Læknaneminn - 01.04.1998, Blaðsíða 16

Læknaneminn - 01.04.1998, Blaðsíða 16
Guömundur Þorgeirsson Mynd 2. Aldurs- stöðluð dánartíðni kvenna í Evrópu 1990-1991. Allar dánarorsakir. Aldur 0-64 ára (ref. 3). Rates per 100 000 ÍSLENSKFARALDSFRÆÐI Mest af þeirri vitneskju sem fyrir liggur um áhættu- þætti hjarta- og æðasjúkdóma á Islandi hefur verið aflað í rannsókn Hjartaverndar (10). I töflu 1 eru dregnar saman helstu niðurstöður úr fjölþáttagreiningu þar sem metið er tölfræðilega sjálfstætt samband fjölmargra áhættuþátta og dánartíðni úr kransæðasjúkdómi meðal íslenskra karlmanna (11). Mikilvæg sjálfstæð áhrif ald- urs, kólesteróls, fastandi blóðsykurs, reykinga, og blóð- þfystings koma þar glöggt fram. Einnig sú gríðarlega áhætta sem því fylgir að hafa einkenni kransæðasjúk- dóms þegar áhættan er metin. Þannig hafa þeir sem sögu hafa um kransæðastíflu eða hafa merki slíks áfalls á fyrir konur. Það er greinilegur austur-vestur “gradient” fyrir bæði kyn, þ.e. dánartíðni lækkar eftir því sem vest- ar dregur og Island stendur með pálmann í höndunum. Hins vegar er gamla Sovét og fleiri A-Evrópulönd í mjög slæmri stöðu sem fer versnandi. Þegar litið er á dánartíðni úr kransæðasjúkdómi (myndir 3 og 4) er enn austur-vestur gradient en einnig norður-suður og í þessum samanburði er staða íslands ekki eins glæsileg, þótt hún sé miklu betri en í A-Evrópu. Mestu skiptir þó að þróunin hjá okkur er í rétta átt, en í ranga átt í Austur-Evrópu. Hins vegar líðum við enn fyrir alltof fituríkt fæði og alltof útbreiddar reyk- ingar (9). I þeirri ítarlegu Evrópurannsókn sem hér er vísað til (3) er sérstaklega athyglisvert, að gagnstætt því sem margir halda, ná breytingar í aldursstaðlaðri dánartíðni einnig til aldurshópsins 75-84 ára sem bendir til að þeir kraftar sem ráða breytingum í dánartíðni úr hjarta- og æðasjúkdómum verki á ailt samfélagið; á alla aldurs- hópa og bæði kyn. hjartariti sjö til áttfalda áhættu að deyja úr kransæðasjúk- dómi samanborið við þá sem ekki hafa nein merki kransæðasjúkdóms. Taka digitalis hafði í för með 70% áhættuaukningu, sennilega vegna þess að slík lyfjataka er einfaldlega teikn um að viðkomandi hafi hjartasjúkdóm. Mikilvægustu áhættuþættir kransæðasjúkdóms eru orðnir svo vel þekktir meðal almennings að sú spurning brennur einna heitast hvers vegna fleiri hagnýta sér ekki þessa þekkingu sjálfum sér til hagsbóta og samfélaginu til góðs. I samfélagi okkar eru eldd margir sem komnir eru til vits og ára sem ekki vita að kólesteról, reykingar, hár 14 LÆKNANEMINN • l.tbl. 1998, 51. árg.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Læknaneminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknaneminn
https://timarit.is/publication/1885

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.