Læknaneminn - 01.02.1955, Síða 43

LÆKN ANEMINN
J,3
Svæfingar.
Á þessum athugunum byggðu Laborit,
Hugenard o. fl. aðferðir þær, er þeir
innleiddu í operations- og svæfinga-
tæknina.
Hér skal aðeins drepið lauslega á þær
aðferðir, sem notaðar eru og fyrst get-
ið helztu lyfja: Procain og procaina-
mid; Phenergan (3277 R.P.), sem hefur
m. a. sterka antihistaminverkun og enn-
fremur hypnotiska; barbituröt eins og
phenemal og thiomebumal; magnesium
sulfat; chlorpromazine; pethidin; spar-
teine, sem er alkaloid, ganglioplegiskt
án nicotinstimulerandi verkunar; Dipar-
col (2987 R.P.), sem er aðallega para-
sympatholy tiskti; ether. Með lyfjum
þessum eru sjúklingarnir anestheserað-
ir, og er um þrjár aðferðir að ræða:
1. Hibernation artificielle, eða dvali, þar
sem sjúklingarnir eru kældir nið-
ur x 33°—35° C og ei'u að lokinni
aðgerð „blokkeraðir" áfram í fleiri
sólarhringa.
Við kælinguna lækkar metabolisminn
og jafnframt súrefnisnotkunin, bæði í
heila og öðrum líffærum. Gerir það
kleift að gera ýmsar aðgerðir í blóð-
laus felti, sem áður voru óhugsandi
vegna asphyxiu vefjanna, auk þeirrar
þýðingar, sem plurifocal blokkering hef-
ur, og getið hefur verið hér að ofan.
Sjúklingi eru gefin, bæði kvöldið fyr-
ir aðgerð og um morguninn, fleiri eða
færri af ofantöldum lyfjum, bæði per-
oralt og parenteralt, þ. e. venjulega
intravenöst í glucosuinfusion. Verður
sjúklingurinn að lokum areflexiv, hitinn
lækkar og íspokar eru bornir að hon-
um til þess að kæla hann frekar. Púls
og öndun verða hægari, og blþr. lækkar í
samræmi við lækkuð efnaskipti, en hin
eðlilega reaktion við kælingu til þess að
viðhalda homeostasis, þ. e. skjálfti og
æðaherpingur, verður engin við dval-
ann, sbr. dýr, sem liggja i dvala. Blóð,
plasma eða plasmasubstitut er gefið
eftir þörfum, meðan á aðgerð stendur,
til þess að bæta upp a.m.k. það, sem sem
tapast við aðgerðina.
Ether eða ISLO er gefið í. litlum
skömmtum.
Déshibernation getur tekið fleiri sól-
arhringa; í fyrstu er aðeins breitt lak
yfir sjúklinginn, svo að hann hi'tni ekki
of fljótt. Næringu fer hann inti'avenöst
og jafnframt í minnkandi skömmtum
ofantalin lyf.
Ýmsar komplikationir geta komið til,
en ekki skal farið nánar út í þær.
Svæfingaraðferð þessi, og eftirfarandi
reyndar líka, eru af flestum taldar indi-
ceraðar við meiri háttar skurðaðgerðir
á debil sjúklingum, sem annars mundu
ekki þola aðgerð vegna hættu á kollaps.
T. d. hjarta- og lungnaaðgerðir, stran-
guleraðar herniur, acut pancreatitis,
peritonitis etc.
Medicinskar indikationir eru ennþá
fremur óákveðnar, en meðal þeirra eru
svæsnar infectionir með septicemi.
Psychiatriskar indikationir fyi-ir hi-
bernation telja Delay og Deniker aðal-
lega vera acutar psychosur.
2. Anesthésie potentialisée, sem er án
kælingar og postoperativt eru sjúk-
lingar aðeins „blokkeraðir" tiltölu-
lega stutt.
3. Anesthésie facilitée, án kælingar,
minni lyfjaskammtar, ekkert post-
operativt blokk.
Kemi og physik.
Kemiskt eru chlorpromazine og skyld
efni leidd af ormalyfinu phenothiazini,
sem síðan er substituerað á ýmsa vegu
aðallega við N atomið. Chlorpromazine
er t. d. 3-chloro-10(3’-dimethylaminopro-
pyl) -phenothiazin.
I
N(CH3)2.HCI
Chlorpromazine hydrochlorid
Ethopropazine (Lysivane, sem er not-
að við Parkinsonisma) er N-(diethyl-
amino-n-propyl) -phenothiazin. Diparcol
er N- (diethylaminoethyl) -phenothiazin.
Pactal (þýzkt) er N-methyl-piperidyl-
(3) -methyl-phenothiazin.
Á þennan hátt hafa verið framleidd
fjölmörg skyld efni. Sum þeirra hafa
sterka antihistaminverkun, enda svipar
formúlunum nokkuð til antihistaminica.
Sterkast þeirra sem antihist., verkar
promethazine (Phenergan (N-dimethyl-