Úrval - 01.05.1966, Blaðsíða 33

VINCENT VAN GOGH
31
Ekki tókst van Gogh að hafa ofan
af fyrir sér í Drenthe og árið 1883
hvarf hann heim til foreldra sinna
í Nuenen, þar sem hann fór að
mála af kappi. Prestssetrið var um-
kringt kofum vefaranna og hann
málaði hið góða og látlausa fólk
af . tilfinningu og skilningi.
í næsta húsi við prestssetrið bjó
Begemannfjölskyldan. Vincent varð
ástfanginn af yngstu systur Bege-
manns, Margot, sem var þó miklu
eldri en hann. Margot var einnig
hrifin af van Gogh, en ekki fengu
þau að njóta ástarsælunnar lengi,
því að fjölskylda stúlkunnar var
andvíg samdrætti þeirra og kallaði
Vincent listamannsræfil, sem aldrei
gæti séð fyrir heimili. Að lokum
bugaðist stúlkan af andstreyminu
og reyndi að fremja sjálfsmorð.
Vincent sá hana aldrei framar, því
að henni var ekki hleypt út fyrir
dyr eftir sjálfsmorðstilraunina. Ör-
vita af harmi bölvaði hann Bege-
mannfjölskyldunni í sand og ösku,
þessum hræsnurum, sem höfðu eyði-
lagt líf hans og stúlkunnar. Hann
átti ekki lengur neinn vin nema
Theo, því að foreldrarnir sýndu
honum enga ástúð.
Árið 1855 varð faðir Vincents
bráðkvaddur — og strax eftir jarð-
arförina hélt sonurinn til Antwer-
pen. Hann fór að mála eins og óður
maður, því að hann sá eftir árunum,
sem hann hafði eytt til einskis.
Hann var orðinn þrjátíu og þriggja
ára gamall, og þó að hann væri
búin að teikna og mála í sex ár,
hafði hann ekki selt eina einustu
mynd. Nú málaði hann frá morgni
til kvölds, því að honum fannst hann
engan tíma mega missa. En það var
dýrt að búa í Antwerpen. Hann varð
að borga fyrirsætum sínum; það
var af sem áður var, þegar hann
fékk að mála fólkið í heimabyggð
sinni fyrir ekkert. Vincent var alltaf
að skrifa bróður sínum og biðja
um meiri peninga, því að styrkur-
inn, sem hann fékk frá fjölskyld-
unni, náði skammt. Theo var orðinn
leiður á kvabbinu í bróður sínum
og stakk upp á því, að hann sneri
heim til Nuenen. „Aldrei!“ sagði
Vincent; Theo yrði að útvega hon-
um peninga.
Allt í einu ákvað Vincent að fara
til Parísar, en Theo var kominn
þangað fyrir nokkru. Hann skildi
eftir nokkur málverk upp í húsa-
leiguskuld og tók sér síðan far
með lest suður á bóginn. Sama dag-
inn fékk Theo svofellda orðsend-
ingu í hendur: „Hittu mig í Louvre-
safninu. Vincent.“ Theo hitti Vin-
cent í safninu, þar sem hinn síðar
nefndi starði eins og í leiðslu á mynd
eftir Rembrandt. Theo var reiður
í fyrstu, en gremjan breyttist í sam-
úð, þegar hann sá hve bróðir hans
var illa farinn. Hann var grindhor-
aður og tennur hans voru ýmist
skemmdar eða brotnar. Theo fór
með bróður sinn heim til sín og
lét hann dveljast hjá sér næstu
vikur, meðan hann var að hressast.
Vincent málaði mikið og skoðaði
auk þess verk meistaranna í söfn-
um borgarinnar. Hann fór að kynna
sér verk yngstu málaranna, eink-
um impressionistanna, en impress-
ionisminn stóð nú föstum fótum
og mesta nýjabrumið var farið af
þessari byltingarkenndu stefnu. Líf-