Úrval - 01.11.1962, Qupperneq 35

STONEHENGE
51
um og ekki einu sinni burðardýr.
En á fjallstindinum völdu foringj-
ar þeirra yfir 80 blágrýtisbjörg,
sem voru eins og súlur í laginu
og allt að sex tonnum á þyngd,
sem þeir drógu með handafii á
trévöltum niður snarbrattar hlíð-
arnar að hafinu við Milford Hav-
en. Þá fjötruðu þeir hvert bjarg
við geysistóran tréfleka og fleyttu
þeim meðfram ströndinni að ósi
Briton-Avon. Þar umskipuðu þeir
farmi sinum yfir í flatbotna, út-
höggna eintrjáninga og stjökuðu
þeim eftir ánni, þangað sem nú
er borgin Frome. Síðan þurftu þeir
að draga þá yfir 10 km lands-
svæði, en gátu svo ferjað þá niður
Wylie ána, þangað sem hún mætir
Salisbury-Avon, og síðan upp það
fljót, unz aðeins var eftir að draga
þá upp þriggja km brekku til
Stonehenge.
Hvernig vitum við allt þetta um
leiðangur, sem farinn var fyrir um
það bil 3600 árum?
Þegar árið 1923 vakti jarðfræð-
ingurinn H. H. Thomas athygli
á, að Stoneheng blágrýtið væri
komið frá Prescelly. Hann sann-
aði, að hvergi annars staðar er til
nákvæmlega þessi sama bergteg-
und. Prófessor Atkinson fann út
leiðina, sem steinarnir höfðu ver-
ið fluttir eftir, og styrktist það
mjög, er menn fundu á leiðinni
275 kílógramma blágrýtisstein af
þessari sömu tegund. Loks sýndi
Atkinson 1954, að flutningarnir
eru framkvæmanlegir, með því að
endurtaka ferðina ásamt hópi
brezkra skólapilta, og fluttu þeir
með sér steinsteypuklump af sömu
stærð og þunga og Stonehenge
steinarnir eru.
Sama ár grófu Atkinson, Piggott
og Stone upp tvo sammiðja holu-
hringi undir grassverði Stone-
henge. Á botni hverrar holu fundu
þeir örsmáar dóíerítflísar, sem
sýndu, að þetta voru hinir upp-
runalegu staðir blágrýtissúlnanna.
Svipaðar flísar fundust í skurðin-
um umhverfis, en aðeins í milli-
lagi, og sýndi það, að blágrýtið
var flutt þangað eftir að fyrstu
byggingarnar voru reistar í
Stonehenge. Enn fremur fundust
gamlar blágrýtishellur undir einni
hinna hellulögðu sandsteinssúlna,
og sannaði það, að Stonehenge II
hlýtur að hafa verið byggt, notað
og fjarleegt aftur, áður en hinar
háu sandsteinssúlur, sem í dag
setja mestan svip á hofið, voru
reistar á Salisbury sléttunni.
Hinir miklu fjársjóðir, sem
fundizt hafa í haugum, sýna að
auður og velmegun Bikarmanna
fór vaxandi á 17. og 16. öld f. Kr.
Við uppgrefti hafa fundizt brons-
axir og atgeirar, sem eftir lögun
og skreytingu að dæma eru af
írskum uppruna, hálsfestar úr raf-
perlum frá Mið-Evrópu, bláar
gerviperlur af tegund, sem aðeins