Heimili og skóli - 01.08.1970, Blaðsíða 6

utan heimilis stendur henni til boða, en
starf hennar í þágu heimilis síns og barna
hefir aldrei verið metið til beinna launa.
Samtímis gerir konan kröfu til menntunar,
sem sé sambærileg við þá menntun, er karl-
ar njóta, enda stenzt hún ekki samkeppni við
þá á vinnumarkaðinum án slíkrar mennt-
unar. En nám er ekki aðeins réttindaatriði;
það kostar langan tíma. Eins og karlar
þurfa konur að verja til þess drjúgum kafla
úr ævi sinni. Þannig draga tvær rammar
taugar konuna frá þeim vettvangi, sem hún
hefir helgað krafta sína frá ómunatíð:
heimili sínu og uppeldi barna sinna.
Af þessari breytingu á ytri högum leiðir
hugarfarsbreyting hjá konum, sem orkar að
vísu ekki með fullum þunga enn, en mun
koma skýrar fram á næstu árum. Konan er
að varpa af sér ambáttarkufli sínum og
heimtar fullt frelsi til allra ákvarðana sinna
og athafna, einnig um það, hvort og að hve
miklu leyti hún bindur sig við móðurhlut-
verkið. Vísindaþekking og samfélagshug-
sjónir nútímans auðvelda henni þetta.
í fyrsta lagi getur kona í siðmenntuðu
nútíma-þjóðfélagi séð sér farborða á eigin
spýtur og þarf ekki að ganga í hjónaband
af öryggisástæðum, svo sem áður var títt.
í öðru lagi: Þótt hún gangi í hjónaband,
getur hún samt ráðið því, hvort hún eignast
börn: Það er nú á valdi hverrar upplýstrar
konu að takmarka frjósemi sína og koma í
veg fyrir fæðing barna fram yfir það, sem
hún óskar sjálf. Með þessum hætti getur hún
ráðið því, hve fast og hve lengi hún er bund-
in við uppeldi barna sinna.
Loks getur hún í þriðja lagi falið öðrum
uppeldi þeirra. Þær opinberu uppeldis-
stofnanir, sem upphaflega voru ætlaðar til
að veita foreldraheimilinu aðstoð við upp-
eldi og fræðslu barnanna, yrðu þá sífellt að
taka uppeldið allt meira og meira í sínar
hendur, í vöggustofum, dagvistarheimilum,
ýmsum tegundum uppeldisstofnana, og loks
væri skólunum ætlað að taka á sig allt upp-
eldi nemenda samhliða kennslunni.
Allt þetta styður að framgangi þeirrar
skoðunar, að mæður séu ekki og eigi ekki
að vera ómissandi í uppeldishlutverkinu né
bundnar við heimilisstörf framar en þær
kjósa sjálfar.
II.
Ognvekjandi byltingar hafa tíðum geng-
ið yfir þjóðir Evrópu, fáeinar hafa markað
djúp spor í þróun samfélags og menningar,
en flestar hafa horfið áhrifalítið í fortíð og
gleymsku. En á okkar tíð er að gerast bylt-
ing, sem lætur ekki hátt yfir sér og enga ógn
vekur, en mun fléttast sem sterkur þáttur
inn í samfélags- og menningarþróun álfunn-
ar og raunar alls mannkyns. Kveikjan að
þeirri byltingu er sú krafa kvenna, sem ég
drap á áðan, um óskoraðan rétt til æðstu
mennta og til samkeppnisaðstöðu á atvinnu-
markaðnum í samræmi við menntun sína.
Sú krafa er sanngjörn og virðist í fljótu
bragði auðveld til fi-amkvæmdar. A því leik-
ur enginn vafi, að konan býr yfir skapandi
andlegri orku, sem hefir ekki fengið að
njóta sín nema að litlu leyti, bæði vegna þess
að allur þorri kvenna hefir öldum saman
verið lokaður úti frá menntun og í öðru lagi
verið bundinn við þungun, fæðing, uppeldi
barna og heimilisannir hvers konar. Tækni-
menntuð þjóðfélög nútímans hafa hins veg-
ar nær ótakmarkaða þörf fyrir sérhæft
vinnuafl til framleiðslu- og þjónustustarfa,
svo að segja má að krafa þeirra um hagnýt-
50
HEIMILI OG SKOLI