Læknaneminn - 01.09.1969, Page 20

LÆKNANEMINN
%0
funktional scoliosis af því, að ekki
er um að ræða neina fleygmynd-
un á hryggjarliðum, svo og að
kúrfan er yfirleitt einföld, svo-
kölluð C kúrfa, þ. e. hún fer aldrei
yfir miðlínu oftar en einu sinni.
Snúum nú athygli okkar að
struktural scoliosis. Aldrei verður
nógu rík áherzla lögð á að komast
að réttri etiologiskri greiningu í
þessum tilfellum. Verðum við þá
að hafa í huga, að scoliosis er ekki
sjúkdómur heldur sjúkdómsein-
kenni. Nauðsyn þess að komast að
réttri etiologiskri greiningu er
jafn mikil, þrátt fyrir þá stað-
reynd að stærsti hluti tilfellanna
lendir í þeim flokknum, sem kallað-
ur hefur verið idiopathiskar scoli-
osur. I praxis verður aðalvandinn
að greina á milli scoliosis, sem or-
skast af poliomyelitis, og þeirra,
er kallast idiopathiskar. Bæði er,
að þetta eru langstærstu flokkarn-
ir, svo og hitt að scoliosis, er or-
sakast af öðrum sjúkdómum, er
tiltölulega auðgreind.
Idiopathiskar hryggskekkjur
eru almennt taldar algengastar
meðal struktural hryggskekkja.
Þó greinir framámenn hér nokkuð
á. Risser telur t. d., að mjög stór
hluti þeirra hryggskekkja, sem al-
mennt eru taldar idiopathiskar,
orsakist í raun og veru af vægum
tilfellum af poliomyelitis, er ekki
hafi verið greind. Telur hann, að
megi finna vöðvalamanir hjá
flestum, er taldir eru hafa idi-
opathiskar hryggskekkjur, Flest-
ir framámenn eru þó andvígir
þessari skoðun og benda á þau
fjölmörgu atriði, er greina idi-
opathiskar hryggskekkjur frá
þeim, er orsakast af poliomyelitis.
Má þar til nefna, að idiopathiskar
hryggskekkjur koma aðallega fyr-
ir hjá stúlkum, eða í um 85% til-
fella, en hryggskekkjur af völd-
um poliomyelitis eru nokkuð jafn-
tíðar hjá báðum kynjum. Idiopath-
iskar hryggskekkjur koma fram á
ákveðnu aldursskeiði, þ. e. ungl-
ingsárunum, en hryggskekkjur
af völdum poliomyelitis geta hins
vegar komið fram á hvaða aldurs-
skeiði sem er. Idiopathisk hrygg-
skekkja er nær alltaf stöðug
(stable) og í jafnvægi, en hrygg-
skekkja af völdum poliomyelitis
ekki nær alltaf. Af þessu leiðir, að
munurinn á hryggskekkjusveigj-
unni í standandi og liggjandi stöðu
er oft tiltölulega lítill við idiopa-
thiskar hryggskekkjur, oft ekki
meiri en 10°-—15°, en hins vegar
oftast miklu meiri við hrygg-
skekkjur af völdum poliomyelitis,
þar sem þær eru mun óstöðugri og
vilja því falla saman í standandi
stöðu. Ef litið er á horfurnar,
kemur einnig fram greinilegur
munur. Idiopathisk hryggskekkja
getur aðeins aukizt, meðan líkam-
inn er í vexti, og kemur ekki fram
eftir að vexti lýkur. Hryggskekkja
af völdum poliomyelitis getur
hins vegar aukizt og jafnvel kom-
ið fram eftir að vexti er lokið.
Ofangreind atriði, er jafnframt
gefa nokkrar upplýsingar um
þessar tvær tegundir hrygg-
skekkju, virðast ótvírætt styðja
þá skoðun, að idiopathisk scoliosis
eigi fullan rétt á sér sem klíniskt
hugtak, og að orsaka þessara til-
fella sé ekki að leita í poliomyelitis.
Allt er hins vegar á huldu um or-
sök idiopathiskrar hryggskekkju.
Margar tilgátur hafa komið fram,
en engar reynzt á verulegum rök-
um reistar.
Við skoðun á sjúklingi með
hryggskekkju er nauðsynlegt að
afla nákvæmrar sjúkrasögu. Hve-
nær kom hryggskekkjan fyrst í
ljós, hvernig var fyrst tekið eftir