Úrval - 01.05.1966, Síða 46

44
ÚRVAL
fyrr en hún heyrir hann ganga inn
í húsið. Hún verður að berjast ein
við þessa hræðslu sína.
Heimilisfaðirinn í þessari stóru
fjölskyldu, sem þú í einmanaleika
þinum öfundar, þarf að berjast við
ótta sinn við að missa atvinnuna,
eða heilsuna og geta þá ekki séð
fyrir hinni stóru fjölskyldu sinni.
Og öll verðum við að þola sársauk-
ann ein og deyja ein. Óttinn við,
að við séum ekki elskuð eða ekki
þörf fyrir okkur, er í okkur öllum
frá barnæsku.
Nú er ekki nema eðlilegt lesandi
góður, að þú spyrjir, hvað það eigi
að þýða, af mér, að byrja greinina
á því að halda því fram, að við
eigum að geta yfirunnið óttann og
segja síðan megnið af því sem þið
óttist sé algerlega náttúrlegt og eðli-
legt manninum.
Svar mitt, eða hluti af svari mínu,
er, að frumskilyrðið til þess, að taka
upp baráttuna við óttann sé að
þekkja hann, og þessvegna hef ég
rætt . lítillega hinar ýmsu gerðir
ótta.
Þegar við höfum gert okkur Ijóst,
við hvað við erum hrædd, og hvers
eðlis ótti okkar er, þá er hálfur
sigur unninn.
Ein er sú tegund ótta, sem dags-
daglega er okkur til ama og gerir
okkur oft lífið leitt og hann birt-
ist í óteljandi myndum, en það er
hræðslan við náunga okkar. Með
þessu á ég við það, þegar við skjót-
um óþægilegri heimsókn á frest,
játum með vörunum fjarstæðu-
kenndar og ósæmilegar skoðanir
þess sem við tölum við, grípum til
allskonar smályga, og höldum okkur
saman, þegar okkur langar til að
ryðja úr okkur eða taka til máls.
Þessi hræðsla við náungann birtist,
eins og áður segir í óteljandi mynd-
um. Við erum kannske að kaupa
eitthvað og höfum ekki kjark til að
neita, ef sölumanneskja er á-
geng og ákveðin, eða við hlustum
án þess að hreyfa mótmælum, á
reginlygi f slíkum tilfellum birtist
hræðsla okkar við náungann, og
við huggum okkur með því, að
friðurinn sé fyrir öílu. Þessi hræðsla
við náungann, sem birtist þannig
í ýmsu smávægilegu, tekur á sig
stærsta mynd í hræðslu okkar við
almenningsálitið.
Hvert einasta okkar er hrætt við
einhvern, og í hverju þjóðfélagi
finnast menn, sem vita þetta og
hafa komizt upp á lag með að nota
sér það. Allsstaðar rekst maður á
slíkar persónur. Maðurinn, sem
með frekju hundþveitir samborg-
unum sínum og nýtur þess er hvar-
vetna. Hann er á skrifstofunni, hann
er í fjölskyldunni, hann er í hernum,
hann er um borð í skipinu, hann
er allsstaðar. Þessi maður nýtur
þess að kúska aðra og hvers vegna
skyldi hann ekki gera það? Hann
hefur fundið með sjálfum sér orku
til að gera það, og það er ekki nema
eðlilegt að hann noti hana, en stað-
reyndin er sú að allir slíkir menn
eru ekki síður hræddir en þeir sem
þeir kúska. Þeir hafa oft svo ræki-
lega tamið sér mannalætin, að við
sjáum ekki í gegnum þau. Þetta er
ekki ósvipað tilburðum töframanns-
ins og það er staðreynd, að það
þarf ekki annað en hafa hátt til að
hræða margt fólk upp úr skónum,