Úrval - 01.02.1955, Page 82

FJestii' hafa heyrt talað um sökk, en
færri vita, hvað það er og hvert
er gihli þess.
BLÚÐIÐ SEGIR TIL.
Grein úr „Today’s Health“,
eftir Paul de Kruif.
í HVERJUM DEGI nota
' » læknar einfalt en þó dul-
arfullt sjúkdómspróf, sem þeir
kalla ,,blóðsökk“. Með sökki er
átt við það, hve föstu efnin í
blóðinu eru lengi að setjast til.
Hversvegna blóðið sezt til, eins
og það gerir, veit enginn með
vissu. Það er einn af hin-
um furðulegu leyndardómum
mannslíkamans.
Sem vísbending um að eitt-
hvað sé að í líkamanum, tekur
sökkprófið fram blóðkornataln-
ingu, blóðefnagreiningu, hjarta-
riti og þvagprófi. Þetta einfalda
próf er oft fyrsta bendingin,
sem læknirinn fær um það, að
eitthvað sé að. Það getur greint
frá afturbata, eða staðfest að
ekkert sé að.
Sökkpróf hefur mest gildi
sem samanburðarpróf. Af furðu.
legri nákvæmni segir sökkið til
um gang sjúkdóms, hvort um
afturför, kyrrstöðu eða aftur-
bata er að ræða.
Það er mjög einfalt og auð-
gert. Örlítið af blóði er tekið
og blandað saman við það cit-
ratupplausn til að koma í veg
fyrir að það storkni. Síðan er
það sogið upp í mjóa pípu, sem
látin er standa lóðrétt. Ef allt
er með felldu, setjast rauðu
blóðkornin hægt til, þannig að
efst kemur tært lag af blóð-
vatni. Sökkið er mælt * í millí-
metrum og segir talan til um
það hve margra mm há tær
blóðvatnssúla myndast á einum
klukkutíma.
Þetta er allur hinn tæknilegi
vandi. Eðlilegt sökk er 4—10
eða jafnvel 20 mm. En þegar
rauðu blóðkornin sökkva hrað-
ar, er það jafnan vísbending um
að eitthvað sé að. Og því hrað-
ar sem botnfallið myndast, því
meiri alvara er á ferðum. Sökk-
ið getur orðið allt að 400 mm,
þegar um mjög alvarlega mein-
semd er að ræða.
Blóðsökk er að jafnaði hátt
þegar um bakteríusjúkdóma er
að ræða, þó eru kíkhósti og
mænuveiki undantekningar. Á
byrjunarstigi sýkingar t. d.
bólgu í liðum, hjarta eða band-
vefjum líkamans, er hátt sökk
oft fyrsta merkið um, að hætta
sé á ferðum. Hátt sökk getur