Læknaneminn - 01.09.1969, Síða 22

22
LÆKN ANEMINN
stuttlega lýst prófun þessara
vöðva.
Styrkleika abdominal vöðva er
bezt að prófa, er sjúklingur ligg-
ur á bakinu með hnén dregin upp.
Athuguð er staða naflans, er
sjúklingur liggur, og síðan meðan
sjúklingur reisir höfuð og herðar
frá kodda. Færist naflinn niður á
við, er um að ræða veiklun í efri
hluta rectusvöðva, en færist nafl-
inn hins vegar upp á við, er um að
ræða veiklun í neðri hluta rectus-
vöðva. Veiklun í m. obliquus
abdominis er auðveldast að prófa,
er sjúklingur liggur á bakinu með
upphandlegg niður með síðunni,
olnboga í 90° beygju og hnefann
upp í loft. Sjúklingurinn er síðan
látinn ýta hnefanum upp í loftið
gegn mótstöðu skoðandans. Ef um
lömun er að ræða í m. obliquus,
færast neðstu rifin frá naflanum
og að hinum prófaða handlegg.
Við lömun í m.serratus anterior
kemur fram svokölluð „winging“
á herðablaðinu, þ. e. afturbrún
þess lyftist frá rifjahylkinu. Þetta
má prófa með því að láta sjúkl-
inginn standa með olnboga í 90°
beygju og þrýsta síðan handleggn-
um fram gegn mótstöðu. Oft má
sjá mismun á vöðvamassa pector-
alis vöðvanna, ef um lömun eða
veiklun er að ræða annars vegar.
Styrkleika má prófa með því að
láta sjúklinginn færa handlegginn
úr abduceraðri stöðu niður að síð-
unni gegn mótstöðu.
Séu ofangreind vöðvapróf nei-
kvæð og finnist ekki aðrar lam-
anir eða saga um mænuveiki, verð-
ur að álíta, að um idiopathiska
hryggskekkju sé að ræða, ef engin
önnur orsök hefur fundizt. Gildir
þetta einkum, ef upphaflega kúrf-
an er thoracal kúrfa, convex til
hægri, en slík kúrfa er langalgeng-
ust við idiopathiskar hrygg-
skekkjur.
Roentgenmyndir hafa mikla
þýðingu við rannsóknir og eftirlit
sjúklinga með hryggskekkju. Nota
þarf það stórar filmur, að unnt sé
að sjá á sömu myndinni allan
hrygginn, allt frá sacrum upp að
efsta thoracal lið. Þýðingarmestu
myndirnar eru ant.-post. myndir í
standandi og liggjandi stöðu. Á
standandi mynd sést hin raunveru-
lega kúrfa, en á liggjandi mynd
sést, hve mikið réttist úr kúrfunni
við legu. Við upphaflegt mat
sjúklinga með hryggskekkju, eink-
rnn ef um er að ræða hryggskekkju
á háu stigi, eru oft teknar fleiri
myndir, halla- og sveigjumyndir
auk hliðarmyndar. Þessar myndir
hafa þó fyrst og fremst þýðingu,
er meta skal, hversu mikillar rétt-
ingar er að vænta við kírurgiska
meðferð.
Sé sjúklingur með væga hrygg-
skekkju, og hafi því verið ákveðið
að meðhöndla hann conservativt,
þarf að fylgjast náið með honum,
í það minnsta þar til vexti er að
fullu lokið. Auk reglulegrar lækn-
isskoðunar er oft stuðzt við
roentgenmyndir, sem teknar eru
öðru hvoru, oft á 6 mánaða fresti.
Nægir þá standandi ant.-post.
mynd, eða standandi og liggjandi
mynd, eins og áður er lýst. Þar
sem slíkt eftirlit gæti fallið í hlut
hvers læknis, einkum í héraði,
þykir rétt að lýsa, hvernig hrygg-
skekkjukúrfan er mæld eftir
roentgenmyndum til að sjá, hvort
um aukningu á kúrfunni er að
ræða.
Fyrst er að ákveða, hver sé upp-
haflega kúrfan og hverjar com-
pensatoriskar. Nægir þar að nefna,
að upphaflega kúrfan er venjulega
lengst, hefur mestu sveigjuna og
mestu struktural breytingarnar.