Læknaneminn - 01.09.1969, Qupperneq 7

LÆKNANEMINN
7
ist jafnvel fram á þessa öld hér
á landi, að slegnir voru þröngir
rimlakassar utan um órólega
sjúklinga, svo að þeir gátu varla
hreyft sig. Var þeim gefinn mat-
ur á milli rimlanna. Árið 1901
starfaði hér um tíma danskur
læknir, Christian Schierbeck að
nafni, sem rann svo til rifja hin
ómannúðlega meðferð, sem geð-
veikir urðu fyrir, að hann bauðst
til að láta tengdaforeldra sína gefa
fslendingum 15 rúma geðveikra-
spítala. Ekki varð þó úr þessu.
Seint á sumrinu 1905 voru sam-
þykkt lög á alþingi um stofnun
geðveikrahælis. í frumvarpinu,
sem lagt var fyrir alþingi, var upp-
haflega gert ráð fyrir, að aðeins
22 rúm yrðu á spítalanum eða fyr-
ir 1/6 hluta þeirra, sem þá voru
taldir geðveikir samkvæmt mann-
talinu frá 1901. í meðförum al-
þingis var frumvarpinu breytt
þannig, að hælið skyldi rúma 40—
50 sjúklinga og ákveðið, að því
skyldi fundinn staður í nánd við
Reykjavík. Þessi spítali stóð full-
búinn og var tekinn í notkun 27.
maí 1907 og er enn í notkun svo
sem kunnugt er. Til gamans má
geta þess, að áætlaður byggingar-
kostnaður var 90 þúsund krónur,
en áætlaður rekstrarkostnaður
fyrsta árið var 21.455,00 krónur
miðað við 50 sjúklinga. Daggjöld
voru ákveðin 1,00 króna á sjúkl-
ing, sem var tæpur helmingur af
kostnaði. Til samanburðar er tal-
ið, að 90 rúma geðdeild, sem á að
byggja við Landspítalann, muni
kosta um 100 milljónir króna. Er
þá ekki reiknað með kostnaði
vegna ýmiss konar aðstöðu, sem
þegar er fyrir hendi í Landspítal-
anum, en vrði að byggja upp, ef
byggð væri sjálfstæð deild óháð
öðrum spítala. Áætlaður rekstrar-
kostnaður Kleppsspítalans í ár er
70 milljónir, en daggjöldin nú að-
eins 600,00 krónur.
Það gefur auga leið, að geð-
spítali, sem byggður var á þess-
um tíma, og var þegar allt of lítill,
fylltist á mjög skömmum tíma af
erfiðustu sjúklingunum og þeim,
sem höfðu lélegastar batahorfur.
Einnig kom þá nokkuð af fávitum
í spítalann, og stuðlaði það að
því, að spítalinn fylltist og stíflað-
ist þegar eftir 2—3 ár, svo að úr
því gátu ekki komið nema 10—15
sjúklingar árlega á spítalann.
Fram til 1929 starfaði aðeins einn
læknir við spítalann, Þórður heit-
inn Sveinsson, sem hafði farið ut-
an, áður en rekstur spítalans hófst,
til þess að kynna sér geðlækning-
ar í Danmörku og Þýzkalandi.
Síðan hefur verið smáaukið við
þennan spítala fram til ársins
1951. Var þá talið, að rúm væri
fyrir 240 sjúklinga í spítalanum.
Síðan hefur ekkert verið byggt við
spítalann nema ketilhús og vinnu-
stofur fyrir sjúklinga.
Vegna skortsins, sem alltaf hef-
ur verið á sjúkrarými fyrir geð-
sjúka, hafa öíl ónotuð pláss á öðr-
um sjúkrastofnunum smám sam-
an verið tekin í notkun fyrir geð-
sjúka. Þannig varð Farsóttahúsið
í Reykjavík smám saman að geð-
deild eftir síðari heimstyrjöld-
ina, en hefur nú loks verið lagt
niður, eftir að það komst á níræð-
isaldur og geðdeild Borgarsjúkra-
hússins var tekin í notkun. Geð-
læknum fjölgaði hægt, 1940 voru
aðeins 3 geðlæknar á landinu. Ár-
ið 1950 voru þeir orðnir 5, en um
síðustu áramót voru 10 læknar
starfandi hér á landi, sem höfðu
hlotið sérfræðiviðurkenningu í
geðlækningum. 6 af þessum 10
læknum eru sjúkrahúslæknar að
aðalstarfi, 1 sinnir aðallega al-
mennum lækningum, en 3 sinna