Úrval - 01.02.1955, Page 7

SIÐGÆÐI ÁN TRÚAR
5
isma. Sem betur fer eru horf-
urnar þó bjartari.
Ég sé þó að gera má undan-
tekningu hvað snertir siðræna
þjálfun barna, — og er hún
stundum gerð, jafnvel af trú-
leysingjum. Ég ætla því að
reyna að gera grein fyrir henni
eins og hún hefur stundum verið
orðuð í mín eyru. Fólk segir:
„Auðvitað veit ég, að þessar
trúarsetningar eru ekki bókstaf-
lega réttar. En hugur barnsins
er heldur ekki bundinn við bók-
stafinn. Því er eðlilegt að hugsa
í táknum og ævintýrum. Hví
skyldum við ekki -nota okkur
þá hneigð við að móta skap-
gerðina ? Gagnslaust er að halda
yfir börnum þurrar siðferðis-
hugvekjur. Siðferðiskennslan
þarf að vera gædd lífi, yl og
áhuga. Hví skyldum við þá ekki
nota okkur það, sem næst
liggur hendinni: helgisagnir trú-
arbragðanna og hinar hjart-
næmu og fögru guðsþjónustur
kirkjunnar? Þegar barnið eldist,
hættir það að trúa helgisögnun-
um, en það gerir ekkert til, þær
hafa þá gegnt hlutverki sínu.“
Ég er sammála því, að sið-
ferðilegt uppeldi má ekki vera
með kö'idum rökhyggjublæ. Það
þarf líf, yl og áhuga. Ein bezta
leiðin er að láta barnið fá næg-
ar fyrirmyndir, sem það getur
dáð og líkt eftir. Segið bví mik-
ið af hrífandi sögum um hug-
rekki, hetjudáð og ósérplægni,
sögur, sem hræra það og vekja
og láta því finnast, að þessum
persónum vilji það líkjast. Þetta
getur borið enn betri árangur
en ef hugsjón, göfgi og mann-
gæzka er tengd kirkju og trú-
arbrögðum. Og þá er heldur ekki
eins mikil hætta á, að bamið
varpi siðgæðinu fyrir borð, þó
að það kunni að snúa baki við
kirkjunni og kasta trúnni.
En lítum fyrst á smábarnið.
Sé það alið upp í rétttrúnaði,
mun það til að byrja með sam-
þykkja allt, sem því er sagt,
með glöðu geði. En ef það er
sæmilega vel gefið, er næstum
því óumflýjanlegt, að því fari
smám saman að þykja ýmislegt
skrítið við fullyrðingar trúar-
innar. Fari það t. d. í kirkju,
heyrir það, að dauðinn sé hlið
eilífðarinnar, og því beri fremur
að fagna honum en hræðast
hann. Þó kemst það að raun
um, að alls staðar annars stað-
ar er litið á dauðann sem hið
mesta böl, og allt gert til að
fresta honum. I kirkjunni heyr-
ir það setningar sem þessar:
„Þér skuluð ekki rísa gegn
meingjörðamanninum“, og
„Verið ekki áhyggjufullir um
morgundaginn", en sér þó fljótt,
að ekki er ætlazt til, að farið
sé eftir þeim. Ef það spyr nán-
ar, fær það vandræðaleg og
loðin svör: „Þú ert ekki nógu
gamall enn, væni minn, til að
skilja þetta, en sumt af þessu
er rétt í dýpri skilningi". Bam-
ið verður þess brátt áskynja,
að til er tvennskonar sannleikur,
hinn venjulegi, og svo annar,