Læknaneminn - 01.10.1987, Blaðsíða 32

2) Fc-Fc interacticns
—> Imrnune precipitation
MYND 1. Sýnir mjög einfaldaðan uppdrátt af því hvernig talið er að
mótefnafléttur verði óuppleysanlegar í lausnum s.s. líkamsvökvum.
Efri hluti mynd-arinnar sýnir það líkan sem lengi var litið á sem einu
skýringuna á útfellingu mótefnafléttna: „infinite- lattice theory“. A
neðri hlutanum er líkan, sem skýrir hvernig ósértækir (e. non-specific)
samloðunarkraftar hafa þýðingu við útfellingu mótefnafléttna; (sbr.
„occlusion hypothesis11): Þegar mótefni af G-gerð hafa bundið mótefn-
isvaka, tengjast halahlutar þeirra hvor öðrum vegna samdráttarkrafta
milli vatnsfælinna hópa og jóna.
isvakar hafi fleiri en eitt sameinda-
munstur (e. antigen determinant;
epitope) sem tvö eða fleiri mótefni
geta bundist og verið bundnar hon-
um á sama tíma. Hins vegar að allar
mótefnagrunneiningar hafi a.m.k.
tvö eins bindiset fyrir sama hluta
mótefnisvaka.2 Séu þessi skilyrði
uppfyllt geta mótefnafléttur hæglega
orðið svo stórar að þær botnfalla í
lausnum eins og blóðvökva, milli-
frumuvökva og vessum.
Afleiðingar af myndun mótefna-
fléttna í líkamanum ráðast annars
vegar af fjölda þeirra mótefna og
mótefnisvaka sem hvarfast11 og hins
vegar af hlutfalli þeirra.8,11 Fyrri
þátturinn ákvarðar styrkleikastig
viðbragða í ónæmiskerfmu við
myndun ónæmisfléttna. Hinn seinni
ræður eðli fléttnanna sem myndast
og þar með dreifingu þeirra í líkam-
anum.811 Þegar styrkleikahlutfallið
milli mótefna og mótefnisvaka er
hærra en einn, botnfalla mótefna-
fléttur hratt og á myndunarstað.
Þessum mótefnafléttum er fljótlega
eytt því fjölmargir Fc-halar á yfir-
borði þeirra laða að sér vefjagleypla,
sem innbyrða og eyða fléttunum."
Oðru máli gegnir þegar sama styrk-
leika hlutfall er töluvert lægra en
einn. Þá myndast uppleysanlegar
mótefnafléttur sem bindast seint og
illa við vefjagleypla sérstaklega ef
klofningarkerfið ræsist ekki við
myndun þeirra. Þannig berast þær
víða af myndunarstað eftir blóðrás-
inni og kunna að valda kerfisbundn-
um viðbrögðum og falla út í nýrum,
liðum og húð.8,11
Árið 1979 sýndi Moller NPH
fram á að G mótefni bindast mótefn-
isvökum og mynda óleysanlegar
mótefnafléttur, hraðar og í meira
magni, en við mátti búast skv. „in-
finite lattice theory".12 í leit að skýr-
ingum á því, bar Moller saman
magn og hraða útfellinga þegar
ósnortin G mótefni og samsvarandi
F(ab’)2 (G mótefni sem pepsín hefur
rofið halann af), bindast sama mót-
efnisvaka: í ofgnótt mótefna (F(ab’)2
eða IgG) var ekki mikill munur á
hraða og magni útfellinga hjá
F(ab’)2 og ósnortnum IgG. Annað
var uppi á teningnum þegar styrkur
mótefna og mótefnisvaka var í jafn-
vægi. Við þær aðstæður botnfelldu
F(ab’)2 færri mótefnisvaka, mynd-
30
LÆKNANEMINN M987-40. árg.