Læknaneminn - 01.04.1998, Blaðsíða 61

Lífeölisfræ&i rannsóknir á meltingarvegi.
Mynd 12. Smáþarmaþrýstingsmæling í sjúklingi með cronic
intestinal pseudoobstruction (CIP). Það er til staðar bæði eðli-
leg samdráttarvirkni (þríhyrningur niður) og óeðlileg samdrátt-
arvirkni (stjarna). Þetta er dæmigerð niðurstaða íyrir visceral
neuropathy.
Mynd 14. Útreiknaður flæðistími í gegnum smáþarma með H2
öndunarprófi.
10. í fasa I sem getur staðið yfir í tæpan klukkutíma er
mjög lítið um samdrætti í smáþörmum. Þarna fer lík-
lega fram fyrst og fremst frásog á vökva úr smáþarmin-
um eftir að meltingu er lokið. I fasa II sem stendur mis-
lengi eða allt að klukkutíma sjást einstaka vöðvasam-
drættir í smáþarminum án þess að peristalsis sjáist. I
fasa III sjást reglulegir vöðvasamdrættir um það bil 10-
12 á mínútu í smáþarminum. Þessi samdráttarhrina
færist úr maga, niður í gegnum duodenum og alla leið
niður í ileum. Þessir kröftugu vöðvasamdrættir hreinsa
maga og smáþarm af ómeltu innihaldi yfir í ristilinn.
Mynd 13. Teilcning af mælingu
á flæðistíma í gegnum smáþarma
(orocoecal transit time) með H2
öndunarprófi. Þegar sykurefni
sem ekki frásogast í smáþarma
koma niður í coecum hækkar
styrkur H2 í útönduðu lofti
mjög fljótt.
Þegar fasi III er búinn tekur við fasi
I og þannig helst hreyfimynstrið
þangað til að viðkomandi borðar og
fer þá hreyfimynstrið yfir í það
hreyfimynstur sem hér var fyrst lýst.
Við rannsóknir á sjúklingum með
grun um hreyfitruflanir í starfsemi
smáþarma er því nauðsynlegt að gera
skýran greinamun á hvort verið er að
rannsaka einstakling í föstu eða eftir að hann er búinn
að borða. Venjan er sú að skoða hvorttveggja og eru
þessar rannsóknir því mjög tímafrekar.
Þær rannsóknaraðferðir sem við höfum til að rann-
saka lífeðlisfræði smáþarma eru smáþarmaþrýstings-
mæling, H2 öndunarpróf og ísótóparannsóknir. Eins
og í öðrum hlutum meltingarvegarins er mjög mikil-
vægt að útiloka fyrst vefrænar orsakir og oftast er gerð
röntgenmyndataka til að útiloka þrengsli eða lokanir í
smáþörmunum áður en farið er út í lífeðlisfræðilegar
rannsóknir. Röntgenmyndataka getur einnig sýnt poka
LÆKNANEMINN • 1. tbl. 1998, 51. árg.
59