Bændablaðið - 14.12.2023, Blaðsíða 12

12 Bændablaðið | Fimmtudagur 14. desember 2023
FRÉTTIR
Í haust voru grisj aðir nokkrir
hektarar í lerkiskógi í G arði í
K elduhverfi.
G uðríður Baldvinsdóttir,
skógræktarráðgjafi Skógræktarinnar
á Akureyri, segir að um merkisatburð
hafi verið að ræða, því þetta sé
í fyrsta skipti sem ungskógur
sé snemmgrisjaður í Norður-
Þingeyjarsýslu.
„Þetta er áhugavert fyrir þær sakir
að fáir gerðu ráð fyrir því fyrir 20
árum að nytjaskógar myndu vax a
úr grasi svo norðarlega, en þessi
skógur á rætur að rekja til fyrstu ára
Norðurlandsskóga.“ Í sýslunni eru
samningsbundin skógræktarsvæði
rúmlega þúsund hektarar að
stærð sem eru um 0,5 prósent af
heildarflatarmáli gróins lands.
L ítil áh rif be itar á ny tjaskógi nn
Skógrækt í G arði hófst árið 2001, en
eigendur jarðarinnar eru þau Rúnar
T ryggvason og Hrund Ásgeirsdóttir.
Snemmgrisjunin nú var í rússalerki
sem gróðursett var 2002 til 2003 . Þar
sem áður var hefðbundið mólendi er
að vaxa upp vöxt ulegur skógur og
þar sem snemmgrisjunin fór fram er
kafgras áberandi í skógarbotninum,“
segir G uðríður, sem gerði einmitt
sauðfjárbeitartilraunir fyrir átta árum
á sama svæði.
„Í skóginum voru könnuð
möguleg áhrif sauðfjárbeitar á
ungan lerkiskóg og var beitin þyngst
þar sem nú var snemmgrisjað. Á
þeim tíma voru áhrif beitarinnar á
skóginn lítil. Því má sjá fyrir sér
að hægt verði að nýta skóginn til
sauðfjárbeitar samhliða því sem
skógurinn vex upp og gefur af sér
viðarnytjar í framtíðinni.
Hún segir að í haust hafi
grisjunin náð til 2,5 hektara af
skóginum. Fjöldi trjáa á hektara
fyrir snemmgrisjun hafi verið á
bilinu 2.800 til 4.3 00, en það hafi
verið grisjað niður í um 1.500 tré
á hektara.
A uki ð v axt arrý mi
Að sögn Rúnars skógareiganda
er synd að sjá viðinn grotna niður
og æskilegt að til væru góðir
nýtingarmöguleikar. Að einhverju
leyti er hægt að nýta hann í staura,
kurl og eldivið en það er spurning
um gott aðgengi að skóginum og að
hafa tíma í verkið.
Áður en lerkiskógur er grisjaður
þarf hæð trjánna helst að vera komin
í fimm til sex metra og þéttleikinn
þarf að vera meiri en 2.300 plöntur
á hektara. Viðarnytjar af trjám sem
felld eru við snemmgrisjun eru
litlar því tilgangurinn er að auka
gæði skógarins og fjárfesting til
framtíðar fyrir skógareigandann.
T ilgangurinn er meðal annars að
auka vax tarrými þeirra trjáa sem
eftir standa og fjarlægja gölluð tré,
eins konar ásetningsval. /s m h
Nytjaskógrækt:
Snemmgrisjun á
rússalerki í Kelduhverfi
F á ir gerð u rá ð fyrir þ v í fyrir 2 0 á rum að nyt j ask ó gar m ynd u v ax a ú r grasi
sv o norð arlega. Mynd / G u ðm u ndu r B aldv in G u ðm u ndsson
B ergur B j örnsson á S elfossi
hefur unnið hvað lengst allra
S unnlendinga við skógarhögg
á j ólatrj ám. Hann er farinn að
hugsa fyrir j ólatrj ám sem höggvin
verða laust eftir 2 0 3 0 .
„Ég hef unnið við skógrækt og
landgræðslu nánast alla mína tíð,“
segir Bergur. Hann er fæddur árið
1967 í Þjórsárdal í G núpverjahreppi
hinum forna og því búinn að leggja
gjörva hönd á plóg um langa hríð.
„Ég ólst þar upp í skóginum og
fór að vinna í skógræktinni upp úr
fermingu og allt fram til 1997 eða þar
um bil. Þá tók ég pásu frá þessu og
fór að vinna við smíðar og sitthvað
fleira, vann t.d. í Vatnsfelli í tvö ár
og tók þátt í að reisa þar virkjun.
Ég fór svo í G arðyrkjuskólann
2008 þegar hrunið varð,“ segir
hann og bætir við að þar hafi hann
verið á námsbrautinni skógum og
náttúru í tvö ár og svo annað eins
á skrúðgarðyrkjubraut í fjarnámi.
Þá lá leiðin austur í G unnarsholt
þar sem Bergur starfaði hjá
Landgræðslunni um sjö ára skeið.
Fyrir þremur árum tók hann
svo við sem framkvæmdastjóri
Skógræktarfélags Árnesinga.
H álft þ ú sund jólatrjáa
Bergur er því í skóginum alla daga.
„Ég er búinn að sveifla keðjusög
meira og minna í einhverja áratugi,“
segir hann og hefur auðvitað tekið
þátt í jólatrjáavertíðinni eins og
vera ber. „Maður þarf að hugsa
átta til tíu ár fram í tímann í þeim
efnum. Maður plantar trjám í ár til
að höggva þau eftir átta til tíu ár og
ég er því að hugsa til jóla 203 1-2 á
þessu ári!“ segir Bergur og hlær við.
„Við byrjum yfirleitt að höggva
jólatré í byrjun nóvember, á jörðinni
Snæfoksstöðum, sem er í eigu
Skógræktarfélags Árnesinga og er
í G rímsnesinu. Æ tli við séum ekki
að höggva þar hátt í fimm hundruð
tré allt í allt,“ bætir hann við.
„Við seljum til Þallar,
Skógræktarfélags Hafnarfjarðar og
eitthvað í G arðheima. Svo erum við
með jólatrjáasölu á Snæfoksstöðum
helgarnar fyrir jól frá kl. 11 til 16
og bjóðum upp á kakó og lummur.
Þar er líka handverksmarkaður. Auk
þess að velja sér tré úr því sem við
höfum þegar hoggið, getur fólk fellt
tré sjálft, ef það kýs svo.“ Einkum er
þetta stafafura en Bergur segir líka
fást eitthvað af blágreni.
T rjátísk an tek ur b rey ting um
Spurður hvort jólatrjáatíska
landsmanna hafi tekið breytingum
gegnum árin segir hann svo vera.
„Fyrst var það rauðgrenið en nú er
það alveg dottið út nema hjá einstaka
sérvitringi. Langmest er hoggið af
stafafuru á innanlandsmarkað, af
því að hún er barrheldin,“ segir
hann og spyrðir við að kannski hafi
tískan bara breyst. Hann tiltekur
að blágrenið sé einnig barrheldið
og því góður kostur. Hans eigið
uppáhaldstré verði þó alltaf þinur.
„Hvert tré er með sína lykt, svo
sem furan og blágrenið, en mér
finnst lyktin af þininum best.“ Hann
setur því stundum þin í stofuna fyrir
jólin en þar sem tegundin er ekki á
hverju strái notar hann oft furu sem
jólatré. „Ég tek allavega greinar af
þin, bara til að fá lyktina,“ bætir
hann við.
V é lag eng i í sk óg arh ög g ið
Bergur hefur auðvitað lent í ýmsu
brasi eins og allir skógarhöggsmenn.
Segir stundum hafa fallið á sig tré
þegar hann var að byrja eða vandaði
sig ekki nóg. En aðallega sé hann
orðinn nokkuð lúinn á skrokkinn
eftir að munda sögina alla þessa
áratugi. „Nú fengum við Letta í vor
með sérstakar vélar til að fella tré,
afkvista þau og saga í búta,“ útskýrir
hann. „Svo keðjusagarvinna fer nú
bara mikið til minnkandi héðan í
frá, hugsa ég.“
Bergur segir Lettana hafa fellt
um 200 rúmmetra á þremur dögum.
Meðalmaður sé að höggva um fjóra
rúmmetra á dag.
Að lokum er Bergur spurður
hinnar gullnu spurningar skógar-
höggsmannsins: hvaða tegund af
sög hann noti.
„Í vinnunni nota ég Stihl, en mín
einkasög er Husq varna,“ segir hann
hlæjandi.
„Ég hallast meira að Husq varna,
það eru nokkrir smágallar við Stihl
sem eru hálfleiðinlegir,“ segir
Bergur að endingu.
/s á
Bergur Bj ö rnsson, fram k v æ m d ast j ó ri Sk ó græ k t arfé lags Á rnesinga, h efur
snú ist í k ringum t ré m eira og m inna allt sit t lí f. H é r er h ann á Snæ fok sst ö ð um
í G rí m snesi og m und ar sö g sí na í j ó lat rj á av ert í ð inni. Mynd / Aðsend
Jólatré:
Höggvið á Snæfoksstöðum
– Skógarhöggsmaður til fjörutíu ára og enn með sögina á lofti
Byggðasaga Skagafjarðar
heildarútgáfa 1.-10. bindi.
Stakar bækur kr. 6.000 hvert eintak.
Fyrsta bindi er ekki selt stakt.
Tilboðsverð,
öll bindin 1.–10.
á aðeins 50.000 kr.
Sögufélag Skagrðinga
kt: 640269 - 4649
banki: 0310 - 26 - 017302.
Upplýsingar og pantanir í
síma 453 6261 / 897 8646
eða á saga@skagaordur.is
Frí heimsending ef keyptar
eru tvær bækur eða eiri.
COP28:
Orð verði gjörðir tafarlaust
Í sögulegu samkomulagi sem
hartnæ r 200 þ j óðir heims náðu á
C O P 2 8 -loftslagsráðstefnunni er
fj allað um j arðefnaeldsneyti.
Lengi var tekist á um endanlegt
orðalag samkomulagsins en
miklu þótti skipta að orðið
jarðefnaeldsneyti næði inn í það,
jafnvel þótt ekki sé talað um að hætta
notkun þess, heldur er um að ræða að
ríki heims leggi sig fram um að færa
sig úr jarðefnaeldsneyti yfir í aðra
orkugjafa með skipulögðum hætti.
Þetta þykir risastórt skref fram á við
þótt margir hafi viljað ganga enn
lengra. Þá einkum varðandi að hætta
alveg notkun jarðefnaeldsneytis í
skrefum en mörg ríki, vísindamenn
og félagasamtök höfðu knúið á um
slíkt. Stærstu losunarríki heims,
Kína og Bandaríkin, samþykktu
að uppfæra langtímastefnu sína í
orkumálum.
1,5 ° C enn innan seilingar
Sultan al-Jaber, forseti þingsins,
sagði sáttmálann grunn að miklum
umskiptum, þar væru ýmis nýmæli
og vísindi höfð að leiðarljósi. Fyrst
og fremst væri enn innan seilingar
að halda hlýnun jarðar innan við
1,5 ° C og ná kolefnishlutleysi fyrir
árið 2050. Hann minnti þó á að orð
væru annað en gjörðir og undir
það tók Simon Stiell, yfirmaður
loftslagsmála hjá Sameinuðu
þjóðunum, sem hvatti öll stjórnvöld
og fyrirtæki til að umbreyta orðum
í aðgerðir tafarlaust.
U rsula von der Leyen,
forseti framkvæmdastjórnar
Evrópusambandsins, fagnaði
samkomulaginu og sagði
markmið Evrópu um að þrefalda
endurnýjanlega orku og tvöfalda
orkunýtingu fyrir árið 203 0 væru
nú sameiginlegt markmið alls
heimsins.
G uterres sv artsý nn
„Hvort sem ykkur líkar það betur
eða verr er óhjákvæmilegt að hætta
notkun jarðefnaeldsneytis. Við
skulum vona að það verði ekki of
seint,“ skrifaði António G uterres,
framkvæmdastjóri Sameinuðu
þjóðanna, á T w itter eftir að
samkomulagið var í höfn. / s á
N ý j a C O P 2 8 - sam k om ulagið þ yk ir m ark a t í m am ó t . Mynd / C O P 2 8 - W alaa Alsh aer