Úrval - 01.05.1966, Side 91

HVERJIR TAKA BERLÍN?
89
hafa með höndum lokasókninamiklu
til Berlínar. Fyrsti þátturinn, sem
hann varð að vega og meta, var
sjálfur Rauði herinn. Hann var nú
aðeins 38 mílum fyrir austan Berlín
eða við ána Oder. Þar hafði hann
verið að styrkja aðstöðu sína und-
anfarna tvo mánuði. Farið hafði
fram endurskipulagning á stöðu
hinna ýmsu deilda hans til undir-
búnings lokasókninni til Berlínar.
En brezku og amerísku herirnir voru
enn rúmar 200 mílur frá borginni.
Ættu Bretar og Bandaríkjamenn þá
nokkuð að reyna að taka borgina?
Eisenhower var á móti skapi að
fara í kapphlaup við Rússa til Ber-
línar og keppa þar við þá um töku
borgarinnar. Slíkt kynni ekki að-
eins að koma þeim, sem tapaði í
kapphlaupinu, í erfiða aðstöðu, held-
ur gæti slíkt leitt til afdrifaríkra
og skelfilegra atburða, ef fundum
hinna æðandi herja bæri óvænt
saman. Það hafði oft þurft minna
til þess að hleypa styrjöld af stað.
Augsýnilega varð að komast að sam-
komulagi við Rússana um samræm-
ingu sóknar herjanna, og slíkt þoldi
nú enga bið lengur.
Þar að auki hvíldi eitt hernaðar-
rekstrarvandamál sem mara á herð-
um Eisenhowers. í stóra kortaher-
berginu nálægt skrifstofu hans sýndi
vandlega teiknað njósnakort svæði
það, sem bar heitið „Þjóðvirki, sem
fregnir hafa borizt um“. Var þar
um að ræða 20.000 fermílna fjalla-
hérað fyrir sunnan Miinchen í Suð-
ur-Þýzkaandi, og var aðalkjarni þess
Berchtesgaden og Arnarhreiðrið,
feiustaður Hitlers í fjöilunum við
Berchtesgaden. Kortið sýndi geymsl-
ur fyrir skotfæri og alls konar efni
til ,,kemisks“ hernaðar, herbúðir og
virki, jafnvel sprengjuheldar neðan-
jarðarverksmiðjur.
Undanfarna mánuði höfðu njósna-
fregnir um þetta Alpavirki haldið
áfram að streyma að. Fregnir þess-
ar voru allar merktar „óstaðfestar“,
en yfirmaður njósna- og könnunar-
starfsemi SHAEF, brezki hershöfð-
inginn Kenneth W.D. Strong, við-
hafði þessi orð um fregnir þessar:
„Það getur verið, að það sé alls
ekki um slíkt ,,þjóðarvirki“ að
ræða þarna, en við verðum samt að
gera ráðstafanir tii þess að hindra,
að því verði komið þar á laggirn-
ar“.
Til þess að mæta ógnun þessari
bar Bradley fram þá uppástungu, að
her hans klyfi Þýzkaland í tvennt
með því að sækja fram þvert yfir
Mið-Þýzkaland. Slíkt mundi „koma
í veg fyrir, að þýzkt herlið gæti
hörfað undan suður til virkisins“.
Nú tóku fregnir um skoðanir hinna
ýmsu bandarísku hershöfðingja og
yfirmanna SHAEF um ákvörðun
þessa að berast skrifstofu Eisenhow-
ers í stríðum straumum. En þá barst
honum skyndilega mjög þýðingar-
mikil orðsending frá yfirmanni sín-
um Marshall hershöfðingja, yfir-
manni bandaríska herforingjaráðs-
ins. í henni lýsti Marshall hershöfð-
ingi yfir áhyggjum sínum vegna
hins hugsanlega „þjóðarvirkis“ og
bað Eisenhower að segja álit sitt á
þeirri hugmynd að sækja skyldi
hratt fram til þess „að hindra, að
skapazt gætu skipulögð andspyrnu-
svæði“. Einnig vildi Marshall fá að
heyra álit Eisenhowers um, hvað