Úrval - 01.11.1954, Blaðsíða 33

RAFMAGNSVEIÐAR í SJÓ
31
magn og þarf þessvegna meiri
straum. I ám og vötnum eru
rafmagnsveiðar þegar byrjað-
ar, í Ameríku og víðar, og eru
miklar vonir tengdar við þær.
Gerum t. d. ráð fyrir að við
viljum losna við sérstaka fisk-
tegund í tjörn eða á, en láta
aðrar vera kyrrar. Með rafmagni
er hægt að veiða alla fiska á til-
teknu svæði, velja þær tegundir
úr, sem eiga að lifa áfram og
sleppa þeim. Þessa aðferð er
einnig hægt að nota til að hjálpa
laxi að komast upp ár til að
hrygna. Nota má rafmagnið til
að stjórna ferðum laxins t. d.
framhjá innstreymisopi hverfils
(túrbínu) eða öðrum hættum og
leiða þá að „fiskistigum", sem
þeir geta farið upp.
Af rafmagnsveiðum í sjó
vænta menn sér þó miklu meira.
Fiskifræðingar sjá í anda stór-
ar torfur af þorski, síld eða
makríl, sem reknar eru um haf-
ið, eins og nautpeningur á hin-
um víðáttumiklu sléttum í vest-
urríkjum Bandaríkjanna, þang-
að sem nægileg áta er í sjónum,
og þeim haldið þar innan raf-
magnsgirðingar. Síðan er fisk-
urinn veiddur eftir þörfum.
Matvælaframleiðsla manns-
ins á landi hefur gengið gegn-
um þrjú þróunarstig: veiðar,
hjarðmennsku og ræktun. Hell-
isbúinn var aðeins veiðimaður,
sem lifði á þeim dýrum er hann
náði til að drepa. Seinna gerð-
ist hann hirðingi, rak hiörð
sína stað úr stað, úr einum bit-
haga í annan. Loks gerðist hann
bóndi. Hann girðir land sitt og
aflar fóðurs handa búpeningi
sínum.
Matvælaöflunin í sjónum —
sem þekur nærri þrjá fjórðu af
yfirborði jarðarinnar og er
miklu auðugri af matvælum en
þurrlendið — er enn á sama stigi
og veiðimennska hellisbúans.
Árlega eru veiddar 25 milljón-
ir lesta af fiski til neyzlu í heim-
inum. Það er ekki nóg. Meira
en helmingur mannkynsins fær
ekki nægju sína af mat. Ef all-
ir eiga að fá nóg að borða, verð-
ur að nýta betur auðæfi sjávar-
ins. Þann helming mannkynsins,
sem býr við vaneldi, skortir
einkum eggjahvíturíka fæðu, en
fiskur er einmitt slík fæða. Sem
stendur er fiskur aðeins tíundi
hluti þess sem mannkynið neyt-
ir af eggjahvíturíkri fæðu.
Karl Compton, sem nú er lát-
inn, skrifaði: „Hví skyldi ekki
mega finna aðferð til að stunda
búskap í sjó af jafnvísindalegri
þekkingu og búskapur er nú rek-
inn á þurru landi?“ Tilraunir
dr. Kreutzers og annarra munu
ef til vill veita svar við þess-
ari spurningu.
Fiskiræktun í fersku vatni er
raunar engin nýjung. Á undan-
förnum árum hafa þúsundir
veiðitjarna verið teknar í rækt-
un. Bóndinn ber áburð í tjörn-
ina, ýmist búfjáráburð eða til-
búinn áburð. Við það eykst
jurtagróðurinn í tjörninni, sem
er næring fyrir ýmsa smáfiska,