Úrval - 01.11.1954, Qupperneq 45

TRÚ Á BANNHELGI OG TÖFRA
43
að hann hafði neytt forboðins
matar fékk hann áköf uppköst
og heiftugan magakrampa, sem
stóð óslitið þangað til hann
lézt um sólsetur sama dag.
Víða kunna menn raunar ráð
til að hreinsa sig af smitun,
sem brot á bannhelgi hefur í
för með sér. Á Tongaeyjunum
var bezta ráðið talið að snerta
iljar höfðingjans með báðum
höndum. Nú voru lifrarsjúk-
dómar og kirtlaveiki aigeng á
eyjunum og voru báðir sjúk-
dómarnir jafnan taldir tilkomn-
ir fyrir brot á einhverri bann-
helgi. Þessvegna gerðu menn
sér það að venju að hreinsa sig
með þessu móti í hvert sinn
sem tækifæri gafst, og konung-
urinn á Tonga taldi sig ekki
geta neitað að rétta fram fót-
inn móti hverjum þeim sem
vildi snerta hann og var hon-
um oft af þessu mikið ónæði.
Sagt er að einn konungur, sem
var bæði feitur og stirður í
hreyfingum, hafi oft lagt lykkju
á leið sína til að komast hjá
að mæta þegnum sínum. Sú var
önnur aðferð, sem menn not-
uðu þegar þeir töidu sig hafa
etið eitthvað bannheilagt, að
þeir lögðu fót höfðingjans á
maga sér til að koma í veg fyr-
ir að hinn bannhelgi matur ylli
tjóni. Ekki var sú aðferð fyr-
irhafnarminni fyrir þjóðhöfð-
ingjann.
Þetta er þó aðeins ein hlið
á því sem nefnt hefur verið
byrði konungdómsins. Því heil-
agri sem maðurinn er því meiri
bannhelgi er við hann tengd. Á
Tahiti var konungurinn svo
heilagur, að ef hann kom inn
í kofa, urðu íbúarnir að yfir-
gefa kofann fyrir fullt og allt:
upp frá því mátti enginn nota
hann nema konungsf jölskyldan.
0g jörðin sem hann gekk á varð
bannhelg — enda fékk hann
helzt ekki að ganga, en var oft-
ast nær borinn. A Hawaii varð
allt sem konungurinn snerti
bannheilagt. Hann mátti því
ekki borða sjálfur, heldur var
hann mataður. Einn konungur
Hawaii var svo bannhelgur, að
hann mátti ekki láta sjá sig á
daginn — sæi einhver hann að
degi til, var sá hinn sami strax
tekinn af lífi til þess að ekki
hlytist verri ógæfa af.
Oft er bannhelgin sérstak-
lega bundin við höfuð konungs-
ins. Höfuð Maorihöfðingja á
Nýja Sjálandi var svo heilagt,
að ef hann snerti það sjálfur
með fingrunum, varð hann strax
að bera fingurna að nösum sér
og sjúga að sér heilagleikann
sem komið hafði á þá við
snertinguna.
Það er oft talað um hið
frjálsa og óbundna líf villi-
manna, en það er meira þjóð-
saga en veruleiki. Líf frum-
stæðra þjóða er hneppt í viðj-
ar ótal forskrifta, sem fylgja
verður nákvæmlega. Fróður
maður um þessi mál hefur kom-
izt svo að orði, að bannhelgi
sé óttinn bundinn í kerfi. Eín-
(;*