Úrval - 01.11.1962, Qupperneq 12

28
Ú R VA L
urinn skipið ef til viil aftur á bak.
Þá varð mér ljóst, að það væri
fyrir neðan allar hellur að merkja
ekki Golfstrauminn inn á öll sjó-
kort, og bað hann að gera það
fyrir mig. Það gerði hann fúslega
og bætti einnig við upplýsingum
um, hversu mætti sleppa við tafir
hans vegna á leiðinni vestur yfir
Atlantshaf.“
Amerískir hvalveiðimenn höfðu
þá hvað eftir annað vakið athygli
póstskipsmanna á því, að þeir
sigldu gegn hröðum straumi, og
ráðlagt þeim að koma sér sem
fyrst út úr strauminum. En Eng-
lendingarnir þóttust vita jafnvel
og Ameríkanar, hvar sigla skyldi
og sinntu ekki þessum góðu ráð-
um.
Bæði hraði og hitastig Golf-
straumsins er breytingum undir
orpið. Skarnmvinn breytingaskeið
hafa menn lengi þekkt. En athygl-
isvert er það, að langvarandi hita-
aukningar hefur orðið vart á liðn-
um áratugum. Á tímabilinu frá
1912—1932 hækkaði meðalhita-
stigið um eina gráðu, og sams
konar hækkun hefur komið í ljós
einnig í öðrum höfum á síðari ára-
tugum, Jafnframt því kemur í
Ijós, að lofthitinn fer einnig hækk-
andi, einkum í norðlægum heims-
svæðum. Vetrarmeðalhitinn á
Spitzbergen hefur hækkað um allt
upp í tíu gráður, en það er einhver
mesta veðurfarsbreyting, þar sem
gerðar hafa verið veðurfræðilegar
athuganir. Slík hlýindi hafa auð-
veldað stórlega íshafssiglingar, og
þeim er það mjög að þakka, að
unnt var að halda uppi skipalesta-
ferðum til Rússlands á stríðsár-
unum.
Stafar þetta frá Golfstraumin-
um?
Vafalaust mjög lítið beinlínis.
Meira munar um hina nú orðið
þrálátu suðvestan vinda, sem á
vetrum sópa hlýju lofti sunnan af
Atlantshafi með sér til hinna svöiu
norðurslóða. Menn hafa tekið eft-
ir, að þessir vindar virðast nú al-
gengari. Á hinn bóginn orka suð-
vestan vindarnir og Golfstraumur-
inn hvor á annan. Óvenjulega hlýr
Golfstraumur magnar lægðirnar
suðvestan við ísland, og þar með
magnast hinir suðvestlægu vindar.
Suðvestan vindarnir styrkja svo
aftur á móti Golfstrauminn.
Þess ber að geta, að ekki dugar
það eitt til að bæta loftslagið, að
Golfstraumurinn fer þar hjá. Vind-
ar þurfa að flytja hið hlýja loft á
land. Þannig græðir Ameríka ekk-
ert á Golfstrauminum, þótt hann
komi frá hennar ströndum, því að
á vetrum, þegar helzt er þörf á
hlýjum vindum, stefna þeir frá
landi en ekki á land. Á sumrin
eru álandsvindar aftur á
móti tíðari. En þá væri meiri
þörf á svölum vindum, og liaf-