Læknaneminn - 01.04.1998, Blaðsíða 111

Ofbeldi
Andri Kristinsson^. Brynjólfur MogensenÁ
*LHÍ, 2Slysadeild SHR.
Inngangur: Slysa- og bráðamóttaka Sjúkrahúss Reykjavíkur skráði meðferð
ofbeldis samkvæmt International Classification of Diseases 9 fram til síðustu áramó-
ta. Sú skráning nýttist ekki nógu vel við rannsóknir á fyrirbyggjandi þáttum gegn
ofbeldi þar sem lítið fór fyrir orsakaskráningu. Þann 1. janúar 1997 tók slysa og
bráðamóttaka í notkun nýtt tölvuvætt Norrænt slysa, ofbeldis og óhap-
paskráningarkerfi: Classification of Exernal Causes og Injuries (NOMESKO) og
stefnt að samskonar skráningu á öðrum sjúkrahúsum og heilsu-gæslum um land allt
á næstu árum. Tilgangur rannsóknarinnar var að sjá hverning til hafi tekist með hina
nýju skráningu. Hvernig hún er og hverju þarf hugsanlega að breyta svo upplýsingar
þær er NOMESKO gefur nýtist sem best í forvarnarstarfi gegn ofbeldi.
Efniviður: Til að vísa veginn að þessum atriðum voru fengnar upplýsingar, frá
gagnabanka slysa og bráðamóttöku, um þá sem leituðu meðferðar vegna ofbeldis á
tímabilinu 1. janúar til 9. maí 1997, alls 481.
Niðurstöður: Meginhluti ofbeldisþolenda, sem slysa og bráðamóttaka fær til sín
eru karlar á aldrinum 15-25 ára, oftast í tengslum við skemmtanir. NOMESKO
gefur einning upplýsingar um gagnaðila og ofbeldi sem oft dylst svo sem heimilis og
vinnustaðaofbeldi.
Umræða: Ofbeldi milli karla gefur lítið breyst en fram koma upplýsingar um
dulið ofbeldi. Breytingar á grófleika ofbeldis sjást illa þar sem engin góð flokkun á
grófleika ofbeldis er til. Skráningin gæti hjálpað til við að finna þá þætti í þjóðfélag-
inu sem stuðla að ofbeldi og tekið væri á í forvörnum.
Articular hypermobility in Icelandic
twel ve-year-ol ds
Arne OvindeslandL Helgi Jónsson^, Halldór Jónsson^, Atli Árnason^, Jens
Magnússon^.
*LHÍ, ^Gigtardeild Lsp, ^Heilsugæslan Lágmúla, ^Heilsugæslustöðin
Grafarvogi.
Introduction: Articular hypermobility is an inherited condition with increased
mobil-ity of the joints, due to increased laxity of soft tissue. It has been connected
with joint pain and osteoarthritis in certain joints in later stages of life. Previous stud-
ies have indicated that musicians can benefit from articular hypermobility, but for
sports participants the condition has been considered a drawback, due to injuries.
Objective: 1) To study the extent of hypermobility among Icelandic
twelveyearolds.2) To see if any connection can be made between hypermobility, artic-
ular pain, injuries and musical activity as early as at this age.
Materials and methods: 267 children, 143 girls and 124 boys, attending the 7th
grade in 5 different public schools in Reykjavik, were examined for hypermobility
using the Beighton criteria. These are 1) > 90° extension in MCP V, 2) Opposition
of thumb to forearm, 3) > 10° extension of the elbow, 4) > 10° extension of the knee
and 5) Placing the palms in the floor with straight knees. The 4 first criteria are bilat-
eral, giving a maximum score of 9. A person fulfilling 4 or more Beighton criteria is
considered being hypermobile. In addition to the Beighton criteria, the grip width
was measured, and the presence of M. palmaris longus assessed.
A different observer asked the children a list of questions to assess history of artic-
ular pain and/or injury, type and frequency of sports activity, and musical activity.
Results: The prevalcnce of articular hypermobility (>4 Beighton criteria) was
40.5% among the girls and 12.9% among the boys. The prevalence of each criteria
varied from 2039%, and all were more common in girls with the exception of the
>90° extension in MCP V which was comparable in both sexes. Each of the bilater-
al criteria correlated strongly to the contralateral side and with the cumulative
Beighton score (Spearman rank correlation, Rs, approximately 0.5, p<0.001), but
there were only weak correlations with the other criteria. The "palms on the floor"
criterion seemed to behave differently, correlating less strongly to the Beighton score
(Rs 0.25) and being more common in those reporting sport activity (48/180 vs 8/87,
x2 p<0.01).
Otherwise, there seemed to be a slight nonsignificant trend for hypermobile sub-
jects to be less active in sports (64% vs 69%) and to report more joint pain (55% vs
51%). A simi-lar trend was seen with reported pain frequency (Rs Pain frequency vs
Beighton score 0.11, p=0.06).
No difference was found with regard to the school’s physical education pro-
gramme, musical activity, type of sports, joints with reported pain, luxations, ankle
sprains or the presence of M. palmaris longus between hypermobile and nonhyper-
mobile subjects. On the other hand "grip width" correlated positively with the
Beighton score (Rs 0.23, p<0.001).
Conclusions: There is an unusually marked sex difference in the prevalence of
hypermobility in Icelandic 12 year olds, with the girls' prevalence among the high-
est reported. Despite a slight tendency towards less sports activity and more report-
ed pain in hypermobile subjects, no evidence was found to suggest that hypermobil-
ity affects joint symptoms or leisure activities at this age.
The current fmdings may be of relevance with regard to the development and dis-
tribution of joint symptoms and osteoarthritis in Icelandic females.
Virkni penicillins (PCN) og ceftriaxons (CRO) gegn þremur hjúpgerðum
pneumokokka á tveimur sýkingastöðum í músum
Ásgeir Thoroddsen *. Helga Erlendsdóttir^, Sigurður GuðmundssonÁ
^LHÍ, ^Sýkla-og lyflækningadeild Landspítalans.
Inngangur: Tiltölulega takmarkaðar upplýsingar eru til um samspil lyfja og bak-
tería milli mismunandi sýkingastaða. Nýlegar hérlendar rannsóknir á ónæmisbæl-
dum músum sýndu að vöxtur pneumokokka (stofn 6B) og drápsvirkni af PCN og
CRO var mismun-andi milli sýkingarstaða. Til að athuga þetta samspil nánar var
ákveðið að kanna virkni þess-ara lyfja í lungnabólgu- og læramódeli, án ónæmis-
bælingar og á öðrum stofnum pneumo-kokka.
Efniviður og aðferðir: Notaðar voru 3 hjúpgerðir pneumokokka; 6B, 6A og 3.
Svissneskar albínómýs voru sýktar í pentóbarbítal svæfmgu með viðkomandi
pneumokokkalausn um nefsem veldur lungnabólgu vegna ásvelgingar. Tíu klst. síðar
voru -læri sömu músa sýkt í Iéttri ether svæfmgu. Tólf klst. eftir lungnasýkingu var
músunum gefm einn skammtur sýklalyfs undir húð. í töflunni má sjá MIC (mg/I)
þessara stofna ásamt skömmtum sem notaðir voru :
Stofn: MIC - PCN Skammtar PCN (mg/kg) MIC - CRO Skammtar CRO (mg/kg)
6B 1.0 100 0.75 30
6A 0.016 12.5 0.012 2
3 0.032 12.5 0.023 2
Músunum var svo fórnað á ákveðnum tímapunktum á næstu 24 klst., 2-4 mýs í
senn, læri og lungu fjarðlægð, mulin, raðþynnt, og sáð á agar til bakteríutalningar.
Athugaður var munur á virkni sýldalyfjanna eftir sýkingarstöðum, hjúpgerðum,
drápsvirkni PCN og CRO, og að lokum niðurstöður úr tilraunum með 6B bornar
saman við fyrri niðurstöður þar sem notaðar voru ónæmisbældar mýs.
Niðurstöður:
Penicillin:
Stofn Lungu Hámarksdráp CFU Tími við hámarksdr. Læri Hámarksdráp CFU Tími við hámarksdr.
6A 2,3 ± 1,0 logio 8 klst. 4,0 ± 0,9 logio 4 klst.
3 0,5 ±0,9 logio 8 klst. 1,9 ±0,6 logio 8 klst.
6B 1,5 ± 1,7 logio 12 klst. 2,1 ±0,5 logio 6 klst.
6B neutropen. 0,9± 0,21ogio 6 klst. 0,9±0,41ogio 2 klst.
Ceftriaxone:
Stofn Lungu Hámarksdráp CFU Tími við hámarksdr. Læri Hámarksdráp CFU Tími við hámarksdr.
6A 1,6 ± 0,4 logio 24 klst. 3,7 ± 0,9 logio 4 klst.
3 2,8 ± 0,7 logio 24 klst. 2,3 ±0,7 logio 24 klst.
6B 2,4 ±0,5 logio 24 klst. 3,8 ±1,4 logio 12 klst.
6B neutropen. 1,5± 0,2 logio 8 klst. 1,9± 0,3 logio 4 klst.
Ályktanir: Athygli vekur að almennt varð dráp beggja lyfja áberandi fyrr og meira
í Iærum en lungum. Orsaka mætti Iíldega leita í staðbundnum átfrumum í lungum
og/eða ólíkum aðstæðum á sýkingarstað ss pH gildi ofl., hinsvegar hafa rannsóknir
sýnt að aðgengi lyfjanna er svipað á þessu tveimur stöðum. Af óljósum orsökum sýnir
stofn 3, sem er með einkennandi mikinn hjúp, ekki þetta mikinn mun milli
sýkingarstaða. Hjúpgerðir virðast því skipta máli í sambandi við lyfjavirkni. Einnig
er athyglivert að hámarksdrápvirkni er meiri, drápið varir lengur, og endurvöxtur er
minni í normal músum en ónæmisbældum, en það bendir til mikilvægs þáttar
LÆKNANEMINN • 1. tbl. 1998, 51. árg.
109