Úrval - 01.05.1966, Qupperneq 98

96
ÚRVAL
Kreml. Nokkrum augnablikum síðar
voru marskálkarnir tveir komnir
inn í lyftu, sem flutti þá upp í skrif-
stofur Stalíns á annarri hæð. Þeir
voru klæddir snyrtilegum einkenn-
isbúningum, sem skreyttir voru
gylitum axlaborðum. Á borðum
þessum gat að líta einkenni sovézkra
hermarskálka, eina Sovétstjörnu.
Þeir ræddu vinsamlega saman á leið-
inni til skrifstofunnar. Sá, sem kom-
ið hefði sem snöggvast auga á þá í
samræðum þessa stundina, hefði get-
að álitið, að þeir væru nánir vinir.
En sannleikurinn var samt sá, að
þeir voru keppinautar og báru síð-
ur en svo hlýjar tilfinningar í brjósti
hvor til annars.
Þeir Zhukov, sem var 49 ára gam-
all, og Koniev, sem var ári yngri,
höfðu nú báðir náð upp á hátind
starfsframa síns. Þeir voru báðir
harðgerir og hagsýnir menn, sem
hopuðu ekki á hæli. Zhukov var
stuttur og digur og fremur mildur
á svip. Almenningur dáði hann. En
samt voru þeir til, sem álitu hann
ófreskju. Hann hafði byrjað feril
sinn sem óbreyttur liðsmaður í
Drekaliði keisarans. Hann hafði svo
gengið í lið með byltingarsinnum ár-
ið 1917 og barist grimmdarlega gegn
andstæðingum bolsévikka. Hann
var gæddur lifandi ímyndunarafli
og hæfileikum til yfirmannsstöðu í
hernum. Árið 1941 var hann orðinn
yfirmaður sovézka herforingjaráðs-
ins. Hann var þekktur sem „her-
maður á meðal hermanna“ þrátt
fyrir sína háu stöðu, og fyrir um-
burðarlyndi sitt gagnvart óbreyttum
liðsmönnum. Svo framarlega sem
hermenn hans börðust hraustlega, á-
leit hann, að þeir væru vel að þeim
ávöxtum stríðsins komnir, sem
kynnu að falla þeim í skaut. En
hann var harður í horn að taka
gagnvart yfirmönnum þeim, sem
stóðu ekki vel í stöðu sinni.
í viðureigninni í Póllandi árið
1944 fylgdist Zhukov eitt sinn með
því í sjónauka, er 65. herinn sótti
fram. Þá hrópaði hann skyndilega:
„í hegningarherdeildina með yfir-
mann liðsins og yfirmann 44. riffla-
sveitarinnar“. Undirmaður einn bað
Zhukov þess innilega að þyrma yf-
irmanni liðsins, og samþykkti hann
það að iokum, en hinn hershöfðing-
inn var tafarlaust lækkaður í tign
og sendur í hegningarherdeildina,
sem var í fremstu víglínu. Þar var
honum skipað að stjórna árás, sem
var svo hættuleg, að hún jafngilti
næstum sjálfsmorði. Hann féll næst-
um samstundis. En þá mælti Zhukov
með því, að hinum fallna hershöfð-
ingja skyldi veitt æðsta herheiðurs-
merki Sovétríkjanna, Hetjuorða
Sovétríkjanna.
Zhukov var sjáifum veitt orða
þessi þrisvar sinnum, og hafði hann
þannig vinninginn yfir Koniev,
helzta keppinaut sinn, sem fékk
hana aðeins tvisvar. Frægð Zhu-
kovs hafði haldið áfram að aukast
og breiðast út, en Koniev hafði hald-
ið áfram að vera næstum óþekktur.
Honum var meinilla við það. Hann
var hávaxinn og kraftalegur maður,
fremur óþýður á manninn. Hann var
mikill framkvæmdamaður, og hafði
ferill hans að sumu leyti verið hlið-
stæður ferli Zhukovs. Hann var
fremur harður í horn að taka gagn-
vart hinum óbreyttu hermönnum, en