Úrval - 01.02.1955, Side 45

FÆÐUÖFLUN OR SJÓ
43
fræðingur, dr. Clarke, áætlar,
að á svæði undan norðvestur-
strönd Ameríku, sem er miðl-
ungi auðugt af svifi, mundi
þurfa að sía um 7000 rúmmetra
af sjó til að fá dagskammt
handa manni eða um 3000
hitaeiningar. Ef ekki finnst
einhver ný og ódýr aðferð til
að ná svifinu úr sjónum eru
litlar líkur til að slíkar veið-
ar svari kostnaði.
En er með einhverjum ráð-
um hægt að auka svo vöxt
plöntusvifsins í sjónum, að
veiði þess svari kostnaði ? Á
landi er það ekki ný hugmynd
að nota áburð og önnur ráð til
að auka uppskeruna. Enginn
bóndi gerir sig ánægðan með
þá uppskeru sem jörðin sjálf
lætur honum í té. Hann velur
sér jurtir til ræktunar (korn,
gras o. fl.) og notar jurtakyn-
bætur og áburð til að auka upp-
skeruna. I ferskvatnstjörnum
eru valdar fiskitegundir einnig
ræktaðar og áburður notaður
til að auka fæðuna handa fisk-
inum og hefur fengizt furðu-
góð uppskera með því móti. I
Ameríku hafá fengizt allt að
750 kg af fiski af hektara, og
á Filippseyjum ailt að 1000 kg.
Er hægt að fara eins að rneð
sjóinn? Sjórinn er auðugur af
öllum efnum, sem eru jurtum
nauðsynlegar til næringar,
nema köfnunarefnis- og fosfór-
samböndum. Að sjálfsögðu
kemur ekki til mála að dreifa
þessum áburðarefnum úti á
opnu hafi. Hafstraumar myndu
án efa bera þau vítt og breitt
áður en til uppskeru kæmi. En
er ekki hægt að nota aðferð-
ina í tiltölulega litlum, lokuð-
mn lónum?
Á stríðsárunum tók ég þátt
í slíkum tilraunum undir stjórn
dr. Cross frá Edinborg. Til-
raunastaðurinn var lokað lón
um 7 hektarar að stærð. Það
kom í ljós, að tiltölulega lítið
af áburði, um 50 kg á mánuði,
þurfti til að örva að miklum
mun vöxt plöntusvifsins. En í
svona lóni er ekki hægt að
rækta plöntusvif til uppskeru.
Jafnóðum og það óx, varð það
dýra.:vifinu að bráð. Állt þetta
svif (bæði plöntu og dýra) varð
síðan æti annarra stærri dýra
(maðka, skelfiska o. fl.), sem
lifðu á botni lónsins. Með því
að auka vöxt plöntusvifsins
höfðum við þannig hleypt vexti
í alla þá keðju dýralífs, sem er
í sjónum. Okkur fannst rétt að
rekja þessa keðju allt til fisk-
anna og þessvegna létum við
rauðsprettu í lónið og fylgd-
umst með vexti hennar. Árang-
urinn var góður að því leyti að
rauðsprettan óx helmingi hrað-
ar en í náttúrlegu umhverfi
sínu. En ekki var hægt að gera
neitt nákvæmt mat á því hve
mikið aukin fiskþyngd fékkst
af tilteknu magni áburðar.
Tilraunum af þessu tagi er í
ýmsu áfátt. í svona litlu lóni
keppir þarinn við plöntusvifið
um áburðinn, og slíkt illgresi,