Úrval - 01.05.1966, Síða 31

VINCENT VAN GOGH
29
Faðir Vincents van Goghs var
kalvínskur klerkur í litlu hollensku
sveitaþorpi. Hinn 30. marz 1852, ól
Anna kona hans honum son, sem
hlaut nafnið Vincent, en barnið dó
nokkurra vikna gamalt. Nákvæm-
lega ári seinna, hinn 30. marz 1853,
fæddist þeim hjónum annar drengur,
sem var skírður sama nafni og hinn
látni. Hann var rauðhærður með
blágræn augu og freknóttur í and-
liti. Drengurinn var svo uppstökkur
og reiðigjarn í æsku, að það gat
ekki talizt eðlilegt, en hlaut að stafa
af andlegri veiklun. Þessi veiklun
Vincents á barnsaldri, og ef til vill
brjálsemin síðar meir, kann að hafa
átt rætur að rekja til þess, að hon-
um var þá í upphafi ljóst, að móð-
irin leit á hann sem vesælan stað-
gengil látna drengsins. Honum
fannst hann vera óvelkominn gestur
á heimilinu. Allt sitt líf og í öllum
kynnum sínum af konum, sem í
flestum tilfellum voru skækjur, var
hann alltaf að leita að konu, sem
gæti gengið honum í móðurstað;
konu, sem gæti elskað han til ævi-
loka og þegið ást hans á móti. En
þessi leit hans að lífshamingju bar
lítinn árangur.
Vincent átti þrjár systur og einn
bróður, Theo, sem var yngri en
hann. Með bræðrunum tókst strax
mikil vinátta sem hélzt meðan báð-
ir lifðu. Þegar Vincent varð ellefu
ára gamall, gátu foreldrarnir ekki
tjónkað við hann lengur og sendu
han því í skóla í Zevenbergen, sem
var í fjarlægu héraði. Hann var í
þessum skóla í fimm ár. Honum
leiddist skólavistin og í júlímánuði
1869 fór hann að starfa í listaverka-
verzlun í Haag, sem auðugur frændi
hans átti hlut í. Þannig opnaðist
honum heimur listanna þegar á
unglingsaldri. Árið 1873 var hann
fluttur í útibú fyrirtækisins í Lon-
don. Hann fékk fljótt brennandi á-
huga á málverkum og málaralist.
Hann kynntist verkum meistaranna
og komst smám saman á þá skoðun,
sem hann hvikaði ekki frá upp frá
því: að listaverk ættu að hafa sið-
rænan tilgang. Hann mat Kem-
brandt og Millet mest allra málara.
Skömu eftir komuna til London
leigði Vincent sér herbergi hjá konu
nokkurri af frönskum ættum, frú
Loyer að nafni. Hún og dóttir henn-
ar, Ursúla, ráku smábarnaskóla.
Þær mæðgur voru velviljaðar og
skilningsríkar manneskjur og Vin-
cent hafði hvergi liðið eins vel og
á heimili þeirra. En það átti ekki
fyrir honum að liggja að njóta þeirr-
ar hamingju lengi. Hann varð ást-
fanginn af Úrsúlu, en hún endur-
galt ekki ást hans, og þegar hann
gat ekki dulið tilfinningar sínar
lengur, urðu mæðgurnar hryggar og
vandræðalegar. Að lokum skýrðu
þær honum frá því, að Úrsúla væri
leynilega heitbundin ungum manni,
sem hafði leigt herbergi hjá þeim
á undan Vincent. Vincent neitaði að
taka slíkar mótbárur til greina,
og kvaðst elska Úrsúlu svo heitt,
að ást hans nægði fyrir þau bæði!
En stúlkan var ósveigjanleg, þó
að hann gengi á eftir henni með
grasið í skónum.
Loks gerði Vincent sér ljóst, að
ást hans var vonlaus. Hann fór að
hata sjálfan sig og alla sem hann
umgekkst. Örvinglaður og einmana