Læknaneminn - 01.02.1955, Side 21

LÆKNANEMINN
21
RESERPIINIE
( S E R PA S I L )
Við rætur Himalayafjalla vex planta
er nefnist Rauwolfia serpentina. Jurt þá
hafa Indverjar notað um aldaraðir sem
lyf við ýmsum kvillum, m. a. of háum
blóðþrýstingi, svefnleysi, taugaveiklun
etc. Hins vegar hefur drogan ekki kom-
izt inn í læknisfræði Vesturlanda (við
hypertension), fyrr en á allra síðustu
árum. Pyrst sem totalextract, en 1952
tókst Ciba-verksmiðjunum að vinna
hreint það alkaloid (af ca. 20) i plönt-
unni, sem blóðþrýstingslækkandi og se-
dativa verkunin virðist aðallega bundin
við. Nefnist það reserpine, og er þekkt-
ast undir vörumerkinu Serpasil.
Verkiin.
Almennar athuganir. Ekki er
vitað með neinni vissu, hvernig re-
serpine lækkar blþr. En bæði klin-
iskar athuganir og dýratilraunir
benda til þess, að verkunin muni
vera central. Sterk rök (klinisk)
fyrir því er sú staðreynd, að ortho-
statisk hypotension sést ekki
(nema þá hjá sjúklingum, sem
fengu mjög verulega blþr.lækkun
og þó lítt áberandi hjá þeim einn-
ig), gagnstætt því, sem sést við
lyf með perifera verkun, þ. e. a. s.
gangliublokkurum.
Syfjun (Sedation). Lyfið hefur
sterka sedativa verkun, en svefn-
höfgi (somnolentia) er ekki eins
áberandi og hjá barbiturötunum.
Þó sést svefnhöfgi oft, ef dósar
eru nógu stórir. Venjulega er þessi
verkun ekki áberandi, nema byrj-
unarskammtar fari fram úr 1 mg
á dag. Síðar er hægt að auka
skammtinn án þess að fá sterk-
ari syf jandi verkun, þar sem toler-
ans aukning gegn þessum áhrifum
á sér stað. Svefnhöfgi kemur ekki
fyrr en 3—7 dögum eftir, að byrj-
að er að gefa lyfið, og verkunin
hættir jafnmörgum dögum eftir, að
hætt er að gefa það.
Það hefur verið gizkað á, að
hypotensiv verkun reserpins stafi
af sedativu eiginleikum þess. Hjá
sjúklingum þeim, sem lyfið var
reynt á, minnkaði eða hvarf
sedativa verkunin, er meðferð
hafði staðið í lengri tíma, án
þess að blþr. lækkaði. Hjá sumum
sjúklingum varð einnig talsverð
blþr.lækkun án sedationar.
Önnur tilgáta hefur komið fram
um það, að Rauwolfia alkalojdin
lækki basalmetabolismann. Átta
sjúklingar voru rannsakaðir með
tilliti til þessa, bæði áður, og á
meðan þeir fengu Rauwiloid (total.
extract úr Rauwolfia-rótinni). Var
mældur basalmetabolismi og hag-
nýting á geislavirku joði til þess
að ganga úr skugga um, hvort
efnaskipti væru lækkuð. Ekki
fannst neinn verulegur munur.
Verkun á hjarta og hlóörás. Re-
serpine lækkar blþr. í hundum, á
sama hátt og hjá sjúklingum með
hypertension, og gerir það í sömu
skömmtum og svara til optimal
dosis hjá manninum, eða um 2 mg.
Rauwiloid gefur samsvarandi
verkun.
Vasopressor svörun við stimula-
tion á centrala enda vagustaugar-
innar er blokkeruð af reserpini, og
verður því að gera ráð fyrir, að