Læknaneminn - 01.02.1955, Blaðsíða 17

LÆKNANEMINN
II
jafnlega háan þröskuld. T. d. er
þröskuldurinn fyrir glucosu 170—
180 mg%. Ef blóðsykurinn fer
upp fyrir það magn, eins og í dia-
betes, geta tubuli ekki annað því
að resorbera activt allt það magn
af glucosu, sem til þeirra berst í
gl.-filtratinu, og því verður sykur
í þvaginu (glucosuria). Annað
dæmi má nefna. Við hyperpara-
thyroidismus verður aukin con-
centratio á calcium í blóði og auk-
inn útskilnaður á því í þvagi, vegna
þess að resorptionsgeta tubuli er
yfirstigin.
B. í öðrum flokki eru efni, sem
hafa lágan nýrnaþröskuld. Con-
centratio þeirra er alltaf miklu
hærri í þvagi en plasma, og miklu
lægri í resorberaða vökvanum en
í plasma. Þessi efni eru talin re-
sorberast passivt eða með diffusio.
Concentratio þessara efna eykst
því mikið á leiðinni um tubuli.
Til þessa, flokks teljast urea, þvag-
sýra, sulföt og fosföt.
C. 1 þriðja flokki eru efni, sem
resorberast ekki. Má þar nefna
creatinin, sem talið er að útskilj-
ist með secretio í tubuli og resorb-
erist alls ekki.
Secretio. Nokkur efni útskiljast
að meira eða minna leyti með sec-
retio í tubuli. Má þar nefna kalí-
um, creatinin og ýmis framandi
efni. — Talið er, að í tubuli fari
einnig fram synthesis og secretio
á ammonium.
Sainsetning þvags.
I sólarhrnigsþvagi eru 40—50 g
af föstum efnum, og skiptast þau
þannig, miðað við 1 lítra af þvagi:
urea 20—25 g, NaCl 10 g, kalium
1,5 g, calcium 0,15 g, fosföt 1,5
—3 g, sulföt 1,8 g, creatinin 0,7
—1,5 g, ammonium 0,5 g og þvag-
sýra 0,5 g. — 1 framhaldi af þessu
þykir rétt að bera saman concen-
tratio hinna ýmsu efna í plasma
og þvagi. Gefur það góða hugmynd
um starf nýrnanna, og þá einkum
tubuli, þar sem gl.-filtratið er ein-
ungis eggjahvítufrítt plasma. (Sjá
töflu I).
TAFLA I.
Efni Eðlileg concentratio í plasma Eðlileg concentratio i þvagi Hlutfall
Vatn 90—93% 95%
Colloidar 7—9% 0
Glucosa 80—120 mg% 0
Urea 20— 40 — 2000 mg% 1:60—70
Na 317—327 — 350 — 1:1
C1 350—380 — 600 — 1:2
K 16— 22 — 150 — 1:7
Ca 9— ii — 15 — 1:2
Fosföt 9 — 270 — 1:30
Súlföt 3 — 180 — 1:60
Creatinin 1 — 150 — 1:150
Ammonium . . . 0,1 — 40 — 1:400
Þvagsýra 2 — 50 — 1:25