekki voru komin inn á fjárhagsáætlun
og eru gegnumstreymisverkefni.
Það þýðir að fjármunir streyma í
gegnum fyrirtækið en verða ekki
nema að litlu leyti eftir til að borga
rekstur eða laun innan RML.
Stærstu verkefnin af þessum
toga eru erfðamengisúrval í
nautgriparækt en RML gerði
samning við Matís um greiningu á
öllum sýnum en þeir peningar koma
úr nautgriparæktarsamningi og sér
RML um að greiða mánaðarlega
skv. áætlun sýnagreiðslur til
Matís. Hitt stóra verkefnið var
riðuarfgerðagreiningar á sauðfé
en allar greiningar sem voru
niðurgreiddar af þróunarfé
sauðfjárræktar fóru í gegnum RML.
Bæði þessi verkefni nefndi
matvælaráðherra sem tvö af
mikilvægustu nýsköpunarverk-
efnum landbúnaðarins í ræðu sinni
nú á Búnaðarþingi.
Traustur fjárhagur RML var
forsenda þess að hægt væri að reka
verkefnin þar sem mikið af útlögðum
kostnaði var greiddur af RML áður
en hægt var að innheimta fyrir bæði
styrki og hluta bænda af kostnaði.
Reksturinn var að öðru leyti í ágætis
jafnvægi og í samræmi við áætlanir.
Verkefnastaða fyrirtækisins er
mjög góð og lítur ágætlega út fyrir
þetta ár,“ segir Karvel. /smh
FRÉTTIR
Nýverið var sett á laggirnar
verkefni sem kallast Nýmörk
og er markmið þess að styrkja
gróðursetningu á um einni milljón
trjáplantna víðsv egar um landið
á næstu fimm árum.
Nýmörk er samstarfsverkefni
Pokasjóðs, Landgræðslunnar og
Skógræktarinnar.
Pokasjóður hefur lagt verkefninu
til um 150 milljón krónur en
Landgræðslan og Skógræktin
munu annast utanumhald og faglega
vinnu við það. Gert er ráð fyrir því
að plönturnar muni þekja fjögur til
fimm hundruð hektara.
Síðasta verkefni Pokasjóðs
Bjarni Finnsson, stjórnarformaður
Pokasjóðs, segir að þar sem verið
sé að leggja niður sjóðinn hafi
verið ákveðið að styrkja skógrækt
og landgræðslu með myndarlegum
hætti og loka sjóðnum þannig.
„Stærstu aðilarnir sem staðið hafa
að Pokasjóði eru Hagar, Samkaup
og Vínbúðirnar en nú á að leggja
sjóðinn niður eftir 27 ár. Sjóðurinn
úthlutaði á þarsíðasta ári um hundrað
milljónum og núna sem síðasta
úthlutun var ákveðið að styðja
einstaklinga og félagasamtök sem
standa utan við bændaskóga og
landshlutaverkefni í skógrækt til
góðra verka.
Okkur sýnist að fjárhæðin sem
stendur til boða dugi til að kaupa
allt að því milljón skóg- eða
bakkaplöntur til útplöntunar.“
Bjarni segir að styrkurinn sé á
bilinu 80 til 100 krónur fyrir hverja
plöntu og hann er greiddur eftir að
búið er að kaupa plönturnar. „Við
úthlutum því ekki plöntum. Heldur
fer fólk sjálft og finnur og kaupir
plönturnar.“
Stærð lands
Einstaklingar og félagasamtök sem
hafa yfir að ráða land sem fallið er
til skógræktar geta sótt um styrk til
plöntukaupa. Stærð lands eru um
þrír hektarar til tuttugu hektarar,
frístundalóðir eru ekki styrkhæfar,
og þarf landið að vera girt og friðað
fyrir beit.
Nýmörk mun styrkja plöntukaup
þeirra sem hljóta styrki en
viðkomandi munu sjálfir sjá um að
planta þeim út í sínu landi.
Auka kolefnisbindingu
Með verkefninu gefst félaga-
samtökum og einstaklingum
tækifæri á að auka kolefnisbindingu
og lögð verður áhersla á ræktun
skógarplantna sem eru vel til þess
fallnar, eins og ösp, birki og furu.
Opið er fyrir umsóknir um
styrki til plöntukaupa á vefsíðu
verkefnisins www.nymork.is til 15.
apríl næstkomandi. /VH
Nýmörk:
Styrkir til að gróðursetja
milljón plöntur
Nýmörk veitir félagasamtökum og
einstaklingum tækifæri til að auka
kolefnisbindingu þar sem lögð
verður áhersla á ræktun skógar-
plantna sem eru vel til þess fallnar,
eins og ösp, birki og furu.
Mynd / Myndasafn Bændablaðsins
Hreinn Óskarsson frá Skógræktinni, Bjarni Finnsson, stjórnarformaður
Pokasjóðs og Árni Bragason frá Landgræðslunni skrifa undir
samstarfssamning Nýmarka. Mynd / Áskell Þórisson.
Á búgreinaþingi deildar sauðfjár-
bænda hjá Bændasamtökum
Íslands á dögunum var samþykkt
tillaga þar sem stjórn deildarinnar
er hvött til að koma á auknu
samtali við Matvælastofnun
um dýravelferð og eftirlit með
búfjárhaldi.
Í umræðum um tillöguna
kom fram að reynsla bænda
er mjög misjöfn eftir bæjum
og landsvæðum hvað varðar
tíðni þessara eftirlitsheimsókna
búfjáreftirlitsmanna.
Í tillögunni kemur fram að það
sé greininni mikilvægt að traust
ríki milli bænda og neytenda um
dýravelferð og aðbúnað búfjár.
Skilvirkt eftirlit sé einn af þeim
þáttum sem byggir undir það traust.
Er því óskað eftir virku samtali
stjórnar búgreinadeildarinnar við
Matvælastofnun um ofangreinda
þætti.
Fáir búfjáreftirlitsmenn
Soffía Sveinsdóttir, sviðsstjóri
vettvangseftirlits hjá Matvæla-
stofnun, tekur fagnandi þessari
samþykkt sauðfjárbænda um virkt
samtal. Hún segir skýringuna á
mismunandi tíðni heimsókna til
sauðfjárbænda liggja í manneklu
stofnunarinnar. „Við vinnum
eftir landsbundinni eftirlitsáætlun
(LEMA) um tíðni heimsókna, sem
byggir á áhættuflokkun okkar. Í
tilfelli sauðfjárbænda er gert ráð
fyrir heimsóknum þriðja hvert ár.
Ef þetta stenst ekki – og heimsóknir
eru stopulli – þá getur ástæðan verið
mannekla hjá
okkur.
Staðreyndin
er sú að það er
til að mynda
aðeins einn
búfjáreftirlits-
maður í Norð-
vesturumdæmi
og einn og hálfur í Norðaustur-
umdæmi. Þeir sinna reglubundnu
eftirliti en eiga einnig að
forgangsraða verkefnum samkvæmt
LEMA. Eftirlit í kjölfar ábendinga
um illa meðferð dýra og eftirfylgni
krafna um úrbætur hafa forgang
fram yfir reglubundið eftirlit. Í
grófum dráttum má segja að hlutfall
eftirlits með annan aðdraganda
en reglubundið eftirlit er um 50
prósent af opinberu eftirliti. Á
síðustu misserum hefur mikill
tími farið í að sinna ábendingum
og svo hafa komið upp viðamikil
vörslusviptingamál.“
Stöðugildum fækkað
Að sögn Soffíu snýst þetta á
endanum um það fjármagn sem
stofnunin hefur úr að spila til þessara
verkefna. „Um áramótin 2013–2014
færðist búfjáreftirlit frá sveitar-
félögunum til Matvælastofnunar,
42 búfjáreftirlitsmenn, flestir
í hlutastörfum, samtals 11-12
stöðugildi til Matvælastofnunar.
Við þann flutning fækkaði
stöðugildum búfjáreftirlitsmanna
um helming, niður í sex. Þetta bitnar
á reglubundnu eftirliti,“ útskýrir
Soffía. Hún segir að eftirlitsskyld
sauðfjárbýli séu um 2.300 talsins.
Því sé áætlað að búfjáreftirlits-
menn fari í heimsóknir á 780 bæi
á þessu ári. / smh
Búfjáreftirlit:
Mannekla Matvælastofnunar ástæða
misræmis í eftirlitsheimsóknum
Frá búgreinaþingi sauðfjárbænda á dögunum.
Soffía Sveindóttir.
Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins:
Hærri rekstrarkostnaður með
auknum umsvifum
Karvel L. Karvelsson.
Þingsályktunartillaga um matvælastefnu fyrir Ísland
til ársins 2040 hefur verið lögð fyrir Alþingi.
Matvælastefnan kemur úr Samráðsgátt stjórnvalda
þar sem hún lá til umsagnar til 24. febrúar þar sem 25
umsagnir voru birtar.
Stefnunni er ætlað að vera leiðandi í ákvarðanatöku
til verðmætasköpunar í innlendri matvælaframleiðslu,
tryggja fæðu- og matvælaöryggi og auka velferð fólks
í sátt við umhverfi og náttúru.
Drög stefnunnar voru kynnt á Matvælaþingi í Hörpu
22. nóvember síðastliðinn.
Þar voru fengnir aðilar úr ýmsum áttum til að ræða
og gagnrýna stefnuna auk þess sem opnað var fyrir
spurningar almennings.
Umræður á Matvælaþingi voru svo hafðar að
leiðarljósi við yfirferð stefnunnar auk athugasemda
sem komu fram eftir þingið. Matvælastefnan er einnig
unnin með hliðsjón af áherslum matvælaráðherra
og nýs matvælaráðuneytis. Auk þess eru sérstakar
áherslur lagðar á fæðuöryggismál, loftslagsmál og
hringrásarhagkerfi í ljósi heimsfaraldurs kórónuveiru
og innrásar Rússlands í Úkraínu. /smh
Matvælastefna lögð fyrir Alþingi