Úrval - 01.11.1962, Qupperneq 37

STONEHENGE
53
reistar smám saman upp með vog-
aistöngum, en trépailar byggðir
undir þær jafnóðum. Loks hafa um
það bil 200 menn reist þær alveg
við með því að toga í ólar úr
nautsleðri, sem festar voru um
efri endann, meðan aðrir slógu
litla steina undir þær til að halda
þeim í jafnvægi, þangað til búið
var að púkka vandlega í holurnar.
Meðan á þessu stóð, höfðu aðrir
steinhöggvarar mótað hina fín-
gerðu boga hellnanna, sem lagðar
voru ofan á, en hver þeirra er 3,25
m á lengd, 1 m á breidd og 0,75
m á þykkt. Þær eru felldar hver
við aðra til endanna með eins
konar geirneglingu. Þegar lokið
var víð að högva þær til, var þeirn
lyft upp með vogarstöngum
nokkra þumlunga í einu og jafn-
óðum skotið trépöllum undir, en
þegar nógu hátt var komið, var
þeim rennt til hliðar og látnar
síga niður á sinn rétta stað á súl-
unum, svo að þær mynduðu urn
síðir lokaðan hring. Meira en 20 af
hinum fornhelgu blágrýtissúlum
vcru nú vandlega höggnar til og
fágaðar og reistar í egglaga hring.
Bersýnilega hefur verið ætlunin
að gera með hinum 60 tvöfaldan
ytri hring, því að grafnar voru fyr-
ir þær 59 holur.
Eftir þetta stöðvaðist verkið í
Stonehenge um alllangan tima,
og er mönnum ekki kunnugt, hvað
hefur valdið því. Þegar það var
tekið upp aftur, voru allir blágrýt-
issteinarnir reistir, á beim stöðum,
sem þeir nú eru: í hring fyrir inn-
an sandsteinssúlurnar og í skeifu.
fyrir innan nokkrar sandsteinssúl •
ur, sem tengdar eru saman tvær og
tvær. Inni í þessum skeifumyndun-
um er 5 m há sandsteinshella, sem
e. t.v. hefur verið altari. Stone-
henge var loksins lokiö um 1400
f. Kr.
Snillingurinn sem stjórnaði fram-
kvæmdum í Stonehenge, hefur
ekki verið neinn viðvaningur. —
Hann hefur fylgt grísku entasis
reglur.ni og haft súlurnar dálítið
gildari um miðjuna, því að annars
hífðu þær sýnzt vera grennstar
þar. Hann hafði hellurnar einnig
dálítið breiðari um miðjuna, svo
að þær skyldu sýnast beinar neð-
an af jöröinni. Hann notaði eins
konar geirneglingu til að festa þær
saman, eins og húsameistararnir í
Mykene gerðu. Fornleifafræðingar
höfðu því Iengi álitið, að fram-
kvæmdum í Stonehenge hlyti að
hafa verið stjórnað af rnanni frá
Grikklandi, sem hefði þekkt til
lögmála í húsagerðarlist, sem fram
að þessu hafði ekki verið beitt
annars staðar í Evrópu.
Áður en hinir forsögulegu
staðfest á áhrifamikinn hátt. Á
einni af lóðréttu súlunum fann
prófessor Atkinson mynd af skeft-
um rýtingi af gerð, sem aðeins
var búin til i Mykene og aðeins á