Úrval - 01.12.1965, Page 30

28
ÚRVAL
ingar hans á bankastjórum Lands-
bankans. f umræðunum um van-
t.vaustið svaraði Björn Jónsson mjög
skýrt og skorinort þeim ásökunum,
sem hann var borinn og gerði skil-
merkilega grein fyrir málunum frá
sínu sjónarmiði, en allt kom fyrir
ekki. Vantrauststillagan var sam-
þykkt með 16 atkvæðum gegn 8
og viðaukatillagan með 17 gegn 7
atkvæðum. Allir Heimastjórnar-
menn í neðri deild, 9 að tölu, greiddu
atkvæði með vantraustinu, auk
þeirra, sem voru flutningsmenn að
því. Þeir þingmenn úr Sjálfstæðis-
flokknum, sem stóðu að vantraust-
inu, voru almennt kallaðir „spark-
liðið".
Vantrauststillagan var samþykkt
á kvöldfundi hinn 24. febrúar, og
strax næsta dag símaði Björn Jóns-
son konungi og baðst lausnar frá
ráðherraembættinu. Hinn 1. marz
skýrði hann frá því í báðum þing-
deildum, að hann hefði fengið svar
frá konungi við lausnarbeiðni sinni
og hann jafnframt beðinn um að
þjóna embættinu, þar til eftirmaður
hans hefði verið skipaður.
Þegar Björn Jónsson skýrði frá
þessu, tók hann líka fram, að sím-
skeytið frá konungi hefði borizt sér
nokkrum dögum áður, en hann hefði
verið að hinkra við að tilkynna
þetta, af því að hann hefði verið að
biða eftir því, að þingmeirihlutinn
kæmi sér saman um einhvern eftir-
mann sinn. En það reyndist ekki
alveg auðvelt að ná samkomulagi
um eftirmann Björns Jónssonar.
Konungur var um þessar mundi að
fara til Svíþjóðar. Hann símaði
nokkrum mönnum og bað þá upp-
lýsinga vegna þessa pólitíska á-
stands, sem skapazt hafði. Hann
isagðist koma heim aftur hinn 11.
marz og vonaðist eftir því, að mál-
ið leystist á meðan hann væri fjar-
verandi. Það kom í ljós, að það veitti
ekki af þessum tíma.
Sj álfstæðisf lokkurinn var nú í
rauninni tvískiptur flokkur, því
annars vegar voru Landvarnar-
mennirnir og þeir aðrir, sem sta.ðið
höfðu að vantraustinu á Björn Jóns-
son, og hins vegar hópurinn, sem
hafði staðið með honum. Einn þing-
maður hafði sagt sig úr flokknum
í þingbyrjun og fleiri komu á eftir
síðar á þingtímanum.
Um tvo menn var aðallega að
ræða í ráðherraembættið, þá Krist-
ján Jónsson og Skúla Thoroddsen,
en síra Sigurður í Vigur mun þó
hafa komið til tals líka, eftir þvi
sem Kristján Albertsson segir í ný-
útkominni ævisögu Hannesar Haf-
steins. Kristján Jónsson varð hlut-
skarpastur. Konungur skipaði hann
hinn 14. marz 1911 og veitti jafn-
framt Birni Jónssyni formlega lausn
frá embætti, og tilkynnti Kristján
Jónsson ráðherraskiptin daginn eft-
ir í báðum þingdeildum.
A undan hafði ýmislegt skeð í
keppni ráðherraefnanna, sem rétt
þykir að víkja nánar að. Þegar
Kristján Jónsson gaf tilkynningu
þá, sem nú var getið, tók hann
fram, að þegar hann hefði undir-
gengizt að taka að sér ráðherra-
embættið, hefði hann haft ástæðu
til að ætla, að eigi færri en 23 þing-
menn myndu styðja sig eða að
minnsta kosti eigi amast við sér